Βρετανία: Επιχείρηση νεοφιλελεύθερης ανασύνταξης μετά το Brexit

Οι διεργασίες στα δύο μεγάλα κόμματα είναι αποκαλυπτικές. 
Τόρηδες
Στα δεξιά, οι Τόρηδες επιχειρούν να βάλουν γρήγορα τέλος στην εσωκομματική κρίση που τους προκάλεσε η μάχη του δημοψηφίσματος, για να μπορέσουν στη συνέχεια να πρωταγωνιστήσουν και στον τερματισμό της συνολικότερης πολιτικής κρίσης, για λογαριασμό της αστικής τάξης. Αντί να πορευθούν ως τον Οκτώβρη με έναν πρωθυπουργό-ζόμπι, επιτάχυναν δραματικά τις εσωκομματικές διαδικασίες και ανέδειξαν νέα ηγέτιδα του κόμματος και πρωθυπουργό της χώρας την Τερέζα Μέι, χωρίς να χρειαστεί καν εκλογή. 
Είχαν προηγηθεί δραματικές εξελίξεις. Με τα λόγια ενός Συντηρητικού βουλευτή, «το Brexit σκότωσε τον Κάμερον. Ο Γκόουβ σκότωσε τον Μπόρις και ταυτόχρονα αυτοκτόνησε». Η υποψήφια Αντρέα Λίντσομ, που είχε στηρίξει το Brexit, αποχώρησε από την κούρσα και απέμεινε η Μέι, που είχε στηρίξει την Παραμονή, αλλά σχετικά «ανόρεχτα» και χωρίς να επιτεθεί στην ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα του κόμματος. 
Όπως είπε ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός των Τόρηδων, Μάικλ Χέσελτιν, που είχε βρεθεί παλιότερα στη θέση του Μπόρις Τζόνσον, «σπάνια το στέμμα περνά στα χέρια αυτού που μαχαίρωσε το βασιλιά». 
Πίσω από τη «γρήγορη διέξοδο», η Μέι έχει έναν γολγοθά μπροστά της. 
Πρέπει να ρετουσάρει το προφίλ της Δεξιάς στα λαϊκά στρώματα. Γι’ αυτό και έχει υιοθετήσει μια σοσιαλδημοκρατική ρητορική: «Είναι εμφανές σε οποιονδήποτε έχει επαφή με τον πραγματικό κόσμο ότι οι άνθρωποι δεν αισθάνονται πως η οικονομία μας δουλεύει για όλους... ήταν οι απλοί άνθρωποι που έκαναν τις πραγματικές θυσίες μετά το κραχ του 2008». Τη ρητορική συνοδεύουν διάφορες υποσχέσεις για φιλολαϊκά μέτρα τα οποία έχει καταψηφίσει συστηματικά στο παρελθόν ή για αναίρεση αντιλαϊκών μέτρων τα οποία έχει στηρίξει και ψηφίσει στο παρελθόν. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο να πείσει ότι ξαφνικά οι Τόρηδες μεταλλάχτηκαν σε «κόμμα του φτωχού ανθρώπου».
Πρέπει να διαχειριστεί το Brexit. Δήλωσε πως «Έξοδος σημαίνει Έξοδος», αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει αργόσυρτες διαδικασίες και επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ για τις «διμερείς σχέσεις από δω και στο εξής». Αυτός ο γρίφος δεν λύνεται εύκολα, με δεδομένες τις διαφορετικές διαθέσεις που υπάρχουν σε Βρυξέλλες, Παρίσι, Βερολίνο κ.α. Και εκτός από τη γνώμη των –πρώην– «εταίρων», έχει να λάβει υπόψη και τις διαιρέσεις στο ίδιο της το κόμμα, που προφανώς δεν εξαφανίστηκαν και συνεχίζονται με τη μορφή «τι είδους Brexit». Σοβαρό τμήμα του κόμματος πιέζει να διατηρηθεί η πρόσβαση στην κοινή αγορά, αλλά αυτό συνεπάγεται και ελευθερία διακίνησης των Ευρωπαίων πολιτών, που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» των ευρωσκεπτικιστών. 
Η συγκρότηση «ενωτικής» κυβέρνησης δεν θα καλύψει τις πληγές που άνοιξε το δημοψήφισμα. Δεν συμβαίνει συχνά στενός συνεργάτης του απερχόμενου ηγέτη του κόμματος και πρωθυπουργού να δηλώνει πως «υπάρχει φυλαγμένο ειδικό μέρος στην Κόλαση» για τον... νέο υπουργό Εξωτερικών (τον Μπόρις Τζόνσον). 
Εργατικοί    
Θα περίμενε κανείς το Εργατικό Κόμμα να αρπάξει την ευκαιρία για να επιτεθεί στη Δεξιά και να πιέσει για εκλογές. Αλλά η μπλερική πτέρυγα του κόμματος έχει άλλες προτεραιότητες: να επιτεθεί και να ανατρέψει τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Οι μπλερικοί ανταποκρίνονται στην ίδια ακριβώς πίεση που ώθησε τους Τόρηδες στη γρήγορη διευθέτηση της εσωκομματικής κρίσης: την πίεση να εμφανιστεί το κόμμα «υπεύθυνο» απέναντι στην αστική τάξη, ικανό να χειριστεί την κρίση που άνοιξε. Και οι «κορμπινίστας» είναι εμπόδιο.
Πρόκειται για ένα από τα αθλιότερα εσωκομματικά πραξικοπήματα στην ιστορία. 
Οι μπλερικοί περίμεναν πως το κύμα παραιτήσεων μελών της σκιώδους κυβέρνησης και η άρση της εμπιστοσύνης της ΚΟ (172 βουλευτές κατά του Κόρμπιν, μόλις 40 υπέρ), σε συνδυασμό με το κλίμα στα ΜΜΕ, θα εξωθούσαν τον Κόρμπιν σε παραίτηση. Το σχέδιο κόλλησε σε ένα μικρό πρόβλημα: ο Κόρμπιν εκτίμησε πως η συντριπτική στήριξη των μελών του κόμματος λίγους μήνες πριν έχει μεγαλύτερο βάρος από τις ενστάσεις των βουλευτών. Το σχέδιο επίσης σκόνταψε στην κινητοποίηση της βάσης που λογικά διέλυσε όποιες δεύτερες σκέψεις υποχώρησης είχε ο Κόρμπιν. Δεκάδες χιλιάδες μέλη διαδήλωσαν σε όλη τη χώρα, τοπικές οργανώσεις έβγαλαν κείμενα καταγγελίας των βουλευτών τους, 130.000 γράφτηκαν στο κόμμα (πιθανότατα για να στηρίξουν τον Κόρμπιν). Η άγρια επιθετικότητα των κοινοβουλευτικών ακύρωσε και την «ειρηνευτική πρωτοβουλία» που πήραν τα συνδικάτα για συμβιβασμό, ωθώντας τα τελευταία σε υποχρεωτική σκλήρυνση της στάσης τους απέναντι στους μπλερικούς.
Αφού ο Κόρμπιν δεν παραιτήθηκε, το επόμενο μεγαλοφυές σχέδιο ήταν να οδηγηθεί το κόμμα σε εσωκομματικές εκλογές (με την υποψηφιότητα της Άντζελα Ιγκλ), αλλά με μια (παρ)ερμηνεία του καταστατικού που θα... εμπόδιζε τον Κόρμπιν να κατέβει. Σκόνταψε στην Εκτελεστική Επιτροπή, που με 18-14 επέτρεψε στον Κόρμπιν να κατέβει. Αντιμέτωποι με την προοπτική εκλογικής ταπείνωσης, οι μπλερικοί προχώρησαν σε νέο ελιγμό. Αφού είχε αποχωρήσει ο Κόρμπιν και κάποια μέλη της Επιτροπής (!), σε εκτός ημερήσιας διάταξης ψηφοφορία αποφασίστηκε πως δεν έχουν δικαίωμα ψήφου τα εκατοντάδες χιλιάδες μέλη που γράφτηκαν μετά το Γενάρη, όπως και τα νέα μέλη των συνδικάτων (τα μέλη των συνδικάτων κανονικά ψηφίζουν στις διαδικασίες του Εργατικού Κόμματος) και πως η «ταρίφα» του «υποστηρικτή» ανεβαίνει από τις 3 λίρες στις... 25! 
Ο Κόρμπιν παραμένει το φαβορί για εκλογική νίκη, αλλά οι εξελίξεις στο Εργατικό Κόμμα μένουν ανοιχτές. Αν δεν ανατραπεί ο Κόρμπιν, οι κοινοβουλευτικοί ίσως επιχειρήσουν να επιβάλουν έναν νέο «συμβιβασμό» που θα τους καλύπτει (δεξιά στροφή, ενίσχυση των εξουσιών της ΚΟ, ψαλίδισμα του Κόρμπιν κ.ο.κ.). Αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ακόμα και διάσπαση: την τελευταία φορά που οι «εκσυγχρονιστές ευρωπαϊστές» αισθάνθηκαν να «ασφυκτιούν» από μια «αριστερίστικη» ηγεσία (του Μάικλ Φουτ το 1981), αποχώρησαν ιδρύοντας τότε το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα. 
Σε επίσημο επίπεδο τέτοια συζήτηση δεν έχει ανοίξει, αλλά στο tearoom (το αντίστοιχο «κυλικείο») της Βουλής, οι επαφές και τα πηγαδάκια «ανταρτών» Εργατικών βουλευτών με βουλευτές των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και των Τόρηδων έχουν πυκνώσει...
Η μάχη στους Εργατικούς ίσως είναι η πιο κρίσιμη για το πώς θα «ερμηνευτεί» το Brexit σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Με τη ριζοσπαστική Αριστερά πολύ μικρή για να καθορίσει τις εξελίξεις, οι κριτικές του Κόρμπιν στη λιτότητα και η συνεπής του στάση στο Μεταναστευτικό («είναι ζήτημα ισχυρότερου συνδικαλισμού, ένταξης των μεταναστών στα συνδικάτα») είναι αυτήν τη στιγμή «όαση» στη ζοφερή ατζέντα που επέβαλαν οι νεοφιλελεύθεροι ευρωπαϊστές και οι ακροδεξιοί ευρωσκεπτικιστές. Αλλά απολύτως κρίσιμο θα είναι το «πεζοδρόμιο», ο ρόλος του εργατικού και του αντιρατσιστικού κινήματος.