Η Ευρώπη ΕΙΝΑΙ του κεφαλαίου, του ρατσισμού και του αυταρχισμού

Η τελευταία δεκαετία έχει μεταβάλει σημαντικά τα χαρακτηριστικά της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εξελίξεις περιλαμβάνουν σημαντική μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα κράτη-μέλη στα ευρωπαϊκά όργανα, εξελίξεις που συνολικά τείνουν προς συντηρητική και νεοφιλελεύθερη μετατόπιση του πολιτικού και οικονομικού συστήματος της ΕΕ. Φυσικά οι βάσεις γι’ αυτές τις πολιτικές έχουν μπει εδώ και δεκαετίες στο πολιτικό σύστημα της ΕΕ, με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και τη διαμόρφωση της νομισματικής ένωσης.

 

Η κρίση χρέους της ευρωζώνης αποτέλεσε την απαρχή μιας άνευ προηγουμένου νεοφιλελεύθερης επίθεσης και μετασχηματισμού των οικονομικο-κοινωνικών δομών της ΕΕ. Η επιβολή σκληρών μνημονίων λιτότητας στις χώρες της περιφέρειας, η περαιτέρω αυστηρότητα του συμφώνου σταθερότητας και η πρόσφατη υιοθέτηση της Τραπεζικής Ένωσης έχουν αποτελέσει τους κύριους άξονες επίθεσης στα δικαιώματα των εργαζομένων και χειροτέρευσης της οικονομικής τους θέσης.

 

Βέβαια η επίθεση στο κράτος πρόνοιας δεν είναι γνώρισμα μόνο του ευρωπαϊκού νότου, καθώς η συνεχής διάβρωση δικαιωμάτων και παροχών χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια μέχρι και το σκανδιναβικό μοντέλο, το οποίο συρρικνώνεται. Η πτώση των πραγματικών μισθών και η πριμοδότηση του κεφαλαίου είναι γνώρισμα όλης της ευρωπαϊκής τάξης πραγμάτων. Επιπλέον ο νέος προϋπολογισμός λιτότητας της ΕΕ και η κατανομή των κονδυλίων είναι ένα άλλο παράδειγμα μείωσης των κοινωνικών δαπανών και αύξησης των διευκολύνσεων προς το κεφάλαιο. 

 

Οι εξελίξεις έχουν επιδεινωθεί ακόμα και σε πεδία όπως η αγροτική ανάπτυξη και το περιβάλλον. Η νέα Κοινοτική Αγροτική Πολιτική αποτελεί τη συνέχεια των προηγούμενων στην πριμοδότηση της «ανταγωνιστικότητας» και της γεωργίας μεγάλης κλίμακας, ενώ φαίνεται ότι πολλές δυνάμεις εντός ΕΕ θέλουν το επόμενο διάστημα να άρουν τις απαγορεύσεις που υπάρχουν για τα γενετικώς τροποποιημένα αγροτικά προϊόντα, ώστε να εξυπηρετήσουν τις σχέσεις με τους αμερικάνικους, βρετανικούς και γαλλικούς κολοσσούς, οι οποίοι προσπαθούν να ελέγξουν πλήρως την αγροτική παραγωγή τροφίμων.

 

Στο επίπεδο δημοκρατίας και ελευθεριών η κατάσταση τείνει συνεχώς επιδεινούμενη. Ο τρόπος, ο χρόνος και η κατ’ επίφαση «διαβούλευση» που πραγματοποιείται σε όλα σχεδόν τα ζητήματα, ουσιαστικά δημιουργεί μία «fast track» διακυβέρνηση στην οποία οι αλλαγές, που εφαρμόζουν οι «από πάνω», χαρακτηρίζονται ως «μονόδρομος» και οι αντιστάσεις των «από κάτω» ως «συντηρητική αντίληψη», ενώ η επιβολή των αλλαγών πραγματοποιείται με το γνωστό τρίπτυχο «συκοφάντηση-διαίρει και βασίλευε-καταστολή».

 

Η «Ευρώπη Φρούριο» δυστυχώς παραμένει ο κύριος άξονας της μεταναστευτικής πολιτικής, καθώς η ΕΕ ενισχύει τις δυνάμεις φύλαξης των συνόρων και κρατά υποκριτική στάση για τις επαναλαμβανόμενες τραγωδίες που συμβαίνουν στη Μεσόγειο. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια δεν είναι λίγες οι δεξιές κυβερνήσεις του βορρά οι οποίες ζητούν «επαναπροσδιορισμό» του ίδιου του συστήματος Σένγκεν, στοχοποιώντας το εργατικό δυναμικό που μετακινείται από τα κράτη-μέλη των Βαλκανίων και της Μεσογείου προς το βορρά λόγω της κρίσης. 

 

Η κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ είναι ένας ακόμα τομέας που καταδεικνύει τις κυρίαρχες τάσεις στην Ευρώπη. Πρόκειται για εξωτερική πολιτική δημιουργημένη για τα συμφέροντα του κεφαλαίου και τις περισσότερες φορές είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού των επιδιώξεων των ηγεμονικών κρατών της Ευρώπης. Η επέμβαση στη Λιβύη, ο χειρισμός των αλλαγών της Αραβικής Άνοιξης και οι παρεμβάσεις στο διεθνές σύστημα, καταδεικνύουν μία τάση συντονισμού των αρχουσών τάξεων της Ευρώπης, οι οποίες αναζητούν τον ηγεμονικό ιμπεριαλιστικό ρόλο τους στη διεθνή σκηνή. 

 

 Το μέλλον στην ΕΕ διαφαίνεται σκοτεινό για τους εργαζόμενους, τους νέους και γενικότερα για τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας, αν συνεχιστεί η ίδια πολιτική. Περαιτέρω περιορισμός δικαιωμάτων και ελευθεριών στο όνομα του παγκόσμιου ανταγωνισμού και της «ασφάλειας», νεοφιλελεύθερη οικονομική ενοποίηση και συγκεντροποίηση της εξουσίας σε γραφειοκρατικούς μη εκλεγμένους θεσμούς, είναι χαρακτηριστικά που μπορεί να περιγράψουν την ΕΕ της επόμενης πενταετίας. 

 

Η απάντηση των εργαζομένων πρέπει να οργανωθεί πιο γρήγορα παρά ποτέ. Ο ρόλος της ευρωπαϊκής Αριστεράς αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αλλά και μεγαλώνει η ευθύνη για την οργάνωση των αγώνων και για την επίτευξη νικών. Ο διεθνιστικός χαρακτήρας των πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών και συνεργασιών και η απόρριψη του εθνικισμού αποτελεί απαραίτητη συνθήκη για τη δημιουργία ενός μετώπου που θα αντιπαλέψει ξεκάθαρα αυτές τις πολιτικές, με στόχο την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου και συντηρητικού πλαισίου της σημερινής ΕΕ, για μία Ευρώπη των λαών, των εργαζομένων, της προστασίας του περιβάλλοντος και της αλληλεγγύης. Για μία Ευρώπη του Σοσιαλισμού. 

 

Η πιθανή άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση θα αποτελέσει σίγουρα ένα πραγματικό τεκτονικό γεγονός για το πολιτικό σύστημα της ΕΕ. Γι’ αυτό είναι σωστή η προσέγγιση ενός τμήματος της ευρωπαϊκής Αριστεράς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να ανοίξει για τα καλά τη συζήτηση «για ποια Ευρώπη παλεύουμε» και να αναγκάσει τους «από πάνω» να αντιληφθούν ότι μπορεί να υπάρξει και αντίπαλο δέος στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι η έκφραση μιας πραγματικά ριζοσπαστικής αριστερής γραμμής που θα θέσει σε κίνδυνο την κατεύθυνση των κυρίαρχων ευρωπαϊκών πολιτικών.