Όπως λέμε καμία θυσία για το ευρώ, καμία θυσία για τη δραχμή, έτσι και με το τραπεζικό σύστημα: καμιά θυσία για να παραμείνει στα χέρια Ελλήνων καπιταλιστών
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Μετά το φιάσκο της συγχώνευσης Εθνικής- Eurobank
Το φιάσκο της συγχώνευσης Εθνικής-Eurobank υπήρξε μια σοβαρή ήττα της κυβέρνησης, καθώς η εν λόγω κίνηση είχε ενταχθεί σε υψηλή θέση στην επικοινωνιακή φαρέτρα Σαμαρά. Η συγχώνευση υποτίθεται ότι θα «θωράκιζε» το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και κατά συνέπεια και τις καταθέσεις, ενώ θα «άνοιγε τη στρόφιγγα της ρευστότητας στην αγορά». Όμως η τρόικα είχε άλλη γνώμη, προχωρώντας σε μια μίνι κυπριακού τύπου εκτέλεση τραπεζών.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι εδώ και χρόνια παραδομένο στους ιδιώτες. Η μόνη σχέση της Εθνικής Τράπεζας, π.χ., με το Δημόσιο είναι το γεγονός ότι μέτοχοί της είναι κατά 16,6% τα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτό το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, υπό την ηγεσία των Λάτση, Σάλλα, Κωστόπουλου, Βγενόπουλου, Ρέστη και των υπόλοιπων μεγαλοκαπιταλιστών που βρίσκονται από πίσω τους, αποτέλεσε τη «ναυαρχίδα» του ελληνικού καπιταλισμού, καθώς τα πάντα δούλευαν για αυτό: κράτος, δικαστήρια, ακόμη και ασφαλιστικά ταμεία. Η «υγιής» βάση των ιδιωτικών αυτών τραπεζών οφειλόταν σε αυτή την τεράστια διαπλοκή –κι όχι βέβαια στη σύνεση και την καλή επιχειρηματικότητα των ιδιοκτητών. Πιο πρόσφατο και πιο εκκωφαντικό παράδειγμα της διαπλοκής κυβερνήσεων και τραπεζιτών, ήταν η τροπολογία-σκάνδαλο που πέρασε προ ημερών στη Βουλή, με την οποία απαλλάσσονται οι διοικήσεις τραπεζών που έδωσαν δάνεια σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ.
Η αποτυχημένη διάσωση
Ωστόσο εξαιτίας της επιβολής των μνημονίων, οι τράπεζες κατέγραψαν μεγάλες ζημιές: 50 δισ. από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων, 20 δισ. από τη μείωση των καταθέσεων, 20 δισ. από την απομείωση των ιδίων κεφαλαίων, 60 δισ. από δάνεια που κατέστησαν προβληματικά, συνολικά 150 δισ. ζημιά ή το 40% του ενεργητικού των τραπεζών. Όμως, όπως είπαμε, ο τραπεζίτης ποτέ δεν χάνει. Από το Δεκέμβριο του 2008 μέχρι το Δεκέμβριο του 2011 δόθηκαν στις τράπεζες 168 δισ. ευρώ, ένα ποσό που κοντεύει το σημερινό ΑΕΠ της Ελλάδας! Ο ελληνικός λαός δανειζόταν –χωρίς τη θέλησή του, φυσικά– και οι αποτυχημένοι τραπεζίτες παρέμεναν στις θέσεις τους και χρηματοδοτούνταν. Όμως οι τράπεζες δεν σώθηκαν, καθώς στο καθοδικό σπιράλ στο οποίο οδηγούν τα μνημόνια, απαιτούνται όλο και περισσότερα λεφτά για να ανακεφαλαιοποιηθούν. Τώρα λέει η τρόικα-κυβέρνηση, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες –Εθνική Eurobank, Alpha Bank, Πειραιώς– χρειάζονται άμεσα άλλα 27 δισ. ευρώ.
Αν βρείτε το 10% μόνοι σας, λέει η τρόικα-κυβέρνηση στους τραπεζίτες, εμείς θα βάλουμε τα υπόλοιπα και εσείς θα παραμείνετε αφεντικά. Αντίθετα, όποιες τράπεζες δεν βρουν αυτό το 10%, θα περάσουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και οι τραπεζίτες θα χάσουν τον έλεγχο.
Ο προδομένος «γάμος»
Σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάστηκε και η συγχώνευση Εθνικής-Eurobank, στην οποία αντιτάχθηκε η τρόικα. Και αυτό γιατί ο κολοσσός που θα δημιουργούνταν από το «γάμο», θα ήλεγχε το 35% της ελληνικής αγοράς, θα είχε ενεργητικό 170 δισ. ευρώ και η ιδιωτικοποίησή του θα ήταν εξαιρετικά απίθανη στο μέλλον καθώς κανείς διεθνής ή ελληνικός όμιλος δεν θα έβαζε τόσα πολλά λεφτά για να τον αγοράσει. Αντίθετα η διατήρηση της Εθνικής και της Eurobank ως ξεχωριστών τραπεζών, ή, πολύ περισσότερο, η ανάληψή τους από το ΤΧΣ εξασφαλίζει δύο πράγματα: ότι θα μπορέσουν να δοθούν σε ιδιώτες ευκολότερα και ότι θα αποτραπεί το πέρασμα του ελέγχου τους στο Δημόσιο.
Ο λόγος που το ΤΧΣ αναλαμβάνει τράπεζες είναι για να τις καταστήσει βιώσιμες και μετά να τις δώσει σε ιδιώτες, τα δε έσοδα από την πώληση να πάνε στους δανειστές. Στην περίπτωση της Εθνικής αυτό αναμένεται να γίνει μέχρι τον Σεπτέμβριο και, παρά την κρίση και τις ζημιές που παρουσιάζει, η μεγαλύτερη ελληνική τράπεζα εξακολουθεί να αποτελεί «φιλέτο» για πολλά μεγάλα αρπακτικά: έχει δάνεια ύψους 109 δισ. ευρώ, καταθέσεις 88 δισ. ευρώ, τα καλύτερα και ακριβότερα κτίρια σε κάθε κεντρική πλατεία της Ελλάδας, τεράστιο δίκτυο υποκαταστημάτων, θυγατρικές αξίας 8 δισ. στα Βαλκάνια, κερδοφόρα συμμετοχή στην τουρκική Finansbank. Η τοποθέτηση της Αν. Σακελλαρίου, μέχρι πρόσφατα στελέχους της Deutsche Bank και της Τράπεζας Πειραιώς (!), στην προεδρία του ΤΧΣ, προϊδεάζει για τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες τέτοιων «φιλέτων».
Κίνδυνος για τα ταμεία
Η επιταγή για εξασφάλιση εδώ και τώρα του 10% των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών αποτελεί όμως και μια νέα απειλή για τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία, σε συνθήκες μνημονίου, βρίσκονται σε αδιέξοδο: Αν τα ταμεία δεν συμμετάσχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής, τότε είναι μάλλον απίθανο να μαζευτούν τα 785 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για να μην περάσει αυτή στο ΤΧΣ. Τότε, όπως κι όλοι οι παλιοί μέτοχοι, τα ταμεία θα χάσουν όλες τις μετοχές τους, αφού η Εθνική θα περάσει στον εν λόγω οργανισμό. Η αξία των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που κατέχουν τα ασφαλιστικά ταμεία είναι πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, ενώ μόνο το ΙΚΑ έχει στο χαρτοφυλάκιο του 8%-10% των μετοχών, δηλ. περίπου 75-80 εκατ. ευρώ. Παράλληλα η μη συμμετοχή των ταμείων θα σημάνει ακόμη λιγότερο έλεγχο του Δημοσίου στην Εθνική.
Αν, αντίθετα, βάλουν λεφτά (τα οποία πού θα βρουν βέβαια τη στιγμή που έχουν ήδη καταληστευθεί από το PSI του Βενιζέλου;), τότε θα είναι σαν γεμίζουν το γνωστό βαρέλι χωρίς πάτο. Το ΙΚΑ μόνον έχει χάσει μέχρι σήμερα γύρω στο 1 δισ. ευρώ από την έναρξη της κρίσης εξαιτίας της συμμετοχής του στην Εθνική, δηλ. από την απομείωση της τιμής της μετοχής της τράπεζας. Σήμερα, η Εθνική έχει ήδη ζημιές 2 δισ. ευρώ και έτσι είναι πιθανόν να χρειαστεί ένα νέος φαύλος κύκλος «διάσωσης» όπου οι μέτοχοι θα πρέπει να πληρώσουν και πάλι. Μετά τα 37 δισ. ευρώ που έχουν ήδη χαθεί από ταμεία τα τελευταία τρία χρόνια, η νέα ληστεία του ιδρώτα, του υστερήματος, της ελληνικής εργατικής τάξης είναι μπροστά μας –είτε συμμετέχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είτε όχι.
Εθνικοποίηση
Ένας άλλος κίνδυνος που επισείουν πολλοί είναι ο αφελληνισμός. Έτσι από διάφορες πλευρές τίθεται ο στόχος για παραμονή της Εθνικής Τράπεζας σε ελληνικά χέρια πάση θυσία. Η ΟΤΟΕ μάλιστα εξέδωσε και σχετική ανακοίνωση, ενώ το ίδιο έκαναν και τα σωματεία της Εθνικής Τράπεζας. Ωστόσο τέτοιοι στόχοι δεν έχουν κανένα νόημα στο βαθμό που η τράπεζα δεν θα βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο μιας φιλολαϊκής κυβέρνησης. Τα ελληνικά «κοράκια» που επικρατούσαν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα τόσα χρόνια δεν σήμαναν τίποτε καλό για τον ελληνικό λαό –ίσα ίσα. Σήμερα ένα μέρος από τα ίδια αυτά «κοράκια» (οι ίδιοι οι τραπεζίτες, οι διαπλεκόμενοι εκδότες και άλλοι καπιταλιστές) εμφανίζονται να ανησυχούν για τον κίνδυνο αφελληνισμού των ελληνικών τραπεζών και πιθανώς να απαιτήσουν από τους τραπεζοϋπαλλήλους νέες θυσίες προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο «κίνδυνος». Ήδη σε φυλλάδιο της ΔΑΚΕ στην Εθνική, προτείνεται να διατεθεί το αποθεματικό του αμοιβαίου κεφαλαίου ΔΗΛΟΣ Συλλογικό (δηλ. του συλλόγου των εργαζομένων) που ανέρχεται σε 25 εκατ. ευρώ για συμμετοχή στην ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας. Πρόκειται είτε για ανοησία είτε για συνειδητή συνεργασία με τα αφεντικά. Το εργατικό κίνημα και η Αριστερά δεν έχουν κανένα συμφέρον να υποκύψουν σε τέτοιες πιέσεις: Όπως λέμε καμία θυσία για το ευρώ, καμία θυσία για τη δραχμή, έτσι και με το τραπεζικό σύστημα: καμιά θυσία για να παραμείνει στα χέρια Ελλήνων καπιταλιστών. Θυσίες έχουν νόημα μόνο στο βαθμό που ο στόχος είναι το πέρασμα των τραπεζών στο ελληνικό Δημόσιο του οποίου τον έλεγχο θα έχει δημοκρατικά η πλειοψηφία του λαού.