Στη Γαλλία, σε λιγότερο από ένα χρόνο, η κυβέρνηση του προέδρου Μακρόν και του πρωθυπουργού Φιλίπ νομοθέτησε σωρεία αντιλαϊκών μέτρων, που αναδομούν όλα τα επίπεδα της γαλλικής κοινωνίας, ακυρώνοντας ή περιορίζοντας δημοκρατικές κοινωνικές κατακτήσεις πολλών δεκαετιών. Ο κύριος μοχλός για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου προγράμματος είναι το αυταρχικό συνταγματικό πλαίσιο της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας και τα θεσμικά παρακλάδια του.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Κανένα από τα μέτρα του Μακρόν δεν συνάντησε την επιδοκιμασία της γαλλικής κοινής γνώμης και λιγότερο ακόμη των άμεσα πληττόμενων κοινωνικών στρωμάτων (εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, σπουδαστές, δημόσιοι υπάλληλοι). Επίσης, ο φανερά πλουτοκρατικός χαρακτήρας της γαλλικής κυβέρνησης, που προβάλλεται ασύστολα και από τον ίδιο τον πρόεδρο, είναι ο βασικός λόγος του διαζύγιου με τη μεγάλη πλειοψηφία του γαλλικού λαού.
Ο μοναδικός διαθέσιμος τρόπος για να παρεμποδιστεί η εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής είναι η κινητοποίηση του λαϊκού κινήματος στο δρόμο και στους χώρους δουλειάς και σπουδών. Ο συσχετισμός δυνάμεων είναι ωστόσο ασύμμετρος σε επίπεδο οργάνωσης και διεθνών συμμαχιών. Ο Μακρόν ενεργεί για λογαριασμό της γαλλικής, αλλά και της διεθνούς μεγαλοαστικής τάξης και των θεσμών της (ΕΕ, ΔΝΤ, κλπ).
Συνδικάτα
Στον χώρο των συνδικάτων, κύριας οργανωμένης έκφρασης της κοινωνικής αντίστασης, διαπιστώνονται διαστάσεις στρατηγικών και τακτικών θέσεων τόσο μεταξύ των συνδικαλιστικών ηγεσιών όσο και μεταξύ των ηγεσιών και της βάσης.
Μέσα στο γενικό αυτό πλαίσιο, η μάχη ενάντια στη νεοφιλελεύθερη αποδόμηση του πλαίσιου λειτουργίας της «γαλλικής εθνικής εταιρείας σιδηροδρόμων» (SNCF) έχει χαρακτήρα αγώνα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη λιτότητα γενικά και τις συνέπειές της. Η μάχη αυτή αφορά το σύνολο των εργαζομένων και την υπεράσπιση των βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, τους σπουδαστές και το δικαίωμα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση, τους συνταξιούχους και το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, τους δημόσιους λειτουργούς όλων των κλάδων και την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, την κοινωνία ολόκληρη και τη διεκδίκηση περιβαλλοντικών συνθηκών συμβατών με την ασφαλή διαβίωση και την υγεία.
Αντικειμενικά, οι εργαζόμενοι των σιδηροδρόμων είναι σήμερα στη Γαλλία ο κλάδος εκείνος που μπορεί να δράσει σαν εμπροσθοφυλακή και πόλος συσπείρωσης ενός πλατειού και πολύμορφου λαϊκού κινήματος χάρη στη μαζικότητά του (150.000 εργαζόμενοι), στην πανεθνική παρουσία του, στη μακρά αγωνιστική του παράδοση και στη δυνατότητά του να δυσχεράνει σημαντικά την κυβέρνηση, παρακωλύοντας την οικονομική ζωή ολόκληρης της χώρας. Η καίρια αυτή θέση των σιδηροδρομικών έχει συνειδητοποιηθεί και από τους ίδιους και από το συνολικό κίνημα και από την κυβέρνηση.
Παρά τις διαστάσεις στρατηγικής στο εσωτερικό του κινήματος και τις συνακόλουθες οργανωτικές δυσχέρειες, οι απεργιακές κινητοποιήσεις και τα συλλαλητήρια, που έχουν ξεκινήσει στη Γαλλία από τις 22 Μάρτη, έχουν πετύχει ιστορικά επίπεδα μαζικότητας, συγκρίσιμα με εκείνα των κινητοποιήσεων του 1995. Η συζήτηση για την τακτική, που γίνεται μεταξύ των σιδηροδρομικών, αφορά το αν η απεργία θα είναι συνεχής ή «κυλιόμενη» με ρυθμό δύο ημερών ανά πενθήμερο, μέχρι τέλος Ιούνη. Ακολουθείται πλειοψηφικά η δεύτερη επιλογή που εμφανίζει κάποια τακτικά πλεονεκτήματα.
Φοιτητές
Ο άλλος χώρος που μπορεί να δράσει προς την κατεύθυνση μιας πανεθνικής κινηματικής συσπείρωσης είναι ο χώρος των σπουδαστών, που παλεύουν ενάντια στην επιβολή επιλογής στην εισαγωγή στα ιδρύματα και ενάντια στη νεοφιλελεύθερη λιτότητα στην ανώτατη εκπαίδευση που εκφράζεται με συγχωνεύσεις τμημάτων και ιδρυμάτων. Οι κινητοποιήσεις των σπουδαστών έχουν ξεκινήσει από την αρχή του 2018 με διαδηλώσεις, με καταλήψεις τμημάτων και ιδρυμάτων και σήμερα έχουν εξαπλωθεί στο σύνολο της Γαλλίας, παρά την άγρια καταστολή, τη συστηματική εισβολή των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων σε εκπαιδευτικούς χώρους και την απεύθυνση των δοσιλογικών πρυτανικών αρχών ακόμη και σε νεοφασιστικές συμμορίες για την «αποκατάσταση της τάξης» στα ιδρύματα.
Γίνεται καθημερινά φανερό ότι το φάσμα ενός γενικευμένου κινήματος αντίστασης και ανυπακοής πλανάται σήμερα στη Γαλλία, καθώς και η συλλογική μνήμη του Μάη του ’68 αναβιώνει στο μυαλό των Γάλλων με την αφορμή της συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από την εξέγερση. Η κυβέρνηση και όλοι οι «ιθύνοντες» βρίσκονται σε κατάσταση νευρικής αναμονής και ταλαντεύονται ανάμεσα στην επιλογή απόδοσης κάποιων παραχωρήσεων και έντασης της καταστολής.
Η ZAD και οι κινηματικές δομές
Ένα πρόσφατο επεισόδιο, που απεικονίζει τη σημερινή δυναμική στη Γαλλία, είναι αυτό της βίαιης πριν από λίγες μέρες εκκένωσης από τις δυνάμεις καταστολής στη δυτική Γαλλία της «ζώνης αντίστασης» (ZAD), κατειλημμένης από ακτιβιστές της ριζοσπαστικής οικολογίας εδώ και έξι χρόνια. Η κυβέρνηση, προσπαθώντας να κάνει επίδειξη ισχύος και ελέγχου της κατάστασης, κατάφερε να ξεσηκώσει ένα κύμα διαμαρτυριών και κινητοποιήσεων, που ξεπερνάει το χώρο των οργανωμένων κινημάτων και τα εθνικά σύνορα της Γαλλίας. Οι ακτιβιστές ετοιμάζονται σήμερα να καταλάβουν και πάλι τη «Ζ.Αντ.».
Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι οι σημερινές κινητοποιήσεις στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε οριζόντια τοπικά συντονιστικά και σε Γενικές Συνελεύσεις, παρακάμπτοντας εν μέρει τις ιστορικές συνδικαλιστικές ηγεσίες. Οι μορφές αυτές οργάνωσης, καθώς και πολλά από τα συνθήματα που ακούγονται, υποδηλώνουν τη συνέχεια με το κίνημα του «Ολονύχτιου Ξεσηκωμού» (Nuit Debout) του 2016.
Τις επόμενες εβδομάδες θα φανεί αν το λαϊκό κίνημα θα πλατύνει μέσα από το δυνάμωμα της συλλογικής αλληλεγγύης με τους απεργούς και δράσεις ενότητας μεταξύ πολιτών, εργαζόμενων και σπουδαστών. Ήδη τα ταμεία αλληλεγγύης για τους απεργούς έχουν συγκεντρώσει ποσά που υπερβαίνουν το εκατομμύριο ευρώ, ενώ η συμμετοχή στις «κυλιόμενες» απεργίες δεν μειώνεται καθόλου.
Στη Μασσαλία, τη Λίλλη, τη Νάντη, το Μονπελιέ οργανώνονται ενωτικές πορείες απεργών, σπουδαστών και πολιτών και έχει εξαγγελθεί πολυκλαδική πανεθνική απεργία για τις 19 Απρίλη.
Τέλος, στις 4 Απρίλη οργανώθηκε στο Εργατικό Κέντρο του Παρισιού ανοιχτή συνέλευση συνδικαλιστών και ακτιβιστών, με πρωτοβουλία των Ruffin και Lordon, για κάλεσμα πανεθνικού συλλαλητήριου στο Παρίσι το Σάββατο 5 Μάη, με αίτημα να σταματήσει η εφαρμογή των πολιτικών του Μακρόν. Το κάλεσμα αυτό (https://www.change.org/p/le-peuple-appel-au-samedi-5-mai-faire-sa-fête-…) στοχεύει, συνεχίζοντας τη διαδήλωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς, που έχει προγραμματιστεί όπως κάθε χρόνο, να γίνει αφετηρία ενός γενικευμένου κινήματος αμφισβήτησης και ανατροπής της νεοφιλελεύθερης λιτότητας.
Θα μπορούσε κάποιος να σχολιάσει πως σήμερα το λαϊκό κίνημα στη Γαλλία, χωρίς κεντρικό συντονισμό γενικής αποδοχής, μπορεί να βρεθεί σε αδυναμία να ανατρέψει μια κεντρικά σχεδιασμένη πολιτική επίθεση της κυρίαρχης τάξης. Η μαζική μέχρι σήμερα συμμετοχή στις κινητοποιήσεις, καθώς και οι αναδυόμενες οριζόντιες συσπειρώσεις, γεννούν πάντως λόγους αισιοδοξίας. Επίσης, η πολυμορφία, η κινητικότητα και ευρηματικότητα των μορφών πάλης δημιουργούν πρόβλημα στη γαλλική κυβέρνηση που δυσκολεύεται σοβαρά, παρά την επικυριαρχία της στα μέσα ενημέρωσης, τόσο στο να τις παροπλίσει πολιτικά όσο και να τις καταστείλει αστυνομικά, καθώς ξεπηδούν απροειδοποίητα σε πολλά σημεία.