Το ρεύμα των προσφύγων που αγωνίζονται με κάθε μέσο –ενάντια σε κυβερνήσεις, σύνορα, αστυνομία, FRONTEX κλπ– να φτάσουν στον ευρωπαϊκό βορρά δεν έφερε στο επίκεντρο της συζήτησης μόνο την αθλιότητα της Ευρώπης-φρούριο, αλλά επικέντρωσε την προσοχή και το ενδιαφέρον και στη δραματική κατάσταση στη Συρία. Εκτός από την ευαισθητοποίηση πολλών απλών ανθρώπων, επιτέλους συζητιέται στους κόλπους των «από πάνω» η ανάγκη «να κάνουμε κάτι για τη Συρία», που είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Το χάος και η καταστροφή, που συνεχίζονται σε Ιράκ και Συρία, δημιουργεί στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις την πίεση να αναλάβουν δράση, για να μη χάσουν κάθε αξιοπιστία ως «εγγυητές της τάξης και της ασφάλειας διεθνώς». Παράλληλα, βρίσκουν την ευκαιρία να εντείνουν τους σχεδιασμούς τους για τη διαμόρφωση του νέου τοπίου στην περιοχή, με ανθρωπιστικό περίβλημα.
Οι μεγάλες δυνάμεις
Ο Ντέιβιντ Κάμερον θα φέρει στο κοινοβούλιο πρόταση για επέκταση της συμμετοχής της βρετανικής αεροπορίας στους βομβαρδισμούς και στη Συρία (μέχρι τώρα συμμετείχε μόνο στις επιθέσεις στο Ιράκ). Η γαλλική κυβέρνηση προαναγγέλλει επίσης κλιμάκωση των επιχειρήσεων, ανοίγοντας τη συζήτηση ακόμα και για αποστολή χερσαίων δυνάμεων. Η αμερικανική αεροπορία βεβαίως διεξάγει βομβαρδισμούς εδώ και πολλούς μήνες, αλλά ανοίγει και στην Ουάσινγκτον η συζήτηση για να «βρεθεί μια οριστική λύση στη Συρία». Η Ρωσία ήδη αναβάθμισε ραγδαία τη στρατιωτική της εμπλοκή στη Συρία, μεταφέροντας αεροπλάνα, τανκς, πυρομαχικά και ενδεχομένως στρατιωτικό προσωπικό στη βάση της Λατάκια.
Όλες οι μεγάλες δυνάμεις βάζουν στο στόχαστρο το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει αναδειχτεί σε βασικό πονοκέφαλο και αγκάθι σε κάθε προσπάθεια σταθεροποίησης. Αλλά παράλληλα διαγκωνίζονται μεταξύ τους για το ρόλο και την επιρροή τους στην περιοχή.
Για τη Ρωσία, που έχει επιλέξει να παρέμβει από την πρώτη στιγμή για να στηρίξει το καθεστώς Άσαντ, ήταν αυτονόητη η απόφαση να κλιμακώσει ραγδαία τη στρατιωτική της εμπλοκή, καθώς ο κυβερνητικός στρατός έχει υποστεί σοβαρές ήττες στα βόρεια της χώρας.
Τα ιμπεριαλιστικά κράτη της Δύσης έχουν πιο μεγάλες δυσκολίες να διαχειριστούν. Καθώς επιχειρούν επιθέσεις ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, έχουν υποχρεωθεί σε μια ντε φάκτο άβολη συμμαχία με τις δυνάμεις του Άσαντ, τον οποίο ωστόσο θέλουν να ανατρέψουν. Το φιλόδοξο πρόγραμμα για δημιουργία και εκπαίδευση φιλοαμερικανικών δυνάμεων που θα πολεμήσουν το ΙΚ (και θα λειτουργήσουν ως εγγυητής των αμερικανικών συμφερόντων, όταν ανοίξει η συζήτηση για «πολιτική λύση») έχει κωμικοτραγικά αποτελέσματα. Ο διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή δήλωσε στο Κογκρέσο ότι έχουν εκπαιδευτεί… 54 αντάρτες από τους οποίους αυτή τη στιγμή πολεμούν «τέσσερις ή πέντε». Πρόσφατα ανακοινώθηκε ως επιτυχία η μεταφορά 75 μαχητών. Μια προηγούμενη αντίστοιχη «φουρνιά» δεν πρόλαβε να πατήσει πόδι στη Συρία και διαλύθηκε αστραπιαία από το Τζαμπάτ Αλ Νούσρα.
Χωρίς έμπιστο «πεζικό», η αμερικανική ηγεσία είναι πιο διστακτική στη δράση της. Όμως η δυναμική εμπλοκή της Ρωσίας δημιουργεί επείγουσα πίεση να μη μείνουν πίσω. Ήδη γίνονται συναντήσεις μεταξύ Αμερικάνων και Ρώσων αξιωματούχων για συνεννοήσεις και καλύτερο συντονισμό των επιχειρήσεων. Πέρα από το πρακτικό σκέλος, αναμφίβολα διεξάγεται και παζάρι για την επόμενη μέρα στη Συρία. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ΗΠΑ επιμένουν ότι «δεν αρκεί να νικήσουμε στρατιωτικά το ΙΚ, πρέπει να βρούμε και πολιτική λύση στη Συρία»: Ουσιαστικά επιδιώκουν τη συμφωνία της Ρωσίας για την απομάκρυνση του Άσαντ και τη δημιουργία μιας κυβέρνησης που θα διατηρεί εν μέρει το καθεστώς, ενσωματώνοντας και τους εκλεκτούς της Δύσης. Η παραδοχή του Κέρι πως, στην πολιτική λύση που θα επιδιωχθεί, ο Άσαντ δεν μπορεί να μείνει στη θέση του «μακροπρόθεσμα», είναι δείγμα της διάθεσης για συνεννόηση.
Υποκρισία
Η έναρξη της υστερίας στα μίντια για το «απόλυτο κακό» που εκπροσωπεί το Ισλαμικό Κράτος ήταν ο προάγγελος της επιστροφής των αμερικανικών βομβαρδιστικών πάνω από τη Μέση Ανατολή. Αντίστοιχα σήμερα η αναφορά στους πρόσφυγες ως «κυνηγημένους από το Ισλαμικό Κράτος» στρώνει το έδαφος σε κλιμάκωση της στρατιωτικής δράσης εναντίον του.
Αυτούς τους σχεδιασμούς πρέπει να τους αποτρέψουμε. Όσο κι αν υπάρχει λογική πίεση «να σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία», αυτό το έργο δεν μπορεί να αφεθεί στους ιμπεριαλιστές, ούτε προφανώς μπορεί να τελειώσει με ακόμα περισσότερο πόλεμο. Είναι υποκρισία να επικαλούνται τους νεκρούς πρόσφυγες, αυτοί που τους δολοφονούν ή τους αφήνουν να πεθάνουν, κλείνοντας τα σύνορα, για να εξαπολύσουν έναν νέο πόλεμο.
Οι ιμπεριαλιστές επενέβησαν με βόμβες «για να σταματήσει η σφαγή» στο Κόσοβο. Χρόνια ολόκληρα μετά την «ανθρωπιστική» αυτή παρέμβαση, τα «κύματα προσφύγων» από το Κόσσοβο προς τον ευρωπαϊκό βορρά συνεχίζονται. Η Συρία που θα αφήσουν πίσω τους οι ιμπεριαλιστές δεν θα έχει καμιά σχέση με τις ελπίδες των Σύρων προσφύγων. Η κατάσταση στο Ιράκ το επιβεβαιώνει.
Η αλήθεια είναι πως οι μέχρι σήμερα επιθέσεις κατά του ΙΚ δεν έχουν ξεσηκώσει αντιπολεμικές αντιδράσεις από την Αριστερά. Η υπόκλιση στην προπαγάνδα που βλέπει το ΙΚ ως το «απόλυτο κακό» (χειρότερο από τα αντιλαϊκά καθεστώτα ή τους ιμπεριαλιστές) έχει προκαλέσει αυτή την αμηχανία.
Χρειάζεται προσοχή, όταν γράφουμε για «κυνηγημένους από τους τζιχαντιστές», ξεχνώντας ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες δηλώνουν κυνηγημένοι «και από τις βόμβες του Άσαντ και από τα μαχαίρια των τζιχαντιστών». Χρειάζεται επιπλέον προσοχή σήμερα, που η επιλογή «να στηριχτεί το καθεστώς» ως η μόνη λύση στην κρίση μπορεί να συμβαδίσει με τους βομβαρδισμούς των δυτικών ενάντια στο ΙΚ.
Είναι η γραμμή που εισηγήθηκε ο Πάνος Καμμένος σε προεκλογική του συνέντευξη. Όταν ρωτήθηκε από τον (γνώστη της περιοχής) Πάνο Χαρίτο «ο Άσαντ είναι μέρος της λύσης;», η απάντησή του ήταν απολύτως περιγραφική για το τι μέλλον περιμένει τους Σύριους σε μια τέτοια περίπτωση: «Ο Σίσι στην Αίγυπτο έδειξε πως μπορεί ένας ηγέτης να φέρει τη σταθεροποίηση».
Λύση
Έχουμε ξαναγράψει πως σε όλο τον αραβικό κόσμο τη λύση δεν μπορούν να προσφέρουν ούτε τα καθεστώτα, ούτε οι τζιχαντιστικές οργανώσεις, ούτε οι μεγάλες (ή μεσαίες) δυνάμεις. Μόνο η επιστροφή της αραβικής επανάστασης μπορεί. Μοιάζει –και μάλλον είναι– μια λύση μακρινή. Αλλά είναι η μόνη που μπορεί να δώσει πραγματική ελπίδα. Σήμερα η ήττα αυτής της ελπίδας γεννά «τέρατα» στην περιοχή και σπρώχνει χιλιάδες ανθρώπους να αναζητήσουν μια αξιοπρεπή ζωή ή και μόνο την επιβίωση στην Ευρώπη.
Η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει σε αυτούς τους ανθρώπους το κίνημα και η Αριστερά στη Δύση, μέχρι να ξαναγεννηθεί η ελπίδα στον αραβικό κόσμο, είναι να απαιτήσει ανοιχτά σύνορα και φιλοξενία όλων των προσφύγων (βλ. σελ. 10-11).
Η απαίτηση να «κάνουν κάτι για τη Συρία» τα ιμπεριαλιστικά κράτη μόνο ως μπούμερανγκ μπορεί να γυρίσει. Είναι απολύτως επίκαιρο το σύνθημα της αμερικανικής Αριστεράς μετά την 11η Σεπτέμβρη: «Ο θρήνος μας δεν είναι κραυγή πολέμου».