Σχεδόν ένα μήνα μετά τη βίαιη εκκένωση της πλατείας Συντάγματος η κυβέρνηση δεν έχει πραγματοποιήσει καμία από τις δεσμεύσεις της απέναντι στους Σύρους πρόσφυγες. Ένας μικρός αριθμός από αυτούς έχει στεγαστεί σε ξενοδοχεία, αλλά κινδυνεύουν να βρεθούν πάλι στο δρόμο, γιατί η κυβέρνηση δεν έχει πληρώσει για τη διαμονή τους. Οι υπόλοιποι στεγάζονται σε χώρους που τους έχουν προσφέρει κάποιοι δήμοι και σε χώρους που με πολύ κόπο εξασφαλίζουν οι αλληλέγγυοι.
Η δέσμευση για ικανοποίηση 10 αιτήσεων ασύλου την ημέρα επίσης δεν έχει υλοποιηθεί, αφού μόλις και μετά βίας εξετάζονται πέντε αιτήσεις, κάτι που παρατείνει ακόμα περισσότερο το διάστημα κατά το οποίο οι πρόσφυγες θα χρειάζονται σίτιση και στέγαση.
Οι Σύροι και οι αλληλέγγυοι συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις και τις προσπάθειες συντονισμού μεταξύ των προσφύγων, που είναι πλέον διασκορπισμένοι σε όλη την Αθήνα. Ο αγώνας τους έχει πετύχει πολλά, αλλά όχι αρκετά. Εξάλλου το ζήτημα των προσφύγων είναι ιδιαίτερα σύνθετο και δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις –ιδιαίτερα όταν απουσιάζει η πολιτική βούληση.
Όπως φάνηκε πολύ καθαρά, ούτε κατά διάνοια δεν μπορεί η ελληνική πολιτεία να ανταποκριθεί στις ανάγκες στέγασης και σίτισης των ανθρώπων που έρχονται στην Ελλάδα κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τις συνέπειες των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Αλλά και η διαδικασία χορήγησης ασύλου στους χιλιάδες αιτούντες είναι χρονοβόρα και προβληματική.
Η νέα Υπηρεσία Ασύλου είναι υποστελεχωμένη, με ένα μόνο γραφείο στην Αθήνα, με αποτέλεσμα οι αιτήσεις να συσσωρεύονται και οι αιτούντες να ταλαιπωρούνται επί μήνες στις ουρές από τις 5.00 πμ και για πολλές ώρες καθημερινά, έως ότου καταφέρουν να καταγραφούν από την υπηρεσία. Πολλοί από τους πρόσφυγες συλλαμβάνονται και οδηγούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, πριν καταφέρουν να αιτηθούν άσυλο.
Τέλος, ενώ η πλειοψηφία των προσφύγων επιθυμεί να έχει άσυλο σε άλλες χώρες της ΕΕ, δεν τους δίνεται αυτό το δικαίωμα, αφού οι διεθνείς συμβάσεις τούς εγκλωβίζουν στη χώρα πρώτης υποδοχής.
Ευρωπαϊκή υποκρισία
Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά της η καγκελάριος Μέρκελ ισχυρίστηκε ότι «είμαστε πρόθυμοι να δεχθούμε και να βοηθήσουμε όσους αναζητούν καταφύγιο σ’ εμάς» και στηλίτευσε το αντιμεταναστευτικό κίνημα PEGIDA, που έχει φουντώσει στη Γερμανία τον τελευταίο καιρό.
Η Σουηδία έχει ήδη από το 2013 διακηρύξει ότι παρέχει άδεια μόνιμης διαμονής σε όλους τους πρόσφυγες από τη Συρία. Ωστόσο πόσο εύκολο είναι για τους πρόσφυγες να φτάσουν στις χώρες αυτές;
Εκτός από την άρνηση παροχής ταξιδιωτικών εγγράφων στους πρόσφυγες, όταν φτάσουν στη χώρα πρώτης υποδοχής, και το ίδιο το ταξίδι μέχρι εκεί είναι εξαιρετικά δύσκολο και επικίνδυνο. Η απουσία νόμιμων διόδων προς την Ευρώπη (τη δημιουργία των οποίων προβάλλει ως αναγκαιότητα και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ) έχει ως αποτέλεσμα καταρχήν να καταφεύγουν οι πρόσφυγες στους διακινητές και να πληρώνουν τεράστια ποσά για επισφαλή ταξίδια, κατά τα οποία μεγάλος αριθμός από αυτούς χάνουν τη ζωή τους.
Πρόσφατο παράδειγμα είναι το Blue Sky Μ, το φορτηγό πλοίο που βρέθηκε από το ιταλικό ναυτικό να πλέει εγκαταλελειμμένο από το πλήρωμά του, με περισσότερους από 900 πρόσφυγες στην πλειονότητά τους Σύρους. Στο πλοίο υπήρχαν τέσσερις νεκροί, ενώ 130 άτομα, ανάμεσα στους οποίους έγκυες γυναίκες και παιδιά, μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με συμπτώματα αφυδάτωσης και υποθερμίας.
Δραστικές λύσεις
Το ζήτημα των προσφύγων δεν αντιμετωπίζεται με ημίμετρα, ούτε με λύσεις πυροσβεστικού τύπου. Απαιτείται πολιτική βούληση για δραστικά μέτρα που μόνο η κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να πάρει.
Πρώτα απ’ όλα χρειάζεται ουσιαστική αναβάθμιση και στελέχωση της Υπηρεσίας Ασύλου και δημιουργία γραφείων και σε άλλες πόλεις, ώστε να γίνεται η διαδικασία με ανθρώπινους όρους για τους αιτούντες.
Δεύτερο, το άσυλο δεν πρέπει να είναι μια απλή άδεια παραμονής, αλλά άσυλο με πλήρη δικαιώματα, στέγαση και σίτιση και ουσιαστική βοήθεια στους πρόσφυγες, ώστε να καταφέρνουν να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση. Για το σκοπό αυτό πρέπει να διεκδικηθούν κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αντί για εκείνα που δίνονται για κατασταλτικά μέτρα, όπως οι φράχτες, η Frontex και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στους πρόσφυγες πρέπει ακόμα να δίνεται η δυνατότητα να ταξιδέψουν και να αιτηθούν άσυλο σε όποια χώρα της ΕΕ επιθυμούν.
Τέλος, είναι απόλυτη ανάγκη να δημιουργηθούν ασφαλείς και νόμιμες δίοδοι προς την Ευρώπη, ώστε να πάψουν να λειτουργούν τα κυκλώματα διακινητών, που εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη απελπισία.
Όσο κι αν η Ευρώπη κλείνει τα μάτια μπροστά στις συνέπειες και των δικών της ιμπεριαλιστικών τακτικών, το πρόβλημα δεν κρύβεται κάτω από το χαλί. Οι πρόσφυγες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν με αξιοπρέπεια στις χώρες που καταφεύγουν. Η Αριστερά πρέπει να πιέζει με όλες της τις δυνάμεις τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά πολύ περισσότερο μια κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί και οφείλει να εξασφαλίσει ανθρώπινη ζωή σε όλους, ντόπιους και μετανάστες.