«Si se Puede», που σημαίνει «ναι, μπορούμε», είναι το σύνθημα που φώναζαν οι Ισπανοί σε κάθε μικρή και μεγάλη πόλη της χώρας. Και πράγματι «μπορούν», αφού το αποτέλεσμα των εκλογών της 24ης Μάη στους δήμους και στις αυτόνομες περιφέρειες είναι άλλη μια απόδειξη ότι μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή συγκλονίζει την Ισπανία τα τελευταία χρόνια.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
(στη φωτό η Άντα Κολάου, νικήτρια των εκλογών στη Βαρκελώνη)
Ο συσχετισμός δυνάμεων που επικράτησε μετά το 1978 και τον μεταδικτατορικό συμβιβασμό κλονίζεται. Μια νέα δύναμη εμφανίστηκε στο προσκήνιο διεκδικώντας με θάρρος και θράσος τους δήμους και τις περιφέρειες: η Unidad Popular, που σημαίνει λαϊκή ενότητα. Αυτή η νέα δύναμη, γέννημα του κινήματος του 15Μ, των αγώνων ενάντια στις εξώσεις, και όλων των ριζοσπαστικών και κινηματικών φορέων, σε πολλές πόλεις πήρε την πρωτιά.
Συμμαχικά σχήματα
Οι συνδυασμοί αυτοί στη μεγάλη τους πλειοψηφία στηρίχτηκαν από το Podemos και σε κάποιες λίγες περιπτώσεις από την Izquierda Unida (Ενωμένη Αριστερά), η οποία όμως σε γενικές γραμμές επέλεξε την αυτόνομη καταγραφή της. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι οι συνδυασμοί της Unidad Popular είναι πολύ πιο πλατιοί από το ίδιο το Podemos. Για παράδειγμα, στην πόλη της Μαδρίτης η Unidad Popular πήρε 519.000 ψήφους, ενώ στην περιφέρεια της Μαδρίτης το Podemos κατεβαίνοντας μόνο του πήρε τις μισές, δηλαδή 285.000. Ενδιαφέρον μάλιστα είναι το γεγονός ότι τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε όλο τον κόσμο κατέγραψαν τη νέα αυτή δύναμη ως «αριστερίστικη», «αριστερή πλατφόρμα του Podemos», αποδεικνύοντας ότι το σύστημα πολλές φορές αντιλαμβάνεται περισσότερα από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές των γεγονότων.
Οι δύο πόλεις στων οποίων τα αποτελέσματα αποτυπώνεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο αυτή η αλλαγή είναι η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη. Στην πρωτεύουσα της χώρας, η Μανουέλα Καρμένα, η 71χρονη «δίκαιη δικαστίνα», με τον συνδυασμό Ahora Μadrid (Μαδρίτη Τώρα) εκλέγει 20 δημοτικούς συμβούλους με 31,85%, έναντι των 21 που εκλέγει το PP (Λαϊκό Κόμμα) της Δεξιάς με 34,55%. Το PP έχασε 10 συμβούλους καθώς και τον έλεγχο της πόλης για πρώτη φορά μετά το 1991. Ο συνδυασμός Ahora Madrid στηρίχτηκε από το Podemos και πολλές κινηματικές, κοινωνικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις. Στους ηττημένους έρχονται τρίτοι οι σοσιαλιστές του PSOE με 9 συμβούλους και 15% αλλά και η Izquierda Unida, που δεν εξέλεξε κανέναν σύμβουλο με το 1,71% των ψήφων. Για να εκλεγεί βέβαια δήμαρχος η Μανουέλα θα χρειαστεί τις ψήφους των σοσιαλιστών.
Αλλά και στη Βαρκελώνη τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά, αφού η Άντα Κολάου, ηγετική μορφή της πλατφόρμας ενάντια στις εξώσεις, με το συνδυασμό Barcelona en Comu (Για μια Συλλογική Βαρκελώνη) με 25,52 % εκλέγει 11 συμβούλους, ξεπερνώντας κατά έναν σύμβουλο τους Ciudadanos (Πολίτες), των οποίων η Καταλονία θεωρείται κάστρο. Κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών στη Βαρκελώνη, η Άντα Κολάου έκανε δύο σημαντικές δηλώσεις: «Είμαστε μια συνεχής δημοκρατική επανάσταση» και «Θέλω να είμαι δήμαρχος της πρωτεύουσας της Καταλονίας, ενός λαού που θα μπορεί να αποφασίσει ελεύθερα ποια θα είναι η σχέση του με το ισπανικό κράτος». Στη Βαρκελώνη η υποψηφιότητα της Άντα Κολάου στηρίχτηκε από το Podemos αλλά και από την Izquierda Unida. Και σε αυτή την περίπτωση η Άντα Κολάου θα χρειαστεί κάποιου τύπου συνεργασία για να εκλεγεί δήμαρχος.
Αντίστοιχα καλά αποτελέσματα υπήρξαν και σε πόλεις της Γαλικίας, ενώ στο λαϊκό Κάδις, όπου το Podemos βγήκε πρώτη δύναμη στις εκλογές που έγιναν πριν από λίγες βδομάδες, για πολύ λίγο δεν εξελέγη δήμαρχος ο πολύ δημοφιλής δάσκαλος ιστορίας Κίτσι, με τον συνδυασμό Por Cadiz εξέλεξε όμως 8 συμβούλους, 2 λιγότερους από το κόμμα της Δεξιάς.
Στη Βαλένσια, η Δεξιά υπέστη συντριβή, αφού από το 48% που είχε επιτύχει το 2011 φέτος έπεσε στο 26%.
Συνολικά στις εκλογές των αυτονομιών, το κόμμα της Δεξιάς, αν και παραμένει ακόμα πρώτη δύναμη, έχασε 2.443.804 ψήφους πέφτοντας στο 26%, οι σοσιαλιστές στη δεύτερη θέση με 25% και το Podemos στην τρίτη θέση, ενώ οι Ciudadanos βρίσκονται στην τέταρτη θέση πετυχαίνοντας ύστερα από τόση διαφήμιση ένα καλό αποτέλεσμα αλλά όχι αρκετό για να ξεπεράσει το Podemos.
Η ήττα του δικομματισμού
Τα συγκεκριμένα εκλογικά αποτελέσματα, με πολλά ακόμα παραδείγματα τα οποία δεν μπορούν να καταγραφούν σε ένα μόνο άρθρο, πρώτα απ’ όλα δείχνουν μια ήττα του δικομματισμού, ο οποίος δεν ξεπερνάει το 50% των συνολικών ψήφων, καθώς και μια «κατάληψη» των θεσμών από τα κινήματα. Εκατοντάδες ακτιβιστές και καθημερινοί άνθρωποι εκλέκτηκαν με τα ψηφοδέλτια της Unidad Popular και του Podemos σε ολόκληρη την Ισπανία, επιβάλλοντας την παρουσία τους και κάνοντας στην άκρη τους εκπροσώπους του παλιού συστήματος. Με πρόγραμμα το «δουλειά για όλους», «κανένας άνθρωπος χωρίς στέγη», «έλεγχος των χρεών των δήμων» (μόνο ο δήμος της Μαδρίτης έχει ένα χρέος 6 εκατ. ευρώ), και με όπλο την ενότητα, το κίνημα πέτυχε μια πρώτη νίκη. Η καμπάνια δρόμου που στοίχισε λίγα χρήματα και ο ενθουσιασμός που επικρατούσε ήταν αρκετά για να τα βάλει η Unidad Popular με ένα ολόκληρο σύστημα και τους θεσμούς του. Ήταν η νίκη του Δαβίδ απέναντι στο Γολιάθ όπως πολύ πετυχημένα είπε η Άντα Κολάου. Βασικό ζήτημα τώρα, ακόμα και αν αναγκαστούν να εκλεγούν με τις ψήφους των σοσιαλιστών, θα είναι να σύρουν τους σοσιαλιστές σε μια συνεργασία επιβάλλοντας το ριζοσπαστικό τους πρόγραμμα. Οτιδήποτε άλλο θα σημαίνει την ανασύνταξη της σοσιαλδημοκρατίας.
Η Izquierda Unida τιμωρήθηκε για τη συστημική της στάση και για την έλλειψη ριζοσπαστικότητας η οποία παρά την αλλαγή γραμματέα έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει μέχρι να αποδείξει ότι είναι Αριστερά. Οι Ciudadanos παραμένουν ως κίνδυνος, αφού παρουσιάζονται ως μια «ήρεμη αλλαγή» και πατώντας πάνω στο κενό που άφησαν οι Podemos. Όσο για τους Podemos το επόμενο διάστημα, αν επενδύσουν σε αυτήν τη νέα λαϊκή ενότητα, αν ξεπεράσουν το άγχος της απεύθυνσης στον μεσαίο χώρο, τότε το πιο πιθανόν θα είναι να ανακτήσουν δυνάμεις και να κερδίσουν την πρωτιά στις εθνικές εκλογές του φθινοπώρου.