Για μια ριζοσπαστική πολιτική αντιμετώπισης της ανεργίας

Το Ινστιτούτο βλέπει οριακή βελτίωση για το 2014, που θα οφείλεται όμως στη μείωση του εργατικού δυναμικού και στην προσωρινή επιδοτούμενη ημιαπασχόληση. Σύμφωνα πάντως με τις ίδιες εκτιμήσεις, ακόμα και το 2020 η ανεργία θα κυμαίνεται γύρω στο 23% (1.150.000 άνεργοι), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ασφαλιστικό σύστημα και όχι μόνο.
Ανέφικτοι στόχοι
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Σε έκθεσή του αναφέρεται ότι το ποσοστό όσων βρίσκονται εκτός εργασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα αυξήθηκε από το 49% στο 71% μεταξύ του τέταρτου τριμήνου του 2007 και του πρώτου τριμήνου του 2014. Ο Οργανισμός δίνει ακόμα ένα χτύπημα στα κυβερνητικά παραμύθια, προβλέποντας καθήλωση της ανεργίας στο 27% και το 2015. 
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, οι διακηρύξεις της ΕΕ για τη δημιουργία 20 εκατ. θέσεων εργασίας έως το 2020 και οι δηλώσεις Σαμαρά για 700.000 νέες θέσεις εργασίας μέχρι τότε, είναι στόχοι εντελώς ανέφικτοι. Όπως επισήμανε ο Σ. Ρομπόλης, αναλύοντας τα στοιχεία της έκθεσης του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, «για να γίνει αυτό που είπε ο πρωθυπουργός, χρειάζεται το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 8% ετησίως». 
Τα παραπάνω στοιχεία είναι τα αποτελέσματα των προγραμμάτων άγριας λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης: ένας εφεδρικός στρατός ανέργων διαθέσιμος για την ανάκαμψη του κεφαλαίου, που θα αντικαταστήσει τους παλιούς και «ακριβούς» εργαζόμενους. Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση η κυβέρνηση εφαρμόζει τις λεγόμενες «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», που φυσικά δεν απαντούν στο πρόβλημα, αλλά μόνο στις απαιτήσεις των εργοδοτών και δημιουργούν μια συνείδηση κοινωνικής αποδοχής της υπαμειβόμενης, ελαστικής και ανασφάλιστης εργασίας, χωρίς συνδικαλιστικές ελευθερίες και χωρίς πολλές πιθανότητες για μια αξιοπρεπή σύνταξη. 
Στις αρχές Σεπτέμβρη, οι Σαμαράς-Βρούτσης-Βενιζέλος ανακοίνωσαν ακόμα μια φορά τα γνωστά προγράμματα δήθεν απασχόλησης και κατάρτισης ανέργων με τη συμμετοχή του ΣΕΒ και ιδιωτών, που εισπράττουν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, για να οργανώσουν την «ανακύκλωση ανέργων», σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και τον Παναγόπουλο της ΓΣΕΕ. Και όλα αυτά τη στιγμή που ετοιμάζουν την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, νέα μείωση εργοδοτικών εισφορών και άλλα προκλητικά δώρα για τα αφεντικά. 
Δεσμεύσεις ΣΥΡΙΖΑ
Η αντιμετώπιση της ανεργίας θα αποτελέσει ένα από τα σκληρότερα πεδία αναμέτρησης μιας κυβέρνησης της Αριστεράς με τον κόσμο του κεφαλαίου. Ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του προέδρου του, έχει δεσμευτεί για την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, την αύξηση του επιδόματος ανεργίας στα προ μνημονίου επίπεδα, την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την κατάργηση των αντεργατικών νόμων, την κατάργηση των απολύσεων και της διαθεσιμότητας στο Δημόσιο. 
Βασική και αναγκαία προϋπόθεση επιτυχίας αποτελεί η ακύρωση των μνημονίων και η διαγραφή του ληστρικού δημόσιου χρέους, ώστε να εξοικονομηθούν οι αναγκαίοι πόροι για άμεσα μέτρα προστασίας των ανέργων, καθώς και η ένταξη των πολιτικών εργασίας σε ένα συνολικότερο μεταβατικό σχέδιο οργάνωσης της οικονομίας με βάση τις κοινωνικές ανάγκες, που θα υπηρετεί μια συνεπή αντικαπιταλιστική στρατηγική.  
Με την ανεργία σε τέτοια υψηλά επίπεδα, το Δημόσιο αναγκαστικά θα κληθεί να σηκώσει το βάρος της απορρόφησής της, χωρίς να αποκλείεται και ο υποστηρικτικός ρόλος των εγχειρημάτων της «κοινωνικής οικονομίας». Σε αυτό το πλαίσιο, η αντίληψη που θέλει ως κεντρική προτεραιότητα για μια κυβέρνηση της Αριστεράς τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων προσωρινής εργασίας (με ετήσιες συμβάσεις-πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα) είναι αντίθετη με την πάγια θέση μας για πλήρη και σταθερή εργασία. Η σύγχρονη «δουλεία» δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι η βασική πρόταση της Αριστεράς.
Άξονες
Ακόμα και αν τέτοια έκτακτα προγράμματα απασχόλησης γίνουν ανεκτά μέσα σε συνθήκες μαζικής ανεργίας, έστω το πρώτο μικρό διάστημα μιας αριστερής κυβέρνησης, το κράτος δεν μπορεί να θεωρείται ως «έσχατη λύση καταφυγής», αλλά ως το κύριο εργαλείο σχεδιασμού μιας ριζοσπαστικής κοινωνικής πολιτικής. Κατά τη γνώμη μας, οι κύριοι άξονες μιας τέτοιας πολιτικής θα μπορούσαν να κωδικοποιηθούν στα παρακάτω:    
* Κατά προτεραιότητα δημιουργία θέσεων πλήρους και σταθερής εργασίας, με προοπτική 35 ώρες εργασία εβδομαδιαία.  
* Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στο Δημόσιο για την κάλυψη άμεσων αναγκών στους τομείς υγείας, παιδείας, πρόνοιας και κοινωνικής ασφάλισης.  
* Μπλοκάρισμα των ιδιωτικοποιήσεων και επαναφορά υπό δημόσιο-κοινωνικό έλεγχο των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας που έχουν ιδιωτικοποιηθεί. 
* Απαγόρευση αναιτιολόγητων απολύσεων, ειδικά στις κερδοφόρες επιχειρήσεις, επαναφορά των παλιών νόμιμων ορίων για τις ομαδικές απολύσεις και αύξηση του ύψους των αποζημιώσεων.  
* Επαναφορά του κατώτατου μισθού και τόνωση των λαϊκών εισοδημάτων, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και του ΟΜΕΔ, ενίσχυση του ΣΕΠΕ και των ελεγκτικών μηχανισμών. 
* Δραστική αύξηση των δημόσιων και κοινωνικών επενδύσεων και ενίσχυση θεσμών δημοκρατικής συμμετοχής και εργατικού-κοινωνικού ελέγχου. Επαναλειτουργία επιχειρήσεων, που εγκαταλείπουν οι εργοδότες, από τους εργαζόμενους.  
* Άμεση επαναφορά του επιδόματος ανεργίας στα 461 ευρώ, με στόχο να φτάσει το 80% του βασικού μισθού και χρονική επιμήκυνση της χορήγησής του.  
* Μέτρα ανακούφισης και κοινωνικής στήριξης των ανέργων (δωρεάν μετακινήσεις, απαλλαγές από χαράτσια και διαγραφή χρεών προς τις τράπεζες, μειωμένα τιμολόγια ΔΕΚΟ).  
* Άμεση ανασύνταξη του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος σε ταξική κατεύθυνση, ώστε να εφαρμοστούν όλα τα φιλεργατικά μέτρα που θα πάρει μια κυβέρνηση της Αριστεράς.  
* Ένταξη των ανέργων στα συνδικάτα για την οργάνωση των διεκδικήσεων και της αλληλεγγύης σε όσους δεν έχουν δουλειά, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τις δομές αλληλεγγύης.