Ο «Μάης του ’68» στην Ισπανία

Τ α χρόνια ανάμεσα στο 1964-1974 είναι τα τελευταία χρόνια της φρανκικής δικτατορίας. Μια από τις κορυφαίες στιγμές των λαϊκών αγώνων ήταν η χρονιά του 1968 (….). Όμως στην πραγματικότητα ο μυθικός Μάης του ’68 ήταν μια χρονιά σαν όλες τις άλλες, αφού όλη η ακαδημαϊκή χρονιά 1967-1968 ήταν μοναδική. Ήταν μια εποχή ανόδου των λαϊκών αγώνων, αλλά και μεγάλης καταστολής. Ταυτόχρονα υπήρχε πολύ μεγάλη ελπίδα για την αλλαγή, για μια σοσιαλιστική προοπτική. Τα αντάρτικα στη Λατινική Αμερική, το Βιετνάμ, η άνοιξη της Πράγας, οι εργατικοί αγώνες στην Αργεντινή, η Βολιβία, η Ιταλία, η γενική απεργία στη Γαλλία, οι κινητοποιήσεις για τον πόλεμο και τα πολιτικά δικαιώματα στην Αμερική, οι εξεγέρσεις στα πανεπιστημιακά ιδρύματα στη δυτική Ευρώπη, η Λαϊκή Ενότητα στη Χιλή, η επανάσταση των γαρυφάλων, η δραματική κατάσταση στην Ελλάδα (…).
Η Ισπανία βρισκόταν σε συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικής φιλελευθεροποίησης, με στόχο τη μετατροπή της δικτατορίας σε καθεστώς. Το εργατικό κίνημα ανασυγκροτείται γύρω από τις εργατικές επιτροπές, που εκλέγονται στις επιτροπές εργοστασίου, ισοπεδώνοντας τα φασιστικά συνδικάτα. Εμφανίζεται ένα φοιτητικό κίνημα ικανό να ανατρέψει το Ισπανικό Πανεπιστημιακό Συνδικάτο και να παραιτήσει τον υπουργό παιδείας. Ένα κίνημα που κατορθώνει να οικοδομήσει το Δημοκρατικό Συνδικάτο Φοιτητών των Ισπανών. Επρόκειτο για μια μοναδική εμπειρία που βιώθηκε υπό καθεστώς δικτατορίας, οδηγώντας στη δημιουργία ενός συνελευσιακού και ανοιχτού φοιτητικού συνδικαλισμού, που τα έβαλε με τις πανεπιστημιακές, πολιτικές και αστυνομικές αρχές, δημιουργώντας «πεδία ελευθερίας» στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Η φοιτητική και εργατική νεολαία είχε μια βαθιά δυσαρέσκεια απέναντι στο μοντέλο κατανάλωσης και εκμετάλλευσης. Την ίδια στιγμή ήταν πολύ απομακρυσμένη από τη ρεφορμιστική αριστερά, η οποία περιόριζε τον αγώνα μόνο ενάντια στη δικτατορία.(…) Μπαίνουμε στην εποχή που το χάσμα ανάμεσα στους φοιτητές-τριες και το φρανκικό καθεστώς βαθαίνει, οδηγώντας σε χρεωκοπία το πανεπιστημιακό κατεστημένο. (…) Οι αφορμές δόθηκαν όταν το καθεστώς άρχισε να κλείνει τα μεγάλα αμφιθέατρα και να διαγράφει τους ηγέτες των φοιτητών, σέρνοντάς τους στα δικαστήρια. Τα γεγονότα που ακολούθησαν συνηγορούν στο ότι τα ισπανικά πανεπιστήμια έζησαν ένα μικρό, αλλά μακρύ Μάη του 1968.
Το κίνημα είχε ήδη αρχίσει να οργανώνεται από το 1965, όμως μετά τη δημιουργία των δημοκρατικών συνδικάτων στα πανεπιστήμια ξεκινά μια συστηματική καταστολή ενάντια στους ηγέτες των φοιτητών, με φυλακίσεις, διαγραφές φοιτητών, καθηγητών και πανεπιστημιακών καθηγητών. Το φοιτητικό κίνημα άρχισε να συνδέεται με τους εργατικούς αγώνες και να συμμετέχει στις κινητοποιήσεις που οργάνωναν οι Εργατικές Επιτροπές, ξεπερνώντας τα εμπόδια που έθετε συνεχώς η δικτατορία. 
Μπροστά στο κλείσιμο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από το καθεστώς συνεχίζεται η συνδικαλιστική δράση και οργανώνονται πολιτικές και πολιτιστικές δράσεις, παράλληλα και αυτοοργανωμένα μαθήματα, καθιστικές διαμαρτυρίες μπροστά στα πανεπιστήμια. (…) Ακούγονται τα συνθήματα «Κάτω η Ευρώπη των Μονοπωλίων» και «Ζήτω η σοσιαλιστική Ευρώπη». Τον Οκτώβρη του 1968, μετά το μάθημα του γαλλικού Μάη, οι φοιτητές απορρίπτουν τις παλιές οργανωτικές μορφές δράσης που είχαν φανεί πολύ χρήσιμες στο παρελθόν, αλλά που στην παρούσα στιγμή διευκόλυναν τη φρανκική καταστολή. Ο συνδικαλισμός του καθεστώτος στα πανεπιστήμια καταρρέει. (…) Στις 20 Γενάρη  δολοφονήθηκε από την αστυνομία ο φοιτητής Νομικής και μέλος του Μετώπου Λαϊκής Απελευθέρωσης Ενρίκε Ρουάνο, που ανήκε σε μια αστική οικογένεια της Μαδρίτης. Ξεσπούν φοιτητικές διαδηλώσεις, βγαίνουν στο δρόμο και άλλα τμήματα της κοινωνίας, κηρύσσεται γενική απεργία στα πανεπιστήμια. (…)
Η απάντηση του καθεστώτος είναι σκληρή και έτσι μπαίνει ένα τέλος στη «σεμνή» περίοδο του ανοίγματος και της πολιτικής φιλελευθεροποίησης. Κηρύσσεται καθεστώς εξαίρεσης σε όλο το ισπανικό κράτος. (…)Το δικτατορικό καθεστώς είχε χάσει τα πανεπιστήμια και είχε αρχίσει να χάνει και τα εργοστάσια και αυτό δυσκόλευε τη νομιμοποίησή του, καθώς και τη στρατολόγηση των νέων ελίτ. Το 1968 σηματοδότησε το τέλος της περιόδου ανοίγματος του καθεστώτος και σήμανε την αρχή μιας νέας εποχής: Eνός γερασμένου φρανκισμού που έφτανε στο τέλος του (…).