Τράπεζες: μόνη λύση η εθνικοποίηση!

Το πρόσφατο «κραχ» των τραπεζικών μετοχών σε όλη την Ευρώπη οδήγησε τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών στα… Τάρταρα. Ο τραπεζικός δείκτης στο χρηματιστήριο Αθηνών έχασε πάνω από το 60% της αξίας του το τελευταίο δίμηνο, ενώ οι μετοχές των 4 συστημικών ελληνικών τραπεζών** «έγραψαν» τεράστιες απώλειες στις 40 πρώτες μέρες του 2016: πάνω από 65% για την Πειραιώς, 63% η Eurobank, 58% η Εθνική (οι τρεις πρώτες στην πανευρωπαϊκή λίστα των μετοχών με τη μεγαλύτερη πτώση!) και 55% η Alpha. Η μαζική φυγή κεφαλαίων από τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών προκάλεσε πραγματικό πανικό. 
Οι φήμες στα πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία, τροφοδοτούμενες από φήμες προερχόμενες από τον τραπεζικό χώρο, έκαναν λόγο για κλίμα πανικού στις διοικήσεις των τραπεζών, για φόβους κατάρρευσης και ανάγκης έκτακτης κεφαλαιακής ενίσχυσης. Δικαιολογημένα: στις 40 αυτές μέρες του χρηματιστηριακού «κραχ», οι τράπεζες έχασαν κεφαλαιοποίηση 7-8 δισ. ευρώ!  Ωστόσο, τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου, μια ξαφνική θεαματική άνοδος των τραπεζικών μετοχών κατά 24% σε μία μέρα, αναπτέρωσε τις ελπίδες για αποφυγή των χειρότερων σεναρίων. Ως εδώ παραθέσαμε κάποια δεδομένα και μιλήσαμε τη δημοσιογραφική γλώσσα. Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει, πρέπει να δούμε κάτω από την «κορυφή του παγόβουνου». 
Κερδοσκοπία με «υψηλή προστασία»
Η μεγάλη άνοδος των τραπεζικών μετοχών τη Δευτέρα (όχι μόνο στο ελληνικό, αλλά -σε μικρότερο βαθμό- και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια) δεν ήταν καθόλου τυχαία. Προηγήθηκε δήλωση του Ευρωπαίου κεντρικού τραπεζίτη ότι «θα κάνει ό,τι χρειαστεί» για να αντιμετωπιστεί η κρίση, μια δήλωση που είναι πλέον συνώνυμη με την επέκταση του περιβόητου προγράμματος «ποσοτικής χαλάρωσης» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), δηλαδή του τυπώματος χρήματος για την αγορά κρατικών ομολόγων. Το μέτρο αυτό λειτουργεί σαφώς υπέρ των τραπεζών, όπως και άλλα μέτρα της ΕΚΤ, που έχει βαλθεί να τις στηρίξει πάση δυνάμει. Παραδείγματος χάρη η τροφοδοσία τους από την ΕΚΤ με πάμφθηνη ρευστότητα με επιτόκια κοντά στο μηδέν, που δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να βγάζουν σημαντικά κέρδη από τη διαφορά επιτοκίου: παίρνουν ρευστότητα με επιτόκιο κοντά στο μηδέν, τη μετατρέπουν σε δάνεια με επιτόκια υψηλότερα κατά μερικές εκατοστιαίες μονάδες.     
Προκειμένου για τις ελληνικές τράπεζες, η «δήλωση της ημέρας», που τόνωσε τον ενθουσιασμό των επενδυτών, ήρθε από την επικεφαλής του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Daniele Nouy, η οποία εκτίμησε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για νέα ανακεφαλαίωση των ελληνικών τραπεζών μετά την πρόσφατη κεφαλαιακή τους ενίσχυση ύψους 14,4 δισ. ευρώ. Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες απαλλάσσονται από τη δοκιμασία του ευρωπαϊκού stress test την άνοιξη, άρα απομακρύνεται προς το παρόν ο κίνδυνος του bail-in…*** Αναθαρρημένοι οι Έλληνες τραπεζίτες, εξαπέλυσαν… δημοσιογραφικές διαρροές μέσω των οποίων υπόσχονται «εγγυημένα» κέρδη το 2016, άρα και μέρισμα (διανεμόμενο κέρδος ανά μετοχή). Πού στηρίζεται αυτή η ξαφνική… γαλαντομία; Σε ένα λογιστικό τρικ: οι τραπεζίτες ανακοινώνουν προκαταβολικά ότι το 2016 θα μειώσουν κατά 70% τις προβλέψεις**** για «κόκκινα δάνεια», που από 10 δισ. ευρώ το 2015 θα μειωθούν σε 3 δισ. ευρώ το 2016! 
O Ντράγκι δηλώνει υψηλός προστάτης των ευρωπαϊκών τραπεζών, η Daniele Nouy απαλλάσσει «προς το παρόν» τις χρεοκοπημένες ελληνικές τράπεζες από το αναπόφευκτο bail-in και οι τραπεζίτες τάζουν μέρισμα προεξοφλώντας κέρδη στη βάση λογιστικών αλχημειών. Για να σωθούν οι ευρωπαϊκές και ακόμη περισσότερο οι ελληνικές τράπεζες από την κατάρρευση, υψηλοί «εγγυητές» υπόσχονται συνέχεια στο κερδοσκοπικό πάρτι, και οι τραπεζίτες παίρνουν τη σκυτάλη στη «λιανική» της κερδοσκοπίας…  
Πώς θα σώσουμε τις τράπεζες από τα αποτελέσματα της κερδοσκοπίας; Με ακόμη μεγαλύτερη κερδοσκοπία! 
Κόκκινα δάνεια και καταθέσεις
Με την πρόσφατη ανακεφαλαίωση, υποτίθεται ότι οι ελληνικές τράπεζες «εξυγιάνθηκαν» και «θωρακίστηκαν». Ωστόσο, αυτή η ανακεφαλαίωση σχεδιάστηκε έτσι, ώστε να χάσει το ελληνικό Δημόσιο δεκάδες δισ. ευρώ, να περάσουν οι τράπεζες στα χέρια ιδιωτών έναντι συνολικού ποσού μικρότερου των 5 δισ. ευρώ και με στόχο να μη βάλουν οι δανειστές το χέρι στην τσέπη. Σχεδιάστηκε ώστε να «κλοτσήσουμε το τενεκεδάκι λίγο παρακάτω», μέχρι την επόμενη, τέταρτη ανακεφαλαίωση. Τα κεφάλαια για την ανακεφαλαίωση υποεκτιμήθηκαν συνειδητά για να μειωθεί το συνολικό χρηματοδοτικό «πακέτο» του τρίτου μνημονίου και να μειωθεί η συμμετοχή του ΤΧΣ και άρα το μετοχικό ποσοστό του Δημοσίου, η υποτιμητική κερδοσκοπία ξεφτίλισε τις τιμές των τραπεζικών μετοχών, και οι ιδιώτες άρπαξαν τις τράπεζες μπιρ παρά. 
Υποτίθεται ότι έτσι σώθηκαν οι καταθέσεις. Όμως, μια λειψή ανακεφαλαίωση σημαίνει ότι σύντομα θα έρθει αναπόφευκτα η επόμενη, η οποία θα γίνει με bail-in, δηλαδή με ανοιχτό το ενδεχόμενο και για «κούρεμα» των καταθέσεων. 
Τώρα οι τραπεζίτες θα εξαντλήσουν όλα τα όπλα εκβιασμού κατά των δανειοληπτών που δεν μπορούν να ξεπληρώσουν τα δάνειά τους. Και έτσι, όλο αυτό το κερδοσκοπικό πάρτι θα το πληρώσουν ξανά τα συνήθη υποζύγια: εν προκειμένω οι δανειολήπτες, η πρώτη κατοικία, ίσως και οι καταθέσεις.
Η ιστορία της στήριξης των ελληνικών τραπεζών με δημόσιο χρήμα και τεράστιο ύψος κρατικών εγγυήσεων μέχρι να τις αρπάξουν έναντι εξευτελιστικού τιμήματος οι ιδιώτες, είναι ένα μεγάλο, ιστορικό σκάνδαλο. Η μόνη απάντηση σ’ αυτό, ο μόνος τρόπος για να καθαριστεί η κερδοσκοπική «κόπρος του Αυγείου», η μόνη λύση για να σώσουμε την πρώτη κατοικία και την ακίνητη περιουσία των λαϊκών τάξεων και να τις απαλλάξουμε από το βραχνά των χρεών, είναι η εθνικοποίηση των τραπεζών υπό εργατικό και κοινωνικό έλεγχο. Είναι και «νόμιμο» και «ηθικό». Έτσι κι αλλιώς, τα δημόσια κεφάλαια και οι δημόσιες εγγυήσεις που ξοδεύτηκαν για να σωθούν οι τράπεζες-ζόμπι και να «βασιλεύουν» ακόμη οι διοικήσεις των ιδιωτών που οργάνωσαν και οργανώνουν το κερδοσκοπικό πάρτι αλλά και τη λεηλασία της ακίνητης περιουσίας των λαϊκών τάξεων, θα επαρκούσαν για να αγοραστεί το σύνολο του μετοχικού τους κεφαλαίου πολλές φορές!  

* Επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz και μέλος της Διεθνούς Εκτελεστικής Επιτροπής της, πρόεδρος του Συμβουλίου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη που συνέστησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, διευθύνων σύμβουλος έως πρόσφατα διατελέσει του επενδυτικού μεγαθηρίου PIMCO. O Mohamed A. El-Erian, ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους ανθρώπους των αγορών παγκοσμίως, έγραψε πρόσφατα ένα βαρυσήμαντο άρθρο με τίτλο «Η μεγάλη πρόκληση: κεντρικές τράπεζες, αστάθεια και πώς θα αποφευχθεί η επόμενη κατάρρευση». 
**Πειραιώς, Εθνική, Eurobank και Alpha Bank, που πλέον εποπτεύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος τραπεζικής εποπτείας.
*** Από 1/1/2016 θα ισχύει η μέθοδος του bail-in σε περίπτωση που κάποια τράπεζα χρειαστεί διάσωση. Θα πληρώσουν πρώτα οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι και στη συνέχεια οι καταθέτες. Μόνο που, στην περίπτωση της Ελλάδας, για να πληρώσουν οι καταθέτες θα πρέπει να γίνει πραγματική «σφαγή»: το 95% των καταθετικών λογαριασμών έχουν υπόλοιπο κάτω από 10.000 ευρώ, ενώ ένα τεράστιο ποσοστό τους (πάνω από 80%) έχουν υπόλοιπο κάτω από 2.000 ευρώ - το «κούρεμα» θα γίνει… με την ψιλή…. 
****Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να σχηματίζουν προβλέψεις για «κόκκινα δάνεια» που δεν μπορούν να αποπληρωθούν. Αυτές οι προβλέψεις μειώνουν τα κέρδη τους. Μειώνοντας λογιστικά αυτές τις προβλέψεις, αυξάνουν (λογιστικά) τα κέρδη και «τεκμηριώνουν» το δικαίωμα να μοιράσουν μέρισμα στους μετόχους…