Ουκρανία: Ο νέος ολιγάρχης δεν θα φέρει την ειρήνη

Ε ν μέσω συνεχιζόμενων φονικών πολεμικών επιχειρήσεων στην Α. Ουκρανία, έγιναν στη χώρα οι προεδρικές εκλογές, όπου επικράτησε κατά κράτος από τον α’ γύρο μάλιστα, ο δισεκατομμυριούχος Πέτρο Ποροσένκο.
Οι μάχες συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας –την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές επίκεντρο των συγκρούσεων ήταν το αεροδρόμιο του Ντονέτσκ– γι’ αυτό και στις εξεγερμένες περιοχές ψήφισαν ελάχιστοι (σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές στην περιοχή του Ντονέτσκ, όπου κατοικούν πάνω από 5 εκατ. άνθρωποι, συμμετείχε μόνον το 12% του εκλογικού σώματος). Η βιαιότητα των συγκρούσεων επιβεβαιώνεται από τους εκατοντάδες νεκρούς, ανάμεσά στους οποίους υπάρχουν και Δυτικοί δημοσιογράφοι. 
Η επαγγελματική βαρβαρότητα με την οποία λειτουργούν και οι δύο πλευρές πιστοποιείται από το γεγονός των δεκάδων νεκρών Ουκρανών φαντάρων από τα πυρά των βαριά οπλισμένων Ρώσων παραστρατιωτικών από τη μια μεριά, αλλά και του βομβαρδισμού αμάχων εκ μέρους του ουκρανικού στρατού, από την άλλη μεριά (υπήρξαν επίσης καταγγελίες για μαζικές εκτελέσεις Ουκρανών φαντάρων από άλλες ουκρανικές μονάδες, επειδή αρνούνταν να ανοίξουν πυρ εναντίον αμάχων).
Οι προσπάθειες της ηγεσίας της ρωσικής μειονότητας για απόσχιση κλιμακώθηκαν, καθώς μία ημέρα πριν από τις εκλογές (24/5), ένα σώμα εκπροσώπων από τη «Δημοκρατία του Ντονέτσκ» και τη «Δημοκρατία του Λουγκάνσκ», όπου πρόσφατα διεξήχθησαν δημοψηφίσματα για την ανεξαρτητοποίηση από την Ουκρανία, εξήγγειλαν τη δημιουργία μιας νέας ένωσης υπό τη μορφή κρατικής οντότητας, της Νοβορόσιγια.
Αποτελέσματα
Στην ίδια την Ουκρανία, οι εκλογές παρέδωσαν και πάλι την εξουσία σε έναν ολιγάρχη, όπως ακριβώς συμβαίνει στη χώρα από την αρχή σχεδόν της ύπαρξής της. Ο Ποροσένκο είναι μεγαλοκαπιταλιστής, γνωστός ως «βασιλιάς της σοκολάτας», επειδή μία από τις επιχειρήσεις που διαθέτει, είναι αλυσίδα ζαχαροπλαστείων. Δεν αποτελεί καν «φρέσκο» και αμόλυντο από τη διαφθορά πρόσωπο. Ίσα ίσα, υπήρξε υπουργός Εξωτερικών (2009-2010), υπουργός Εμπορίου (2012), καθώς και διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ουκρανίας (2007-2012), υπηρετώντας τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις.
Σήμερα ο Ποροσένκο έχει περιουσία 1,6 δισ. δολ. και ελέγχει τουλάχιστον έναν τηλεοπτικό σταθμό (το Κανάλι 5). Μετά τις εκλογές ο Ποροσένκο υποσχέθηκε να πουλήσει την περιουσία του, προκειμένου να ικανοποιήσει το λαϊκό αίσθημα για απομάκρυνση των ολιγαρχών από τη διακυβέρνηση. Φυσικά ο Ποροσένκο θα… πουλήσει στον εαυτό του. 
Η κύρια αντίπαλος του Ποροσένκο, η ακόμη πιο πλούσια Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία ζητούσε και δημοψήφισμα για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, πήρε γύρω στο 13% μόνον. Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές η Τιμοσένκο τα έβαζε με… τους ολιγάρχες και απειλούσε να ξεσηκώσει ένα τρίτο Μαϊντάν, σε περίπτωση που έχανε τις εκλογές. Μερικές ώρες μετά το αποτέλεσμα τα ξέχασε όλα αυτά και δήλωσε ότι θα συνεργαστεί με τον νικητή για να «χτίσουν μια ισχυρή Ουκρανία». Όλα τα άλλα κόμματα πήραν κάτω από 10%. 
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο των εκλογών ήταν η απόλυτη συντριβή των ναζιστικών κομμάτων: ο Ό. Τγιάγινμποκ του κόμματος Σβόμποντα (πρώην Εθνικοσοσιαλιστικού) πήρε μόλις 1,17%, ενώ ο ηγέτης του Δεξιού Τομέα, Ντ. Γιάρος, πήρε κάτω από το 1%. Τα ποσοστά αυτά καταδεικνύουν το πόσο λίγη πραγματική επιρροή έχουν στον ουκρανικό λαό οι φασίστες και πόσο ανιστόρητη είναι η θεωρία περί φασιστικού DNA στους Ουκρανούς. Ασφαλώς στο συντριπτικό χτύπημα συνέβαλε και η βίαιη διαπίστωση εκ μέρους του λαού ότι οι ρωσόφοβες εθνικιστικές κορόνες όχι μόνον δεν βελτίωσαν τη ζωή του, αλλά οδήγησαν σε σημαντικές εδαφικές απώλειες της χώρας τους. 
Προοπτικές
Ο Ποροσένκο έχει κάνει δηλώσεις επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία, λέγοντας ότι θα πρέπει να γίνουν «αποδοτικές διαπραγματεύσεις» με το Κρεμλίνο αναφορικά με τις εξεγερμένες ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. «Δεν μπορούμε να συζητήσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης όσον αφορά την ασφάλεια στην περιοχή μας χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας. Θα βρούμε τους τρόπους και οπωσδήποτε θα συναντήσω τον Πούτιν», είπε χαρακτηριστικά. 
Από την πλευρά του ο Ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ, πήρε την πάσα, δηλώνοντας ότι προσδοκά βελτίωση των σχέσεων με ευθείες (χωρίς ενδιάμεσους) διαπραγματεύσεις με το Κίεβο. Ανακούφιση εξέφρασε και η Γερμανία –σχετικές δηλώσεις έκανε η Μέρκελ–, η οποία «καίγεται» να μη συμβεί «ατύχημα» και σταματήσει η ροή των ρωσικών υδρογονανθράκων προς τις γερμανικές βιομηχανίες.
Ωστόσο η λήξη του πολέμου στην Α. Ουκρανία δεν φαίνεται κοντινή υπόθεση για δύο λόγους: Πρώτον, ο Ποροσένκο, όπως και η «μεταβατική κυβέρνηση» δεν μπορεί να αποδεχθεί απόσχιση, ούτε καν ομοσπονδοποίηση στο βαθμό που οι φόροι δεν θα πληρώνονται στο Κίεβο. Και αυτό γιατί οι περιοχές με ρωσικό ή ρωσόφωνο πληθυσμό σημαίνουν πολλά για την οικονομία της χώρας (Χάρκοβο -βαριά βιομηχανία, Νικολάγεφ -ναυπηγεία, Οδησσός -λιμάνι, Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ -ορυχεία και βιομηχανία, Ντνιεπροπετρόφσκ -πύραυλοι και υψηλή τεχνολογία, Ζαπορόζε -χάλυβας, Χερσόν -ναυπηγεία και νερό για την Κριμαία). Γι’ αυτό και οι δηλώσεις περί διευθετήσεων συνοδεύονται από εντατικοποίηση των πολεμικών επιχειρήσεων στα ανατολικά.
Το δεύτερο πρόβλημα για τον Ποροσένκο είναι ότι δεν έχει δικό του κόμμα στη Βουλή. Παρότι φέρεται να ανέλαβε το κόμμα «Γροθιά», έπειτα από συνδιαλλαγή με τον μέχρι σήμερα «ιδιοκτήτη» του, τον πρώην πυγμάχο Β. Κλίτσκο, ο έλεγχος των βουλευτών μπορεί να αποδειχτεί πολύ δύσκολος. Σε κάθε περίπτωση, στη Βουλή το κόμμα της Τιμοσένκο είναι πολύ μεγαλύτερο και σίγουρα θα κάνει τη ζωή δύσκολη στον Ποροσένκο –ειδικά σε περίπτωση εμφάνισης τάσεων «ενδοτισμού» προς τους εξεγερμένους και τη Μόσχα. Σε αυτή την περίπτωση θα έχει να αντιμετωπίσει και τη δολιοφθορά των ΗΠΑ, όπως ακριβώς έπαθε και ο Γιανουκόβιτς. Εξάλλου η πρόσφατη τοποθέτηση του ίδιου του γιου του Αμερικανού αντιπροέδρου, του Χάντερ Μπάιντεν, στο ΔΣ της μεγαλύτερης ουκρανικής εταιρείας εξόρυξης αερίου από σχιστόλιθο, της Burisma Holdings η οποία έχει δικαιώματα σε «οικόπεδα» της Α. Ουκρανίας, σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν παίζουν.
Γι’ αυτό ο γενικευμένος πόλεμος με εμπλοκή των πυρηνικών δυνάμεων δεν είναι ένας πολύ μακρινός κίνδυνος. Ο κίνδυνος είναι εδώ και χωρίς την παρέμβαση της εργατικής τάξης ολόκληρης της Ουκρανίας, δεν θα απομακρυνθεί ποτέ.

Πρωτόγνωρη σε μέγεθος συμφωνία Ρωσίας-Κίνας για το φυσικό αέριο

Η πιθανή διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Δυτική Ευρώπη, κύρια τη Γερμανία, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και των δυτικών κυρώσεων, έσπρωξε τη Μόσχα στην επιτάχυνση των διαδικασιών εξεύρεσης νέου μεγάλου πελάτη: στις 21/5, έπειτα από δέκα χρόνια διαπραγματεύσεων, η ρωσική Gazprom και η κινεζική CNPC συνυπέγραψαν μια ιστορικών διαστάσεων συμφωνία, ύψους 400 δισ. δολ. Η συμφωνία, που υπογράφτηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Πούτιν στη Σαγκάη, προβλέπει την παροχή φυσικού αερίου προς την Κίνα για τα επόμενα 30 χρόνια και μάλιστα στους ρυθμούς που απαιτεί η γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία της. Η συνολική επένδυση σε υποδομές θα φτάσει τα 70 δισ. δολ. και θα αποτελέσει το μεγαλύτερο κατασκευαστικό σχέδιο παγκοσμίως. Ωστόσο υπάρχουν δύο προβλήματα για τη Ρωσία: Πρώτον, το έργο θα έχει ολοκληρωθεί το 2018 και μέχρι τότε η Ρωσία θα πρέπει να διατηρήσει τους Δυτικούς… πελάτες της. Δεύτερον, τα αποθέματα που προορίζονται για την Κίνα προέρχονται από την Ανατολική Σιβηρία. Ακόμη κι αν η Κίνα αυξήσει ραγδαία τη ζήτηση από τη Ρωσία (η συμφωνία προβλέπει την αγορά 38 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως από το Πεκίνο), η μεταφορά των αποθεμάτων της Δυτικής Σιβηρίας (που τώρα πωλούνται στη Δ. Ευρώπη) θα είναι μια δύσκολη επιχείρηση και θα κάνει απλησίαστη για τους Κινέζους την τιμή του κυβικού μέτρου.