Ο σοσιαλφιλελεύθερος ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ

Με τη συνέντευξή του στη ΔΕΘ, ο Αλέξης Τσίπρας όχι μόνο δεν επιχείρησε να κρύψει τη σοσιαλφιλελεύθερη μετάλλαξη του κόμματός του, αλλά αντίθετα επέλεξε να τη θέσει στο κέντρο της δημόσιας προσοχής.
Η κίνηση έχει τη σημασία της: προειδοποιεί για το «χρώμα» που θα έχουν οι ενδοσυστημικές πολιτικές αντιπαραθέσεις στο επόμενο διάστημα και μέχρι τις εκλογές, ενώ ταυτόχρονα περιγράφει το πεδίο πάνω στο οποίο η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα επιχειρήσει τις διευρύνσεις των συμμαχιών της, αλλά και τις ανατροπές ισχύος στο εσωτερικό του «παλιού» ΣΥΡΙΖΑ, όπου ακόμα και κάποιοι βαρόνοι της παραδοσιακής ανανεωτικής Αριστεράς δεν θα έχουν για πολύ καιρό λόγους να κοιμούνται ήσυχοι.
Ο Αλ. Τσίπρας εκτοξεύτηκε από την αφάνεια πατώντας πάνω σε ένα ευρύ λαϊκό κύμα ριζοσπαστικοποίησης και αγώνων, αυτό που συμπύκνωνε η υπόσχεση της ανατροπής των μνημονίων και της λιτότητας. Χρησιμοποίησε το πρόσχημα «να αποφύγουμε πάση θυσία το Grexit» για να ακυρώσει αυτήν την υπόσχεση (όπως και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος...). Όμως σε αυτό το «μεταβατικό» διάστημα η ομάδα Τσίπρα είχε ακόμα ανάγκη «φύλλων συκής»: ισχυριζόταν ότι υποχρεώθηκε μεν να υπογράψει το Μνημόνιο 3 αλλά «δεν αναλάμβανε την πατρότητά του», ισχυριζόταν ότι θα επιβάλει μεν τα νεοφιλελεύθερα μέτρα της συμφωνίας με τους δανειστές αλλά δεν συμφωνεί με αυτά και δεσμευόταν να αναζητήσει τα διαβόητα «αντίμετρα». Ήταν η εποχή που ο Αλ. Τσίπρας και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ χάραζαν μια νεοφιλελεύθερη πολιτική, αλλά –τάχα– «με ανθρώπινο πρόσωπο». Αυτή η φάση ανήκει στο παρελθόν.
Στη ΔΕΘ ο Τσίπρας περιέγραψε τον ΣΥΡΙΖΑ του Gr-invest. Το κόμμα που θα αντιμετωπίσει, λέει, την κρίση οργανώνοντας ένα μαζικό κύμα (ξένων κυρίως) επενδύσεων, αλλά και τη συμφιλίωση των λαϊκών δυνάμεων με την (υγιή βεβαίως βεβαίως) «επιχειρηματικότητα». Τη στροφή αυτή υπογράμμισε η υπερπροβολή της επίσκεψης Μακρόν, η ταύτιση του Τσίπρα με έναν πρώην σοσιαλδημοκράτη που είναι πιο νεοφιλελεύθερος από πολλούς του παλιού ντόπιου μνημονιακού χώρου, τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ. 
Ο ΣΥΡΙΖΑ του Gr-invest αναλαμβάνει πλήρως την ιδιοκτησία του Μνημονίου 3 και επιπλέον ισχυρίζεται ότι αυτό υπήρξε σωτήριο: αυτό θα μας βγάλει (κάποτε...) από την κρίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Gr-invest αναλαμβάνει πλήρως την πατρότητα των ιδιωτικοποιήσεων και επιπλέον ισχυρίζεται ότι αυτές είναι σωτήριες: μόνο έτσι θα αντιμετωπιστεί, λέει, η ανεργία. Ο Τσίπρας του Gr-invest εξακολουθεί να αναφέρεται αρνητικά στη «σκληρή επιτροπεία» που –τάχα– θα τελειώσει το 2019-20, αλλά θεωρεί αναγκαία, ίσως και σωτήρια, την «ήπια επιτροπεία» μέχρι το... 2060, γιατί δεν προτίθεται, λέει, να δεχθεί χαλάρωση της προσπάθειας για «μεταρρυθμίσεις», δεν πρόκειται να επιτρέψει (!) την επιστροφή στις εργατικές και λαϊκές συνήθειες που οδήγησαν στην κρίση του 2009...
Με τη στροφή αυτή ο Αλ. Τσίπρας κάνει ένα ακόμα «ποντάρισμα», με κυρίαρχο κριτήριο την παραμονή του στην εξουσία. Γνωρίζοντας ότι η πραγματική πολιτική είναι γραμμένη στο Μνημόνιο 3, γνωρίζοντας ότι η «επιτροπεία» των δανειστών θα είναι αρκούντως σκληρή για να μην επιτρέπει φιλολαϊκές παρακάμψεις, αποφασίζει να βάλει τέλος στους δισταγμούς, στις τύψεις, στις αντιφάσεις που προκαλούν οι αναμνήσεις της αντιμνημονιακής εποχής. Στην επόμενη πολιτική μάχη ο Τσίπρας θα πάει με κέντρο τον ισχυρισμό ότι υπήρξε ο αποτελεσματικότερος μνημονιακός πολιτικός από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά.
- Η εξέλιξη αυτή προκαλεί πονοκεφάλους στην ηγεσία της ΝΔ. Την επομένη της ΔΕΘ το επιτελείο του Μητσοτάκη κατηγόρησε τον Τσίπρα για «ιμιτασιόν φιλελευθερισμό», αναγνωρίζοντας έμμεσα τον κίνδυνο μιας εκλογικής εισβολής του Τσίπρα στα μεσοστρώματα που μέχρι σήμερα θεωρούσε εξασφαλισμένη εκλογική πελατεία της Δεξιάς. Η κατηγορία είναι βάσιμη: η στροφή του Τσίπρα στις θατσερικές ιδέες είναι βιαστική, άτεχνη και αντιφατική. Όμως αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα να είναι αποτελεσματική: Ο Τσίπρας είναι στην κυβερνητική εξουσία, έχει δυνατότητα να παίρνει μέτρα και να αναπτύσσει πρωτοβουλίες που ισοφαρίζουν την προφανή ιστορική και ιδεολογική αντίφαση. Τα ανοίγματα της παρέας του Μαξίμου στους start-ups και στους λοιπούς νέους λύκους της επιχειρηματικότητας δείχνουν μια τάση που θα έχει συνέχεια.
- Η εξέλιξη αυτή δείχνει την πολιτική περί των συμμαχιών που έχει στο μυαλό της η ηγεσία του Μαξίμου. Η αρθρογραφία του Τσίπρα για τον «ιστορικό ρόλο του Α. Παπανδρέου» φωτίζεται πλέον διαφορετικά. Σε αντίθεση με τον Α. Παπανδρέου –που έκανε το «άνοιγμα» του ΠΑΣΟΚ σε μια περίοδο ριζοσπαστισμού, ενσωματώνοντας συνθήματα και αιτήματα αυθεντικά εργατολαϊκών δυνάμεων– ο Τσίπρας ανοίγει τον ΣΥΡΙΖΑ προς τη σοσιαλδημοκρατία, σε μια περίοδο σκληρής μνημονιακής λιτότητας, σε σύγκρουση με τις εργατολαϊκές ελπίδες και προσδοκίες. Ανεξάρτητα από το τι λέει και τι γράφει ο Αλ. Τσίπρας, το «μοντέλο» προς το οποίο κινείται είναι αυτό του Κ. Σημίτη και όχι αυτό του 1981. Είναι το μοντέλο της σοσιαλδημοκρατίας στην περίοδο της ιστορικής, της τελικής νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής της. Και γι’ αυτό τα «ψάρια» που θα πιάσει το δίχτυ του Τσίπρα θα είναι περιορισμένης ποσότητας και ποιότητας: η προσχώρηση κάποιων ακόμα παραγόντων και πολιτευτών του πρώην ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να συγκριθεί με το δυναμισμό που έδινε στο κόμμα του Α. Παπανδρέου η μαζική προσχώρηση των «εαμογενών» το 1981. 
- Η εξέλιξη αυτή, τέλος, τροποποιεί οριστικά τους συσχετισμούς στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Όσοι εξακολουθούν να έχουν αυταπάτες ότι με κάποιον περίπλοκο τρόπο παραμένουν συνδεδεμένοι με το Κ (όπως κομουνισμός, όπως κόμμα και όχι παρέα φίλων του αρχηγού), καλούνται από τον Τσίπρα να δηλώσουν επιλογή. Ο Ν. Φίλης έγραψε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί, δεν θέλει και δεν πρέπει να γίνει ΠΑΣΟΚ, αλλά μέσα στο κόμμα του η επιχείρηση μετατροπής σε μακρονικού τύπου σοσιαλδημοκρατία είναι σε πλήρη καλπασμό. Η αμεσότητα της δεξιάς μετατόπισης του Τσίπρα στη ΔΕΘ δεν αφήνει πλέον σε κανέναν άλλοθι για καθυστερήσεις. 
Ποιες προοπτικές έχει αυτή η στροφή; Λίγες, επισφαλείς και αβέβαιες. Η ελπίδα του Τσίπρα να σωθεί παρουσιάζοντας «θετικά οικονομικά αποτελέσματα» μπορεί να αποδειχθεί τραγική αυταπάτη, την ώρα που οι διεθνείς γκουρού του νεοφιλελευθερισμού πουλάνε μαζικά τις μετοχές τους προβλέποντας νέα «βουτιά» του καπιταλισμού στην κρίση. Η επικοινωνιακή υπεροχή, οι δημαγωγίες και οι τακτικισμοί του Μαξίμου δεν αρκούν για να καλύψουν την πραγματικότητα: που λέει ότι στα εφτά χρόνια της μνημονιακής εποχής, τα λαϊκά νοικοκυριά έχασαν το 33% του εισοδήματός τους. 
Η ολοκλήρωση της μνημονιακής νεοφιλελεύθερης στροφής του Τσίπρα φέρνει αναμφισβήτητα στην επιφάνεια ένα τεράστιο κενό: το κενό της πολιτικής έκφρασης των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων, το κενό που παλιότερα προσωρινά κάλυψε ο ΣΥΡΙΖΑ στην ανοδική πορεία του μετά το 2010...