Η φωτιά της εξέγερσης έφτασε στην «πόρτα μας»: Ηχηρό μήνυμα ανατροπής από την Ταξίμ

Ξέσπασε στη χώρα που προβλήθηκε από τις ΗΠΑ ως πρότυπο για τις αραβικές μάζες που αναζητούν ακόμα εκείνο το καθεστώς που θα δώσει «ψωμί, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη».

Ξέσπασε σε μια χώρα που (δίχως να ομολογείται) αποτελεί πρότυπο για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τον Σαμαρά. Που συνδυάζει νεοφιλελεύθερο οικονομικό «θαύμα ανάπτυξης», χτισμένο στις πλάτες και τα κόκκαλα εκατομμυρίων σκληρά εκμεταλλευόμενων εργατών, μαζί με μια αυταρχική εκδοχή κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Η δήλωση του Τούρκου Προέδρου Γκιουλ (σε μια προσπάθεια να ρίξει τους τόνους που ανέβασε ο Ερντογάν) ότι «δημοκρατία δεν είναι μόνο οι εκλογές», είναι μια άβολη αλήθεια όχι μόνο για τα μεταδικτατορικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου, αλλά και για τα καθεστώτα «κοινοβουλευτισμού έκτακτης ανάγκης» που εδραιώνονται στην Ευρώπη, με πρωτοπόρο τον Σαμαρά.

Η λαϊκή οργή ενάντια στο νεοφιλελεύθερο «οικονομικό θαύμα» (που συνδυάστηκε και με άλλες δυσφορίες σε ζητήματα δημοκρατίας, αλλά αποτελεί τη βάση μεγάλου μέρους της οργής) είναι μια άλλη άβολη αλήθεια για τους «συνταγολόγους» του ΔΝΤ, που θεωρούσαν την Τουρκία «success story», αλλά και για τους εγχώριους κήρυκες της «ανταγωνιστικότητας», όπως και για τους ευρωγραφειοκράτες που πασχίζουν να επιβάλουν στην Ευρώπη τον «δυναμισμό» της τουρκικής οικονομίας.

Υπόγεια φωτιά
Με αυτή την έννοια, το μήνυμα της εξέγερσης στην Τουρκία έχει αποδέκτες και στις δυο πλευρές της Μεσογείου. Και είναι ένα μήνυμα εκκωφαντικό: Κανείς δεν δικαιούται να υποτιμά το λαϊκό παράγοντα. Ζούμε σε συνθήκες όπου αρκεί μια σπίθα (στην περίπτωση της Τουρκίας η υπεράσπιση ενός πάρκου), για να ξεσπάσει μια ανεξέλεγκτη κοινωνική πυρκαγιά. Ζούμε σε εποχές που δεν επιτρέπεται να μένει κανείς στη «φωτογραφία», χωρίς να παίρνει υπόψη του την «υπόγεια φωτιά».

Πολιτικές εξελίξεις, συσχετισμοί, κοινωνική κατάσταση μπορούν να ανατραπούν βίαια μέσα από την κίνηση των «από κάτω»:
Μερικές χιλιάδες κατασκήνωσαν σε ένα πάρκο για να αποτρέψουν τη μετατροπή του σε εμπορικό κέντρο. Η αστυνομία τους διέλυσε με αγριότητα. Το απόγευμα έγιναν δεκάδες χιλιάδες που πολιόρκησαν για ώρες και με κάθε μέσο τη σιδηρόφρακτη Ταξίμ, αψηφώντας την κρατική κατασταλτική αγριότητα.

Τη νύχτα η Ισταμπούλ δεν κοιμήθηκε, καθώς τα τύμπανα και τα πιατίνια έδιναν το ρυθμό και ολόκληρες συνοικίες αναβόσβηναν τα φώτα τους ρυθμικά. Τα ξημερώματα μια λαοθάλασσα πέρασε το Βόσπορο, με τα πόδια τη γέφυρα, με βάρκες το κανάλι, για να βρεθεί από την Ασία στην Ευρώπη και να σταθεί στο πλευρό των διαδηλωτών της Ταξίμ.

Οι διαδηλωτές έγιναν εκατοντάδες χιλιάδες σε δεκάδες πόλεις. Εκατοντάδες φωτογραφίες αποτυπώνουν όλη τη μαχητικότητα, την ευρηματικότητα και τη φαντασία που απελευθερώνονται στα «πανηγύρια των καταπιεσμένων». Συγκλονιστικές οδομαχίες με νεκρούς και τραυματίες, καθιστικές διαμαρτυρίες έξω από τα ΜΜΕ, που τηρούν σιγή ιχθύος, οδηγοί λεωφορείων που κλείνουν το δρόμο στα ΜΑΤ, γιατροί που περιθάλπουν τους τραυματίες στους δρόμους.

Μετά από διαρκείς επιθέσεις, η αστυνομία προσωρινά υποχώρησε και οι διαδηλωτές πανηγύρισαν για τη νικηφόρα επανακατάληψη της Ταξίμ. Πρόκειται για σκηνές που είδαμε πολλές φορές σε αρκετές χώρες τα τελευταία 2,5 χρόνια και τώρα εξελίσσονται σε μια χώρα που θεωρείτο ήσυχη, με αποδυναμωμένο κίνημα και «τον ισχυρότερο ηγέτη από την εποχή του Κεμάλ». Γι’ αυτό ακριβώς δεν επιτρέπεται σε κανέναν να ισχυριστεί ότι δεν μπορούν να ξανασυμβούν και αλλού και εδώ.

Ελλάδα
Η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η φωτιά της εξέγερσης, αφού «κύκλωσε» τη Μεσόγειο, έφτασε στα σύνορα της Ελλάδας, στέλνοντας μηνύματα και στην ελληνική κοινωνία.

Η είσοδος των μαζών στο προσκήνιο της ιστορίας αποκάλυψε επίσης τα «ταξικά σύνορα», που ξεπερνούν τα εθνικά. Οι συγκλονιστικές συγκρούσεις μεταξύ των λαϊκών μαζών και των αστυνομικών δυνάμεων γκρέμισαν σε μια νύχτα το παραμύθι πάνω στο οποίο χτίζεται το εθνικιστικό μίσος: την ταύτιση του λαού με το κράτος το οποίο τον καταδυναστεύει.

Και όταν γίνεται αυτή η διάκριση, βγάζει μάτι ο «διεθνισμός» των από πάνω. Οι «ισλαμοφάγοι» νεοφιλελεύθεροι της Δύσης τηρούν αμήχανη σιωπή, καθώς τοποθετούνται (σιωπηλά) στο πλευρό του Ερντογάν (και του «οικονομικού θαύματος») και απέναντι στον «όχλο» και την απειλή της εξέγερσης.

Η κυβέρνηση Σαμαρά, ακόμα κι αν ήθελε να ψελλίσει κάτι δημαγωγικά, έχει ήδη εκτεθεί ανεπανόρθωτα. Σε αγαστή συνεργασία με το τουρκικό κράτος, έχει ενορχηστρώσει εδώ και καιρό απελάσεις Τούρκων προσφύγων, φτάνοντας στις 30 Μάη στην παρακρατικού τύπου απαγωγή του αγωνιστή Μπουλούτ Γιαϊλά που παραδόθηκε στις τουρκικές Αρχές, σε μια υπόθεση που θυμίζει τις εκτός κάθε νομικού πλαισίου «μεταγωγές» της CIA.

Στην περίπτωση του Αντώνη Σαμαρά επιβεβαιώνεται περίτρανα η χρήση του εθνικισμού ως «τελευταίου καταφύγιου των απατεώνων». Οι εθνικοί ανταγωνισμοί και οι πατριωτικές κορώνες εξαφανίζονται, όταν οι «από πάνω» χρειάζεται να ενωθούν απέναντι στον κοινό εχθρό: τις εργατικές τάξεις και τους αγωνιστές και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Εδώ χρειάζεται η Αριστερά να επιμείνει. Το να ξεσκεπάζουμε την απάτη του δεξιού εθνικισμού δεν σημαίνει ότι πρέπει να τον υποτιμήσουμε.

Αυτό υπογραμμίζεται από τη στάση των εθνικιστών απέναντι στην τουρκική εξέγερση. Αρχικά ο «χώρος» βρέθηκε σε αμήχανη σιωπή, εγκλωβισμένος ανάμεσα στη Σκύλλα του «κάτω τα χέρια από τον Ερντογάν» και τη Χάρυβδη του «νίκη στους Τούρκους διαδηλωτές».

Εθνικισμός
Από τη δύσκολη θέση επιχείρησε να τους βγάλει η γνωστή και μη εξαιρετέα εφημερίδα «Παραπολιτικά», που «ανακάλυψε» ανάλυση τάχα του ABC Αυστραλίας, σύμφωνα με την οποία όλα είναι μια συνωμοσία με απώτερο στόχο τον… ενεργειακό πλούτο της Ελλάδας. Το «ρεπορτάζ» αποδείχθηκε ψέμα. Ακολούθησε η διαρροή της είδησης για «επιθέσεις σε ελληνικά κτίρια». Διαψεύστηκε ηχηρά από την ελληνική ομογένεια.

Παρά την ηλιθιότητα των θεωριών, ο ελληνικός εθνικισμός «οχυρώνεται» πίσω από τέτοιες θεωρίες. Οι ΑΝΕΛ του Πάνου Καμένου υιοθέτησαν το βολικό σχήμα της «επαγρύπνησης» («κάτι ύποπτο τρέχει εκεί κάτω…»), ενώ η Χρυσή Αυγή έσπασε την πολυήμερη σιωπή της, ανασύροντας το «σχέδιο Βαριοπούλα», ξεχνώντας ότι οι πρωτεργάτες του είναι από καιρό στις φυλακές.

Το ενδεχόμενο στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον η μία από τις δύο άρχουσες τάξεις να θελήσει να «εξάγει» την κρίση της με ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο δεν αποκλείεται. Πατώντας στις σημερινές εμπειρίες, όπως η τουρκική εξέγερση ενάντια στον Ερντογάν και η σύμπραξη Σαμαρά-Ερντογάν ενάντια στους αγωνιστές, θα μπορούμε να αναδείξουμε το βρόμικο ρόλο των εθνικιστών ως δεκανίκι του συστήματος. Να εξηγήσουμε από πολύ καλύτερες θέσεις πώς μια εθνική σύγκρουση με την Τουρκία θα ωφελήσει τους «απατεώνες» στις δυο μεριές του Αιγαίου: Οι συνεργάτες ενάντια στα κινήματα (Ερντογάν και Σαμαράς) θα γλιτώσουν από τους «εσωτερικούς τους μπελάδες», στέλνοντας τους διαδηλωτές της Ταξίμ να σφαχτούν με τους διαδηλωτές του Συντάγματος.

Διεθνισμός
Πολλές φορές στην ιστορία οι διεθνιστικές απόψεις της Αριστεράς δέχτηκαν τη λάσπη της Δεξιάς, όταν τις χαρακτήριζε «σύμπλευση με τον αντίπαλο εθνικισμό». Σήμερα ο μύθος καταρρέει εκκωφαντικά, αποκαλύπτοντας τα υπαρκτά διεθνώς «ταξικά σύνορα»: Ενώ ο Σαμαράς συνεργάζεται με τον «αντίπαλο» Ερντογάν για την εξόντωση των Τούρκων αγωνιστών, η Αριστερά διαδηλώνει την αλληλεγγύη της στους ηρωικούς διαδηλωτές της πλατείας Ταξίμ, που μάχονται ενάντια στο τουρκικό κράτος.
Αυτός ο διεθνισμός είναι πολύτιμη παρακαταθήκη για την ελληνική Αριστερά. Η εξέγερση στην Τουρκία απαντά στο ερώτημα «με ποιες διεθνείς συμμαχίες;» που απασχολεί τον ΣΥΡΙΖΑ. Απέναντι σε Ομπάμα, Μέρκελ και Ολάντ, σύμμαχοί μας είναι οι εξεγερμένοι της Ταξίμ, οι διαδηλωτές της Ταχρίρ, οι απεργοί της Λισαβόνας.

Η εξέγερση στην Τουρκία δίνει και μια άλλη απάντηση στο ερώτημα των συμμαχιών. Μαθημένη να κοιτά προς την ταξική αλληλεγγύη των ευρωπαίων εργατών, αλλά και «τυφλωμένη» από την ταύτιση της υπαρκτής ΕΕ με τη «διεθνιστική πολιτική», η ελληνική Αριστερά έτεινε να ξεχάσει πως το «Δ» του διεθνισμού δεν ταυτίζεται με το «Δ» της Δύσης. Αν αυτή ήταν σημαντική παράλειψη στο παρελθόν, γίνεται δέκα φορές σημαντικότερη σήμερα.

Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, πριν προκύψουν τα γεγονότα στην Τουρκία, σχολιάζοντας την «αραβική άνοιξη», εξέφρασε την ελπίδα να γίνει η Μεσόγειος «θάλασσα της εξέγερσης». Σήμερα αυτή η πιθανότητα έρχεται ακόμα πιο κοντά: Η φωτιά της εξέγερσης απλώθηκε από τις νότιες ακτές στις ανατολικές και σιγά-σιγά «κυκλώνει» τη Μεσόγειο.
Τα κινήματα και η Αριστερά, από την Τυνησία μέχρι την Τουρκία, πράττουν το καθήκον τους. Είναι ώρα πλέον, το κίνημα και η Αριστερά στην Ελλάδα να αναμετρηθούν με τα αντίστοιχα καθήκοντα…