Τα τρικ των ομολόγων δεν σώζουν την κυβέρνηση

Το «Έθνος», π.χ., της Δευτέρας 7/4, βγήκε με τίτλο «Στοίχημα και ψήφος εμπιστοσύνης» και το κείμενο πρώτης σελίδας έγραφε: «Ορόσημο στην πορεία για τη σταδιακή αποδέσμευση από το Μνημόνιο αποτελεί η επί θύραις έκδοση ομολόγου του ελληνικού Δημοσίου. Τερματίζεται ο τετραετής αποκλεισμός από τις διεθνείς χρηματαγορές». Μάλιστα σειρά ΜΜΕ προεξοφλούσαν ότι η έξοδος θα γίνει εκείνη την ημέρα. Το νέο success story που σχεδίαζαν να αραδιάσουν στο λαό είναι ένα επιπλέον φόρτωμα χρέους στην πλάτη του και μάλιστα με υψηλά επιτόκια.

Όμως η «έξοδος» αποδείχθηκε ευάλωτη στο σκάνδαλο Μπαλτάκου και στο συνακόλουθο γεγονός ότι η S&P δεν προχώρησε στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, ενώ και η Moody’s ανέβαλε την αξιολόγηση. Μάλιστα ο Στουρνάρας «με αφορμή σχετικά δημοσιεύματα» ανακοίνωσε ότι «δεν βιαζόμαστε» και ότι η έξοδος της χώρας στις αγορές θα πραγματοποιηθεί το πρώτο εξάμηνο του έτους, «όπως έχει σχεδιαστεί». Όλες οι άλλες πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δεν σχετίζονται με την πραγματικότητα, σημείωνε η ανακοίνωση του υπουργείου. Μάλιστα ο Στουρνάρας άφησε να εννοηθεί ότι η έξοδος μπορεί να πραγματοποιηθεί με σιγουριά μόλις το 2016! 

Ασθμαίνοντας ο Σαμαράς έτρεξε να σκεπάσει την αποτυχία με δηλώσεις για το… συμψηφισμό ΦΠΑ, αλλά από το… φθινόπωρο και μετά. Φυσικά αμέσως και από κοντά τον στήριξαν όλα τα συστημικά ΜΜΕ, ξεχνώντας τις εξαγγελίες της προηγουμένης περί «αγορών».

Το σχέδιο άμεσης εξόδου στις «αγορές» (δηλ. τους διεθνείς θεσμικούς τοκογλύφους) προέβλεπε ομόλογο 5 δισ. ευρώ αν το επιτόκιο διαμορφωνόταν κάτω από 6% και ομόλογο 2 δισ. ευρώ αν το επιτόκιο διαμορφωνόταν στο 7%. Προφανώς η πραγματικότητα αποδείχθηκε πολύ χειρότερη.
Εξάλλου αυτό είναι το φυσιολογικό: Αν με ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ στο 129%, με χρέος 299 δισ. ευρώ και με ΑΕΠ 231 δισ. ευρώ η Ελλάδα ήταν αναξιόχρεη (όταν μπήκε στο μνημόνιο το 2010), τότε γιατί με ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ στο 188%, με χρέος 349 δισ. ευρώ και με ΑΕΠ μόλις 183 δισ. ευρώ (όπως είναι σήμερα) θα πρέπει να θεωρείται αξιόχρεη; Ή μήπως μπορεί να αρκεί στους τοκογλύφους των «αγορών» το γεγονός ότι τα νέα ελληνικά ομόλογα θα υπάγονται στο αγγλικό δίκαιο; Αν ήταν έτσι τα πράγματα γιατί δεν υπήγαγαν στο αγγλικό δίκαιο τα ελληνικά ομόλογα από το 2010 ώστε να «ηρεμούσαν» από τότε οι «αγορές» και να μη χρειαζόταν η προσφυγή στο δανεισμό από την τρόικα;

Νέα απόπειρα
Ωστόσο η κυβέρνηση μπορεί πράγματι να επιχειρήσει πριν από τις εκλογές μια επικοινωνιακή έξοδο για να δανειστεί αυτά τα 2-5 δισ. ευρώ. Και πράγματι υπάρχουν αμερικανικά funds που επενδύουν στην Ευρώπη (το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου υπήρξε μια ραγδαία άνοδος του όγκου των συναλλαγών των ευρωπαϊκών μετοχών κατά 19%). Όμως αυτές οι εξελίξεις δεν προδιαθέτουν για φτηνό δανεισμό της Ελλάδας, αλλά περιγράφουν την κίνηση αρπακτικών που οσφραίνονται πτώματα: έρχονται να ρισκάρουν στην Ελλάδα γιατί η απόδοση (το επιτόκιο) που θα πάρουν είναι τεράστιο και επειδή ο δανεισμός θα είναι βραχυχρόνιος, δηλ. θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω πολύ σύντομα. Στην καλύτερη περίπτωση το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας στις «αγορές» θα είναι γύρω στο 5% και στη χειρότερη μπορεί να φτάνει το 7%. Δηλ. θα είναι διπλάσιο από το επιτόκιο δανεισμού από την τρόικα, αλλά θα είναι επίσης τεράστιο σε σχέση με τον βασικό δείκτη, δηλ. από το μηδενικό επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Γερμανία. Κι όλα αυτά ισχύουν για μικρά ποσά (όχι για τα δεκάδες δισ. που δανείζεται από την τρόικα) και με πολύ βραχυχρόνια διάρκεια αποπληρωμής (τριετή ή πενταετή ομόλογα). Εν ολίγοις, ακόμη κι αν υπάρξει καλύτερο επιτόκιο θα είναι μόνο μια επικοινωνιακή φούσκα, αφού το ποσό που θα αντληθεί θα είναι αστείο. 

Κέρδη
Σε κάθε περίπτωση δε ο δανεισμός με επιτόκια 5%, 6% και 7% θα σημάνει άλλο ένα τρελό πάρτι σίγουρων κερδών για τις τράπεζες –ελληνικές και ξένες– που θα δανείζονται με 1,5% από την ΕΚΤ και μετά θα δανείζουν με τετραπλάσιο επιτόκιο το ελληνικό κράτος. Και δεν είναι μόνο αυτά τα κέρδη: Η έξοδος στις αγορές θα σημάνει και επίσημες μίζες σε μεγάλους χρηματιστικούς οργανισμούς που εξειδικεύονται σε αυτές τις «δουλειές»: Ενδεικτικά, λίγες ημέρες πριν από τις 7/4, ο Σαμαράς είχε συναντηθεί με τον διευθυντή επενδυτικής τραπεζικής της Bank of America Merrill Lynch, έναν κύριο ονόματι Τόμας Μοντάγκ, ο οποίος φέρεται να προσέφερε τη «στήριξη» της τράπεζας σε ελληνική ενδεχόμενη «έξοδο στις αγορές». Από το πάρτι της μίζας δεν θα λείψει βέβαια και ο πρωταγωνιστής της προηγούμενης φάσης του ελληνικού δράματος, η Goldman Sachs, την οποία, σύμφωνα με την «Γκάρντιαν», η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη προσλάβει μαζί με την JP Morgan.

Έτσι κι αλλιώς ο δανεισμός από τις «αγορές» θα ήταν χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα στην ελληνική οικονομία –και πολύ περισσότερο στις τσέπες των εργαζομένων. Ακόμη κι αν δανειζόταν σχετικά φθηνά το ελληνικό κράτος, ο μόνος τρόπος για να διατηρήσει αυτό το υποτιθέμενο χαμηλό επιτόκιο θα ήταν να συνεχίζει την επιβολή μιας άτυπης μνημονιακής λιτότητας. Σε κάθε περίπτωση δανεισμός με επιτόκια της τάξης του 5% και του 6% σημαίνουν επιτόκιο 8%-10% στην υπόλοιπη κοινωνία, αν η βασική πηγή δανεισμού πάψει να είναι η τρόικα και η Ελλάδα βασιστεί στις «αγορές», δηλ. είναι μια τρύπα στο νερό.