Τουρκία: Θα προχωρήσει ο «ιστορικός συμβιβασμός»;

Προς το παρόν επικρατεί αβεβαιότητα, η οποία προκύπτει από δύο παράγοντες. Ο ένας είναι η απροθυμία και των τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης να συνεργαστούν με το AKP. Ο δεύτερος είναι πως το σχέδιο του κεμαλικού CHP για τη συγκρότηση μιας πλειοψηφίας «όλων εκτός του AKP» σκοντάφτει στην εχθρότητα μεταξύ του εθνικιστικού MHP και του αριστερού-φιλοκουρδικού HDP, που είναι αδύνατο να δεχτούν οποιαδήποτε μορφή «συγκατοίκησης». 
Αδιέξοδο
Λίγες μέρες πριν, ο ηγέτης του CHP έβλεπε ως πολύ πιθανότερο σενάριο  τις πρόωρες εκλογές, καθώς δεν έβλεπε συμφωνία του κόμματός του με τον Νταβούτογλου. Έκρινε τόσο μακρινό το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης με το ΑΚΡ που σε συνέντευξή του φρόντισε να καταδείξει ως πολύ πιο πιθανά όλα τα άλλα σενάρια («ο Νταβούτογλου θα μπορούσε να συμμαχήσει με το MHP ή θα μπορούσε να κυβερνήσει με την ανοχή του HDP»).
Αυτά τα σενάρια μάλλον απομακρύνονται. Το CHP, που θεωρούνταν πιθανός σύμμαχος (καθώς στον παραδοσιακό τουρκικό εθνικισμό του έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια και την «ισλαμική ταυτότητα του τουρκικού έθνους»), απέκλεισε τη συμμετοχή του σε κυβέρνηση. Το HDP, αν και (δυστυχώς) δηλώνει ανοιχτό σε κάθε είδους συνομιλίες, θεωρείται πολύ δύσκολο να δεχτεί να γίνει αυτό ο «μικρός εταίρος» του Νταβούτογλου.
Τις τελευταίες μέρες το κλίμα άλλαξε. Ο Νταβούτογλου δήλωσε πως οι συζητήσεις με το CHP γίνονται σε «καλό κλίμα». Ανακοίνωσε πως συμφωνήθηκε καταρχήν «η μέθοδος» στις συνομιλίες, και άρα μπορούν τα δύο κόμματα να προχωρήσουν στο «περιεχόμενο». 
Αν τα δύο κόμματα καταλήξουν σε συμφωνία, δεν θα μιλάμε απλά για «μεγάλο συνασπισμό», αλλά για έναν «ιστορικό συμβιβασμό» τουρκικού τύπου: τον συμβιβασμό ανάμεσα στον κεμαλισμό και το πολιτικό Ισλάμ, που συγκρούστηκαν μετωπικά για πάρα πολλά χρόνια και αναδείχθηκαν ως οι δύο βασικοί αντίπαλοι πόλοι στην τουρκική πολιτική ζωή. 
Οικονομική κρίση
Τι είναι αυτό που σπρώχνει τα πράγματα προς μια τέτοια ιστορική εξέλιξη; Οι ανησυχίες του τουρκικού κεφαλαίου. 
Η Παγκόσμια Τράπεζα αναθεώρησε τις προβλέψεις της για την πορεία της τουρκικής οικονομίας προς το χειρότερο. Τα προβλήματα έχουν εμφανιστεί κατ’ αρχάς στην κρίση εξαγωγών. Ενώ η τουρκική λίρα έχει μπει σε τροχιά υποτίμησης, οι τουρκικές εξαγωγές βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση. Η εξήγηση είναι απλή, και αφορά το ότι ο καπιταλισμός είναι διεθνοποιημένο σύστημα και η κρίση του είναι παγκόσμια. Η άσχημη οικονομική κατάσταση της ΕΕ (πρώτου «πελάτη» της Τουρκίας) έχει μειώσει τη ζήτηση. Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή (δεύτερου μεγαλύτερου «πελάτη») έχουν δημιουργήσει κι εκεί προβλήματα. Το ΙΚ ελέγχει βασικούς εμπορικούς δρόμους προς το Ιράκ, στη Συρία μαίνεται ο εμφύλιος, ενώ η Αίγυπτος -στο πλαίσιο του πολιτικού πολέμου με την τουρκική κυβέρνηση, από όταν ανέλαβε ο Σίσι- ακύρωσε μια συμφωνία «διευκόλυνσης» στη μεταφορά τουρκικών προϊόντων. 
Σε αυτό το υπόβαθρο (που ίσως είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου») άρχισε ένα μπαράζ δηλώσεων από την πραγματική εξουσία. Χρηματιστηριακοί παράγοντες κατήγγειλαν τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις τα τελευταία χρόνια, που «δεν επιτρέπουν να προχωρήσουν δομικές αναδιαρθρώσεις». Ο επικεφαλής του συνδέσμου των εργοδοτών κατήγγειλε την «αστάθεια», κάλεσε να αποφευχθεί η «περιπέτεια» των πρόωρων εκλογών και ζήτησε να σχηματιστεί «ισχυρή, σταθερή κυβέρνηση». 
Κυβέρνηση ταξικού πολέμου
Κάτω από αυτήν την πίεση, ο «μεγάλος συνασπισμός» δείχνει εφικτός. Και αν συγκροτηθεί υπ’ αυτήν την πίεση («με εντολή βιομηχάνων»), θα είναι σαφές και το πραγματικό πρόγραμμά του: άγρια επίθεση στους «από κάτω» για να ξεπεράσει το τουρκικό κεφάλαιο την κρίση του, φορτώνοντας σε αυτούς τα βάρη. Θα είναι ίσως ο πιο άμεσος τρόπος να βγει από τη μέση η πόλωση «κοσμικών-ισλαμιστών», που έκρυβε πως και τα δύο κόμματα είναι αστικά και έκρυβε την πραγματική πόλωση «Αριστεράς-Δεξιάς», «αφεντικών-εργατών».
Ένας τέτοιος «μεγάλος συνασπισμός» θα σημάνει κι άλλα πράγματα. Ήδη ο πρώην πρόεδρος της Τουρκίας και ιδρυτικό στέλεχος του AKP, Γκιουλ (που έχει έρθει σε ρήξη με τον Ερντογάν), κατακεραύνωσε την τουρκική πολιτική στη Μέση Ανατολή και εξέφρασε ελπίδες για μια αλλαγή πορείας. Οι ενστάσεις του CHP στους χειρισμούς των Ερντογάν-Νταβούτογλου σε Συρία, Αίγυπτο, Παλαιστίνη κ.α. είναι γνωστές από καιρό. Γνωστό είναι επίσης ότι το CHP τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε προνομιακό συνομιλητή των ΗΠΑ στην Τουρκία, και η παρουσία του στην κυβέρνηση σίγουρα θα λειτουργήσει ως «ιμάντας μεταβίβασης» των αμερικανικών πιέσεων στον «ταραξία Ερντογάν». 
Ενδοαστικές συγκρούσεις
Τέλος, μια τέτοια κυβέρνηση πιθανά θα σημάνει αναδιάταξη και διευθέτηση του ενδοαστικού ανταγωνισμού που εκφράστηκε τα τελευταία χρόνια με τον «εμφύλιο μέσα στο κράτος» (αποκαλύψεις σκανδάλων, καθαιρέσεις δικαστικών, αλλαγές στην αστυνομία κ.λπ.). Το αίτημα της αντιπολίτευσης να ψαλιδιστούν οι εξουσίες του Ερντογάν, να αναδιοργανωθεί το κράτος κ.λπ. είναι συνέχεια αυτού του πολέμου. Η συγκατοίκηση δεν θα είναι εύκολη και ο πόλεμος δεν θα τελειώσει έτσι απλά. Δεν είναι τυχαίο ότι η «υπηρεσιακή» κυβέρνηση (που καθοδηγείται από το AKP) προχωρά σε μπαράζ διορισμών στην ΜΙΤ (την τουρκική ΕΥΠ), προτού καταλήξουν οι συνομιλίες σε σχηματισμό νέας κυβέρνησης. 
Αν παρά τις «από τα πάνω» πιέσεις για «σταθερότητα» οι συνομιλίες καταρρεύσουν, η πολιτική κρίση στην Τουρκία θα έχει ανέβει σε άλλο (πολύ σοβαρό) επίπεδο...