Λίστα Λαγκάρντ: Όταν οι λύκοι φυλάνε τα πρόβατα - Καπιταλισμός, μια ιστορία διαφθοράς

Όμως η διαφθορά, η διαπλοκή, ή όπως αλλιώς ονομάζει κανείς τη ληστεία του δημόσιου πλούτου, απλώνεται σε ολόκληρο το σύστημα στον καπιταλιστικό κόσμο: είναι ο κανόνας όχι η εξαίρεση. Και συνήθως γίνεται με νόμιμους τρόπους –αυτούς τους νόμιμους τρόπους που έχει χρέος να καταργήσει η Αριστερά.

Για παράδειγμα, το περιοδικό «UNFOLLOW» αποκάλυψε ότι τέσσερις εμβληματικοί Έλληνες μεγαλοκαπιταλιστές  δήλωσαν –νόμιμα– ατομικά εισοδήματα για το 2012 από 18.000 έως 30.000 ευρώ! Πρόκειται για τον βιομήχανο (Χαλυβουργία) Νικ. Μάνεση, τον επιχειρηματία Σ. Κόκκαλη (έναν από τους «νταβατζήδες» που δήθεν θα εξαφάνιζε ο Καραμανλής από το 2004), τον εφοπλιστή και μιντιάρχη Γ. Αλαφούζο (κατέχει τα ακραιφνή νεοφιλελεύθερα ΜΜΕ, Σκάι και «Καθημερινή», που ωρύονται για τη διαφάνεια στο Δημόσιο), καθώς και τον αετονύχη τραπεζίτη Α. Βγενόπουλο. Όλοι είναι νόμιμοι. Και ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό, όπως είχε πει ο Βουλγαράκης, η οικογένεια του οποίου αθωώθηκε –επίσης νόμιμα– για το σκάνδαλο Βατοπαιδίου.

«Αποσοβιετοποίηση»
Στην περίπτωση της λίστας Λαγκάρντ (που αφορά τις καταθέσεις σε μία μόνον ελβετική τράπεζα) η άρχουσα τάξη και οι διεθνείς τραπεζίτες αναγκάζονται, κατά τα φαινόμενα, να θυσιάσουν ένα αγαπημένο τους παιδί, τον Παπακωνσταντίνου, καθώς αυτός οργάνωσε ιδανικά την καταλήστευση του δημόσιου πλούτου και έστρωσε το έδαφος για ένα άνευ προηγουμένου στη μεταπολεμική περίοδο ξεζούμισμα των εργαζομένων. 

Βέβαια, χωρίς την αποκάλυψη της λίστας από τον Κ. Βαξεβάνη, χωρίς τη λαϊκή κατακραυγή και χωρίς την επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών πιθανόν τώρα θα έκοβε ανέμελος τις βόλτες του στην Ολλανδία. Ωστόσο τα μεγάλα κεφάλια (με τις μεγάλες τσέπες) σκέφτηκαν ότι το πτώμα Τσοχατζόπουλου έχει σαπίσει στο Κολοσσαίο και πρέπει το πόπολο να τραφεί με φρέσκια σάρκα –γι’ αυτό, σκέφτηκαν, να ποιήσουν την ανάγκη φιλοτιμίαν και να θυσιάσουν τον Παπακωνσταντίνου προκειμένου να γλιτώσει το υπόλοιπο σύστημα.

Φυσικά η ελληνική άρχουσα τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι δεν γλιτώνουν την ιδεολογική τους γελοιοποίηση. Υποτίθεται ότι η διαφθορά στην Ελλάδα ήταν προϊόν της «αριστερής» εποχής του ΠΑΣΟΚ, της εποχής του Κουτσόγιωργα και του Τσοχατζόπουλου. Μετά ήρθαν οι εκσυγχρονιστές, δηλ. οι ακραιφνείς νεοφιλελεύθεροι κάθε είδους που θα απάλλασσαν δήθεν τη χώρα από τη διαφθορά και το «σοβιετικό μοντέλο που κυριαρχούσε»: Ο Σημίτης, ο Παπαντωνίου, ο Μαντέλης, ο Τσουκάτος, ο Γ. Παπανδρέου, ο Παπακωνσταντίνου, ο Βενιζέλος, ο Παπαδήμος, αλλά και ο Καραμανλής, η Μπακογιάννη, ο Αλογοσκούφης, ο Ρουσόπουλος, ο Δούκας, ο Βουλγαράκης, ο Σπηλιωτόπουλος. Όλοι αυτοί δηλ. που εμπλέκονται σε σειρά σκανδάλων από το Χρηματιστήριο μέχρι την αλλοίωση στοιχείων του χρέους και την επιβολή μνημονίου. Μάλιστα, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει και τις πιθανές ποινικές ευθύνες του Βενιζέλου, οι «άσπιλοι» της συγκυβέρνησης και θιασώτες της διαφάνειας, δηλ. η σημερινή ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας και η ΔΗΜΑΡ προστρέχουν να στηρίξουν τον πρώην υπουργό Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ και νυν συνεργάτη τους. Προκειμένου να μην πέσει η κυβέρνησή τους προτιμούν να καλύπτουν έναν πατενταρισμένα διαφθαρμένο, με πιο πρόσφατη «επιτυχία» του τη Proton Bank.

Διεθνής των σκανδάλων
Όμως η διαφθορά δεν είναι καν αποκλειστικά ελληνικό προνόμιο. Στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες τα σκάνδαλα διαφθοράς αφθονούν (μιλάμε φυσικά για όσα αποκαλύπτονται –οι καλύτερες «δουλειές» του είδους δεν έρχονται ποτέ στο φως της δημοσιότητας). Η Ιαπωνία κλονίζεται συχνά από σκάνδαλα διαφθοράς. Στις ΗΠΑ, η περίοδος Μπους του νεότερου είναι γεμάτη σκάνδαλα διαπλοκής, καθώς οι ίδιοι άνθρωποι εναλλάσσονταν σε θέσεις υπουργών και διευθυντικών στελεχών ενεργειακών γιγάντων, κατασκευαστικών κολοσσών και μεγάλων τραπεζών. Οι περιπτώσεις των άμεσων σχέσεων της οικογένειας Μπους με την Enron, του αντιπροέδρου Τσέινι με την Halliburton, και του υπουργούν Οικονομικών Πόλσον με την Goldman Sachs είναι οι πιο γνωστές.

Η Ευρώπη δεν πάει πίσω: Στην Ιταλία, ο Μπερλουσκόνι είναι ένα διαρκές σκάνδαλο.Στη Γαλλία ο πρώην πρωθυπουργός Α. Ζιπέ καταδικάστηκε το 2004 για διαφθορά, ενώ δύο χρόνια μετά και ο πρόεδρος Ζ. Σιράκ αποδείχθηκε ότι παλιότερα διατηρούσε σε ιαπωνική τράπεζα περίεργες καταθέσεις ύψους 300 εκατ. φράγκων. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στη Γερμανία, η εμβληματική μορφή της Δεξιάς και μακροβιότερος καγκελάριος στην ιστορία της χώρας, ο Χ. Κολ παραδέχθηκε ότι πήρε για λογαριασμό του κόμματός του δύο εκατ. μάρκα από ιδιώτες. Ο «πολύς» σήμερα Β. Σόιμπλε είχε επίσης παραδεχτεί τότε ότι είχε πάρει κι αυτός φακελάκι με οικονομική «επιχορήγηση» από τον λομπίστα όπλων Κ.-Χ. Σράιμπερ. Παρότι αυτοπαρουσιαζόταν ως θιασώτης της κάθαρσης από την εποχή Κολ, ο Σόιμπλε συγκάλυψε τα σκάνδαλα. Το «Βήμα» έγραφε σχετικά στις 16/1/2000: «Αν λοιπόν ο κ. Σόιμπλε ήθελε πραγματικά διαφώτιση, θα έπρεπε να ζητήσει το άνοιγμα των λογαριασμών στην τράπεζα Hauck Bank της Φραγκφούρτης, στην οποία διακινούνταν από δεκαετίες οι παράνομοι λογαριασμοί των Χριστιανοδημοκρατών. Αυτή την εντολή όμως δεν την έδωσε ποτέ».

Βέβαια υπάρχει μια διαφορά από τη Γερμανία. Εκεί οι πολιτικοί εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης που κατηγορούνται για παθητική δωροδοκία μπορεί συνήθως να απαλλάσσονται (όπως έγινε με τον Κολ το 2001), όμως αυτοί που δωροδοκούν πάνε φυλακή (όπως έγινε με τον Σράιμπερ). Αντίθετα στην Ελλάδα, αυτός που κάνει τη δωροδοκία είτε κυκλοφορεί ελεύθερος (όπως ο Χριστοφοράκος) είτε, ακόμη χειρότερα, κλείνει συμφωνίες για να διδάξει το ελληνικό κράτος για το… πώς θα αντιμετωπίζεται η διαφθορά (όπως έγινε με τη Siemens). Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ και η δικαιοσύνη στρέφονται αποκλειστικά κατά των πολιτικών για να αθωώσουν τους καπιταλιστές, δηλ. αυτούς που πραγματοποιούν τη δωροδοκία.

Κανόνας
Ωστόσο, όπως φαίνεται από τα παραδείγματα, η διαφθορά δεν εμποδίζει την ανάπτυξη του καπιταλισμού –τα μόνα προβλήματα «ανακύπτουν» εκεί όπου δεν έχουν όλοι οι καπιταλιστές ίσες δυνατότητες και πρόσβαση σε αυτή τη διαφθορά (τότε οι καπιταλιστές διαμαρτύρονται για χώρες με «μεγάλη γραφειοκρατία»).

Η δωροδοκία, ως κύρια μορφή διαφθοράς, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει στον καπιταλισμό γιατί μόνον έτσι μπορεί να μεταφέρεται μέρος του πλούτου που παράγεται, στις τσέπες των πολιτικών εκπροσώπων της άρχουσας τάξης: οι εκπρόσωποι (πρωθυπουργοί, υπουργοί, βουλευτές, στρατιωτικοί κ.λπ.) μεσολαβούν υπέρ των συμφερόντων συγκεκριμένων εταιριών και αυτές με τη σειρά τους τους αμείβουν με μέρος της υπεραξίας που καρπώνονται οι ίδιες από τον ιδρώτα των εργαζομένων. Είναι τέτοια η έκταση και το βάθος αυτής της φυσιολογικής για το κεφάλαιο διαδικασίας, ώστε συχνά πυκνά αποκαλύπτονται κάποιες πλευρές αυτού που για τα μάτια της κοινής γνώμης και ηθικής αποτελεί σκάνδαλο. Η αποκάλυψη αυτή συνήθως ολοκληρώνεται με συγκάλυψη ή στην καλύτερη περίπτωση με εκτόνωση πάνω σε ένα εξιλαστήριο θύμα.

Αριστερά
Σε κάθε περίπτωση, το σκάνδαλο της λίστας Λαγκάρντ αποκαλύπτει τρία πράγματα: Πρώτον, ότι στην Ελλάδα παράγεται πολύ μεγάλος πλούτος. Είτε οι καταθέσεις είναι 200 δισ. είτε 500 δισ., οι ελβετικές τράπεζες αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα δεν είναι ψωροκώσταινα. Ακόμη και σήμερα παράγεται πλούτος που είτε νόμιμα είτε παράνομα μεταφέρεται έξω από τη χώρα, σε φορολογικούς παραδείσους, ή μετατρέπεται σε πανάκριβα ακίνητα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Δεύτερον, αποκαλύπτει ότι ο πλούτος αυτός κατά τεκμήριο δεν φορολογείται, δηλ. πρόκειται για μαύρο χρήμα, το οποίο προκύπτει μέσα από ένα ειδικά επεξεργασμένο φορολογικό σύστημα που επιτρέπει διαχρονικά τη φοροαποφυγή των πλουσίων και το οποίο καλύπτεται πίσω από το «ιερό» και απαραβίαστο τραπεζικό απόρρητο. Ενώ όλοι πια γνωρίζουν ότι υπάρχουν οι παραπάνω ελληνικές καταθέσεις στο εξωτερικό, στην Ελλάδα μόνον 51 άνθρωποι δηλώνουν ετήσιο ατομικό εισόδημα πάνω από 900.000 ευρώ.

Τρίτον, αποκαλύπτει σε όλο του το μεγαλείο τον ασύδοτο χαρακτήρα της διακίνησης κεφαλαίων από χώρα σε χώρα και επαναβεβαιώνει τον σύγχρονο παραλογισμό των μακροοικονομικών του καπιταλισμού: τη στιγμή που «πετάνε» δισεκατομμύρια ευρώ προς το εξωτερικό χωρίς κανένα εμπόδιο, ο Σαμαράς (λέει ότι) παλεύει σκληρά να φέρει στην Ελλάδα επενδυτές!

Χρέος της Αριστεράς, αν βρεθεί στην κυβέρνηση, είναι να χρησιμοποιήσει αυτόν τον πλούτο προς όφελος της μεγάλης πλειονότητας του λαού. Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να εμποδίσει την έξοδο αυτού του πλούτου από τη χώρα. Να εμποδίσει τον ασύδοτη διακίνηση του κεφαλαίου. Να ελέγξει τις offshore εταιρίες (από τις 21.065 που έχουν στήσει οι Έλληνες καπιταλιστές φορολογούνται μόνον οι 965). Να μη σεβαστεί το απόρρητο όσον αφορά τις καταθέσεις των καπιταλιστών. Να μην απαξιώσει μόνον πρόσωπα και κόμματα, αλλά να απαξιώσει πολιτικές.

Η γνήσια διαφάνεια θα χρειαστεί κότσια. Γιατί αμφισβητεί, όπως είπαμε, όχι τις δυσλειτουργίες του καπιταλισμού, αλλά θεμελιώδεις μηχανισμούς του.