«Κι εγώ θα το έκανα»

Την Τρίτη 27 Δεκέμβρη, η συνηθισμένη κινηματική νηνεμία των «γιορτών» στην Ελλάδα «διαταράχθηκε» από δύο Βάσκους ακτιβιστές. Ο Mikel Zuloaga και η  Begona Huarte, μαζί με οχτώ πρόσφυγες από το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και τη Συρία, επιχείρησαν να σπάσουν στην πράξη την απάνθρωπη συνθήκη ΕΕ-Τουρκίας. Μέσα σ’ ένα τροχόσπιτο, οι ακτιβιστές προσπάθησαν να μεταφέρουν τους πρόσφυγες οδικώς μέχρι τη Χώρα των Βάσκων, σε συνθήκες που, όπως δήλωσαν οι ίδιοι οι πρόσφυγες, ήταν πολύ καλύτερες από αυτές που βίωναν καθημερινά στους άθλιους προσφυγικούς καταυλισμούς. 
Ο ακτιβισμός αυτός, αυτή η συνειδητή πράξη πολιτικής ανυπακοής  αντιμετωπίστηκε από τις ελληνικές αστυνομικές αρχές με την ίδια εκδικητικότητα που αντιμετωπίζονται καθημερινά οι πρόσφυγες και όποιος άλλος/η αμφισβητεί τη ρατσιστική πολιτική της ΕΕ: O Mikel και η Begona, μαζί με τους οχτώ πρόσφυγες, συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο Α.Τ. Ηγουμενίτσας. Η συμπεριφορά της αστυνομίας απέναντί στους οκτώ πρόσφυγες κατά τη διάρκεια των συλλήψεων μάλιστα ήταν τέτοια, που ένας από αυτούς αιμορραγούσε για 20 λεπτά. Τελικά οι  δυο Βάσκοι, αφού πλήρωσαν εγγύηση ύψους 2.000 ευρώ έκαστος, αφέθηκαν ελεύθεροι μέχρι τη δίκη. Παρά την απελευθέρωση των έξι από τους οκτώ πρόσφυγες που αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς καμία κατηγορία να εκκρεμεί σε βάρος τους, οι άλλοι δύο πρόσφυγες, που δεν δικαιούνταν άσυλο, κινδυνεύουν με απέλαση.
Το κίνημα αλληλεγγύης
Το γεγονός της σύλληψης των 2 Βάσκων και των 2 προσφύγων είχε ως αποτέλεσμα ένα άμεσο και μαζικό κύμα αντιδράσεων τόσο σε Ισπανία όσο και σε Ελλάδα.
Στην Ισπανία, ανακοινώσεις αλληλεγγύης και στήριξης στους 4 συλληφθέντες βγήκαν από το Podemos, μέχρι και την κυβέρνηση της Χώρας των Βάσκων. Ενδεικτικό της διάθεσης του κόσμου ήταν το σύνθημα «κι εγώ θα το έκανα», που ανέφερε η αντιρατσιστική πλατφόρμα Ongi Etorri Errefuxiatuak («Πρόσφυγες Καλώς Ήλθατε»). 
Στην Ελλάδα, η άμεση κινητοποίηση της Αριστεράς και του αντιρατσιστικού κινήματος είχε ως αποτέλεσμα ανακοινώσεις αλληλεγγύης, που υπέγραψαν 14 αντιρατσιστικές οργανώσεις, οργανώσεις και κόμματα της Αριστεράς, 35 εκπρόσωποι συνδικάτων και σωματείων (όπως ΑΔΕΔΥ, ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΕΔΟΘ), αλλά και τη συγκρότηση της «Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης για τους 4 συλληφθέντες της Ηγουμενίτσας».
Το κίνημα αλληλεγγύης φυσικά δεν περιορίστηκε στις ανακοινώσεις. Μαζικές κινητοποιήσεις οργανώθηκαν τόσο σε πόλεις του Ισπανικού Κράτους, όσο και στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, στην Αθήνα στις 4 Γενάρη, με στήριξη σχεδόν του συνόλου της Αριστεράς και του αντιρατσιστικού-αντιφασιστικού κινήματος πραγματοποιήθηκε μαζική διαμαρτυρία έξω από την πρεσβεία της ΕΕ και συνέντευξη Τύπου μπροστά από τη Βουλή, στην οποία οι 2 Βάσκοι και οι 2 πρόσφυγες γνωστοποίησαν το πολιτικό πλαίσιο της πράξης τους.
Στη συνέντευξη Τύπου, οι δύο πρόσφυγες είπαν ότι στην πραγματικότητα το μόνο έγκλημά τους ήταν η γέννηση στη «λάθος» χώρα. Λόγοι όπως καταπιεστικά καθεστώτα, απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης ήταν αυτοί που τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν την οικογένειά τους και να αναζητήσουν καταφύγιο στην Ευρώπη. Σημείωσαν ότι μέσα από τον ακτιβισμό και την αντιμετώπισή τους από τις αρχές, βεβαιώθηκαν ότι δεν έχουν τίποτα να περιμένουν από αυτές και ότι τελικά η μόνη ελπίδα για να αλλάξει κάτι στην απάνθρωπη Ευρώπη βρίσκεται στην κοινή δράση των «από κάτω».
Οι ακτιβιστές από την πλευρά τους μίλησαν για το πόσο βασικά είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η καταπάτησή τους, από πολιτικές που εξαθλιώνουν και εξολοθρεύουν, δίνει το δικαίωμα στον κάθε πολίτη να «μην υπακούσει». Ο ακτιβισμός τους, σύμφωνα με τους ίδιους, ήταν μια πράξη αλληλεγγύης, αλλά και καταγγελίας του Ισπανικού Κράτους που δεν τηρεί ούτε τις υποχρεώσεις που το ίδιο έχει υπογράψει, μιας και έχει δεχθεί μόνο 898 πρόσφυγες από το σύνολο των 16.000 που υποτίθεται ότι έχει συμφωνήσει να δεχτεί. Ήταν μία οργανωμένη πράξη που εκφράζει ο αντιρατσιστικό κίνημα της Ισπανίας, μια πράξη πολιτικής ανυπακοής ανάμεσα στις εκατοντάδες πράξεις πολιτικής ανυπακοής στην Ιστορία, όπως μας θύμισε η Μπέγο.
Συμπεράσματα 
Ο αγώνας για την αθώωση των Mikel, Begona, Reza, Ahmed μπορεί να μην έχει τελειώσει, όμως η εξέλιξή του προσφέρεται για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τη συνέχεια.
Καταρχήν ο ακτιβισμός της 27ης Δεκέμβρη ήταν μια πράξη εξαιρετικής σημασίας. Μια πράξη που επαναφέρει τη σημασία της πολιτικής ανυπακοής σε μια περίοδο που η Ευρώπη-Φρούριο προσπαθεί να επιβληθεί ως κανονικότητα και να γίνει αποδεκτή μέχρι και από την Αριστερά. Μια πράξη που αποδεικνύει ότι υπάρχει η δυνατότητα να αμφισβητηθούν και τελικά να τσακιστούν οι συνθήκες και οι θεσμοί από την ενωμένη δράση ντόπιων, προσφύγων και μεταναστών/τριών.
Το αγκάλιασμα αυτής της κίνησης από το σύνολο του ισπανικού και του ελληνικού αντιρατσιστικού κινήματος αποδεικνύει ότι ο Mikel και η Begona δεν ήταν απλώς «δύο τρελοί ακτιβιστές», αλλά ότι η διάθεση να γκρεμιστεί η ΕΕ και οι ρατσιστικοί θεσμοί του, να ανοίξουν τα σύνορα τώρα, στην πράξη είναι έντονη στους «από κάτω». Πολλές φορές κατά τη διάρκεια των συζητήσεών μας ο Μικέλ και η Μπέγο επαναλάμβαναν ότι δεν θέλουν να βρίσκονται στο κέντρο της δημοσιότητας. Ότι αυτοί αποτελούν απλά έναν κόκκο στην άμμο. Το κίνημα είναι πολύ μεγαλύτερο, πολύ πιο συλλογικό. Και κατάφερε μια «αποτυχημένη» προσπάθεια να την μετατρέψει σε επιτυχία, κάνοντας το θέμα γνωστό και συσπειρώνοντας κόσμο. 
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τόσο το σύνθημα του ισπανικού και βασκικού κινήματος «Κι εγώ θα το έκανα», όσο και το επιχείρημα του Podemos και άλλων συλλογικοτήτων ότι «όσο οι νόμιμες οδοί κλείνουν, οι άνθρωποι θα αναγκάζονται να βρίσκουν άλλους τρόπους διέλευσης και εμείς θα τους στηρίζουμε για όσο χρειαστεί» αποδεικνύουν το βαθμό νομιμοποίησης των πράξεων πολιτικής ανυπακοής. Πρόκειται για δυνατότητα που άνοιξε στο Ισπανικό κράτος λόγω των προηγούμενων κινητοποιήσεων και πολιτικών εξελίξεων των τελευταίων χρόνων. Το ζήτημα της πολιτικής ανυπακοής τίθεται ξανά με μαζικούς όρους στην Ισπανία  και ενδεχομένως να τίθεται όλο και πιο συχνά από εδώ και πέρα.
Όμως το κύμα αλληλεγγύης και ο τρόπος με τον οποίο ξέσπασε μετά τη σύλληψη των τεσσάρων φέρνουν στο προσκήνιο δύο βασικές αρχές που η Αριστερά τείνει να «ξεχνάει»: 
α) Τη σημασία της πολιτικής και κοινωνικής ενότητας της Αριστεράς, που μπορεί να λειτουργήσει ως πόλος συσπείρωσης δυνάμεων, να πυροδοτήσει κινήματα και αγώνες ικανούς να αντισταθούν στις πολιτικές εξαθλίωσης. Σε αυτή την περίπτωση η συγκεκριμενοποίηση αυτού του συμπεράσματος είναι η ενότητα όλων των δυνάμεων που στήριξαν αυτή την πράξη πολιτικής ανυπακοής.
β) Τη διεθνιστική αλληλεγγύη των λαών, που μπορεί να είναι το μόνο όπλο ενάντια σε αντιδραστικές διεθνείς συνθήκες. Μια αλληλεγγύη που πρέπει και μπορεί να επεκταθεί σε κάθε επίπεδο, που είναι αναγκαία προκειμένου να γκρεμιστεί η Ευρώπη-Φρούριο, να ανατραπούν οι πολιτικές λιτότητας σε όλη την Ευρώπη. 
Η αθώωση των τεσσάρων και η έκπτωση των συκοφαντικών κατηγοριών, κόντρα στις διαθέσεις της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης, θα είναι η καλύτερη απόδειξη για τη δυναμική όλων των παραπάνω. Ταυτόχρονα, θα δώσει μια ανάσα ελπίδας σε όλους τους πρόσφυγες και όσους αγωνίζονται καθημερινά για τα δικαιώματα των μεταναστών και των ντόπιων. Γι’ αυτό και η συνέχεια της οργάνωσης της αλληλεγγύης στους 4 συλληφθέντες, στην Ελλάδα, στην Ισπανία και σε όλη την Ευρώπη, μέχρι την τελική αθώωσή τους,  είναι ζωτικής σημασίας. Και πώς θα γίνει αυτό;
Στη συζήτηση που είχαμε με τον Μικέλ και την Μπέγο και στην ερώτησή μας «Και τι πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα;», η απάντηση ήρθε αβίαστα και με ειλικρίνεια. «Να ανοίξουμε νέους χώρους αντίστασης απέναντι στη βαρβαρότητα, νέους χώρους πολιτικής ανυπακοής. Όσο πιο πολλοί άνθρωποι, τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσει αυτή η βαρβαρότητα». Καθένας, λέει η Μπέγο, «έχει να βάλει το δικό του κομματάκι σε αυτό το μεγάλο παζλ που φτιάχνουμε όλοι μαζί. Με μικρές ή μεγάλες πράξεις η καθεμιά και ο καθένας μπορούν να συμβάλουν στο να αλλάξει αυτή η κατάσταση».