Η εργατική τάξη της Νότιας Αφρικής μπαίνει στη μάχη

Μια μεγάλη απεργία δημοσίων υπαλλήλων έγινε τον Ιούνη του 2007 και εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία της Νοτίου Αφρικής, διαρκώντας 4 βδομάδες. Οι δημόσιοι υπάλληλοι το επανέλαβαν αυτό στην επόμενη μισθολογική τους μάχη το 2010. Μια σειρά πρόσφατων απεργιών πιάνουν αυτό το ρεκόρ, και οι δημόσιοι υπάλληλοι βρίσκονται και πάλι μπροστά σε μισθολογικές διαπραγματεύσεις.

Η σφαγή στη Μαρικάνα πέρσι ήταν μια προσπάθεια να τρομοκρατηθούν οι εργάτες των ορυχείων, ώστε να επιστρέψουν στη δουλειά χωρίς αξιώσεις, αλλά αυτοί συνέχισαν και τελικά κατέκτησαν αυξήσεις 22%.
Στο πρώτο μισό της φετινής χρονιάς, στην Περιφέρεια Western Cape, βρίσκονταν σε απεργία οι εργάτες γης, οι εκπαιδευτικοί, οι οδηγοί λεωφορείων και οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι.

Στις αρχές του Μάη, το Νοτιαφρικανικό Δημοκρατικό Συνδικάτο Εκπαιδευτικών σταμάτησε την κινητοποίησή του και απέσυρε το αίτημά του για παραίτηση της υπουργού Βασικής Εκπαίδευσης, Angie Motshekga, αφού κέρδισε μια σειρά παραχωρήσεις από την κυβέρνηση.

Πιο πρόσφατα, περίπου 30.000 εργάτες στην αυτοκινητοβιομηχανία και μέλη του Εθνικού Συνδικάτου Μεταλλεργατών της Νοτίου Αφρικής (NUMSA) ξεκίνησαν απεργία επάοριστον στις 19 Αυγούστου. Απαιτούσαν αυξήσεις 14% για όλους και αυξήσεις στα επιδόματα κατοικίας και μετακίνησης. Στην απεργία συμμετείχε το 80% των εργατών σε BMW, Ford, General Motors, Mercedes-Benz, Nissan, Toyota και Volkswagen.

Στις 8 Σεπτέμβρη, οι εργάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας επέστρεψαν στη δουλειά, αφού το συνδικάτο τους διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με αυξήσεις 11,5% φέτος και 10% κάθε χρόνο για τα επόμενα δύο χρόνια.
Περίπου 90.000 εργαζόμενοι στις κατασκευές, μέλη του Εθνικού Συνδικάτου Εργατών Ορυχείων (NUM), βρίσκονται σε απεργία διαρκείας από τις 26 Αυγούστου. Στον αγώνα τους μπήκαν και 50.000 μέλη του Συνδικάτου Εργατών στην Οικοδομή και την Κατασκευή. Και τα δύο συνδικάτα απαιτούν αυξήσεις 13% για το 2013 και 14% για το 2014.

Ορυχεία
Το NUM, το οποίο εκπροσωπεί περίπου τα 2/3 των 140.000 εργατών ορυχείων που απασχολούνται στην εξαγωγική βιομηχανία χρυσού της Νοτίου Αφρικής, άρχισε απεργία στις 3 Σεπτέμβρη. Το συνδικάτο απαιτεί αυξήσεις 60%, ενώ οι εργοδότες προσφέρουν μόνο 6%. Ωστόσο ο γενικός γραμματέας του NUM έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι το συνδικάτο θα δεχόταν και μια αύξηση 10%.

Το ανταγωνιστικό συνδικάτο, η Ένωση Συνδικάτων Εργατών στα Ορυχεία και την Κατασκευή (AMCU), απαιτεί να ανέβει ο εισαγωγικός μισθός στα 12.500 ραντ το μήνα, που είναι μια αύξηση 150%.

Το Κογκρέσο των Νοτιοαφρικανικών Συνδικάτων (COSATU) στηρίζει πλήρως το Εθνικό Συνδικάτο Εργατών Ορυχείων στους αγώνες που δίνει στους τομείς της κατασκευής και των χρυσορυχείων, και καλεί όλους τους εργάτες να δράσουν σύμφωνα με το σύνθημα «Ο τραυματισμός ενός είναι τραυματισμός για όλους».

Το Πανεπιστήμιο Walter Silulu στο Eastern Cape είναι κλειστό επ’ αόριστον εξαιτίας της απεργίας του προσωπικού που κρατάει 5 εβδομάδες. Το Εθνικό Συνδικάτο Εργαζομένων στην Εκπαίδευση και την Υγεία και το Εθνικό Συνδικάτο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης βρίσκονται σε απεργία από τον Ιούλη, διεκδικώντας αυξήσεις από 8 ως 10%. Το πανεπιστήμιο έχει προσφέρει 4,25%. Έχουν γίνει επίσης φοιτητικές κινητοποιήσεις. 

 
Οι τεχνικοί του Νοτιοαφρικανικού Συνδικάτου Εργαζομένων στις Μεταφορές, που εργάζονται στις Νοτιοαφρικανικές Αερογραμμές, κατέβηκαν σε απεργία στις 26 Αυγούστου και απαιτούν διψήφια αύξηση. Περίπου 72.000 μέλη του NUMSA, που εργάζονται σε βενζινάδικα και βιοτεχνίες, σχεδίαζαν να κατέβουν σε απεργία στις 2 Σεπτέμβρη, αλλά το συνδικάτο διαπραγματεύτηκε τον αγώνα.

Υπάρχουν και άλλοι, μικρότεροι αγώνες. Για παράδειγμα, πάνω από 450 εργαζόμενοι στη γαλακτοκομική Parmalat SA είναι σε απεργία για μισθολογικά ζητήματα. Το Συνδικάτο Εργαζομένων στα Τρόφιμα ζητά αυξήσεις 9%, ενώ η Parmalat προσφέρει 7%, σύμφωνα με το συνδικάτο.

Επιπλέον, στις 2 Σεπτέμβρη ξεκίνησε απεργία επ’ αόριστον από τους περιστασιακά εργαζόμενους στα κέντρα των Νοτιοαφρικανικών Ταχυδρομίων στην Επαρχία Gauteng. Αυτοί οι εργαζόμενοι απαιτούν μόνιμες θέσεις.
Η πίεση για απεργιακή δράση αυξάνεται και στον τομέα της υφαντουργίας, όπου το 86% των 50.000 μελών του συνδικάτου ψήφισαν να κατέβουν σε απεργία. Το Νοτιοαφρικανικό Συνδικάτο Εργαζομένων στην Ένδυση και την Υφαντουργία απαίτησε αύξηση 7% για τα μέλη του που εργάζονται σε κεντρικές περιοχές και 11% σε περιφερειακές. Οι εργοδοτικές ενώσεις το αποδέχτηκαν και το συνδικάτο κατέληξε σε συμφωνία στις 2 Σεπτέμβρη.

Αυτές οι απεργίες έχουν ως αιτία το ότι οι περισσότεροι εργάτες δεν ωφελήθηκαν σημαντικά με το τέλος του Απαρτχάιντ το 1995. Η Νότια Αφρική παραμένει μια από τις άνισες κοινωνίες στον πλανήτη. Μια πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε πως ο μέσος μισθός για τους εργαζόμενους στον «επίσημο» τομέα της οικονομίας δεν έχουν αυξηθεί από το 1997 ως το 2011. Αντίθετα, οι πραγματικοί μισθοί του ανώτερου 10% των μισθωτών έχουν τριπλασιαστεί στην ίδια περίοδο.

Αλλαγή τοπίου στο εργατικό κίνημα
Τα συνδικαλιστικά αιτήματα ενθαρρύνονται επίσης από την επιτυχία των προηγούμενων απεργιών και από τις εσωτερικές διαμάχες μέσα στην COSATU. Ο γενικός γραμματέας της ομοσπονδίας, Zwelinzima Vavi, εκδιώχθηκε από τη θέση του πρόσφατα. Αυτό προκάλεσε απειλές ρήξης με την ομοσπονδία από το Εθνικό Συνδικάτο Μεταλλεργατών, που υποστηρίζει τον Vavi. Το NUMSA έχει πλέον πάρει τη θέση του μεγαλύτερου μέλους της COSATU από το NUM.

Υπάρχουν επίσης πολιτικές εξελίξεις, με τη δημιουργία των Μαχητών Οικονομικής Ελευθερίας, με ηγέτη τον Julius Malema, τον πρώην πρόεδρο της Νεολαίας του ANC, ως μια ριζοσπαστική εναλλακτική δύναμη από το ANC, παρά τις κατηγορίες για διαφθορά ενάντια στον Malema.

Οι διασπάσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα έχουν οδηγήσει στη δημιουργία νέων συνδικάτων έξω από την COSATU για τους εργάτες ορυχείων (AMCU), τους εργάτες στις μεταφορές, τους λιμενεργάτες, τους εκπαιδευτικούς και τους υγειονομικούς. Ωστόσο, με τα 2.000.000 μέλη της, η COSATU παραμένει ένα κρίσιμο κέντρο, όχι μόνο για τους οργανωμένους εργάτες, αλλά και ως βάση υποστήριξης για την κυβέρνηση του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου.