Πυρκαγιά στο Εθνικό Μουσείο του Ρίο ντε Τζανέιρο

Το γύρο του κόσμου έκαναν οι εικόνες από την ολοσχερή καταστροφή του Εθνικού Μουσείου του Ρίο ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία, το οποίο παραδόθηκε στις φλόγες το απόγευμα της Κυριακής 2 Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες μετά το κλείσιμό του για εκείνη την ημέρα. 
Το μέγεθος της καταστροφής είναι δύσκολο να περιγραφεί. Εντός ενός μοναδικού μουσείου, με ιστορικό, αρχαιολογικό, εθνολογικό, ανθρωπολογικό και παλαιολογικό ενδιαφέρον, «φυλάσσονταν» περίπου 20 εκατομμύρια εκθέματα. Μεταξύ αυτών βρίσκονταν απολιθώματα δεινοσαύρων και χελώνων 110 εκατομμυρίων χρόνων, το κρανίο της «Λουσία», το αρχαιότερο λείψανο που είχε βρεθεί στη Βραζιλία με ηλικία σχεδόν 12.000 ετών (μεταξύ άλλων εκθεμάτων των ιθαγενών που ζούσαν προ του αποικισμού), μια επιστημονική βιβλιοθήκη με σχεδόν μισό εκατομμύριο τόμους και 2.400 εξαιρετικά σπάνια έργα, μούμιες από την Αίγυπτο, τοιχογραφίες από την Πομπηία, αρχαιοελληνικά αγγεία του 7ου-5ου αιώνα πΧ κλπ. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία όλα αυτά έχουν πλέον χαθεί.  Όπως σημειώθηκε, «καταστράφηκε ένα μουσείο ηλικίας 200 ετών σε μια χώρα που έχει 500 χρόνια ιστορίας»... Αντίστοιχα, μια πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος χαρακτήρισε την απώλεια των εκθεμάτων ως «εθνική λοβοτομή».
Αν όμως η καταστροφή στέλνει στη λήθη μια τέτοια παγκόσμια κληρονομιά, αναγκαστικά ανακαλούνται στη μνήμη οι κυβερνητικές πολιτικές που την άφησαν στη μοίρα της. Όλες οι πρόσφατες κυβερνήσεις είχαν περικόψει δραματικά τη χρηματοδότηση του συγκεκριμένου, όπως και των υπόλοιπων μουσείων. Όπως κατήγγειλε ο υποδιευθυντής του Μουσείου, Λουίς Ντουάρτε: «δεν είχαν λάβει ποτέ τίποτα από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση». Καθόλου τυχαία, στον πρόσφατο εορτασμό για τα 200 χρόνια λειτουργίας του, κανένα μέλος της κυβέρνησης δεν είχε παρευρεθεί. Ο ίδιος, κάθε βράδυ πριν φύγει από το γραφείο του, έβγαζε όλες τις μπρίζες υπό τον φόβο ατυχήματος, καθώς οι τοίχοι κατέρρεαν και τα καλώδια έμεναν γυμνά στον αέρα! Τα μέλη της πυροσβεστικής, που επιχείρησαν στην κατάσβεση, ανέφεραν αντίστοιχα πως έπαιρναν νερό από μια παρακείμενη λίμνη, καθώς οι πυροσβεστικοί κρουνοί ήταν άδειοι και άρα χάθηκαν έτσι 30-40 λεπτά χρόνου. Χωρίς να έχουν γίνει ακόμα γνωστά τα ακριβή αίτια της πυρκαγιάς, ο Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε ότι η πυρκαγιά πιθανόν να προκλήθηκε από «ένα χάρτινο μπαλόνι με θερμό αέρα»...
Τα παραπάνω διαδραματίζονται σε μια χώρα στην οποία τα τελευταία χρόνια έχουν δαπανηθεί δισεκατομμύρια για κατασκευαστικά έργα για το Μουντιάλ του 2014 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ειδικά για την πραγματοποίηση του πρώτου, εκατοντάδες χιλιάδες φτωχοί βραζιλιάνοι οδηγήθηκαν σε έξωση για να δουλέψουν οι μπουλντόζες. Επίσης, η σημερινή κυβέρνηση του νεοφιλελεύθερου Μισέλ Τεμέρ είχε ψηφίσει το 2016 συνταγματική μεταρρύθμιση που επέτρεπε πάγωμα των δημόσιων δαπανών για 20 χρόνια, μέτρα λιτότητας τα οποία χτυπούσαν ιδιαίτερα τομείς όπως η Υγεία και η Παιδεία. Αυτές οι πολιτικές οδήγησαν τη Βραζιλία στο να έχει 12 εκατομμύρια ανέργους και η σημερινή τραγωδία αναδεικνύει με κατηγορηματικό τρόπο τις συνέπειες αυτής της πολιτικής.
Μέχρι στιγμής, η οργή που έχει προκληθεί δεν έχει εκφραστεί με μαζικούς όρους στο δρόμο. Οι λίγες εκατοντάδες που συγκεντρώθηκαν έξω από το Μουσείο, αντιμετωπίστηκαν με κλομπ και δακρυγόνα από την Αστυνομία. Χωρίς όμως να είναι σαφές ποιος θα είναι ο αντίκτυπος των γεγονότων –η Βραζιλία θα έχει εκλογές τον ερχόμενο Οκτώβρη–  αυτό που είναι αναμφισβήτητο είναι πως οι προτεραιότητες του νεοφιλελευθερισμού ανοίγουν το δρόμο για διαρκή εγκλήματα. Καταστροφές όπως η συγκεκριμένη λειτουργούν «απλώς» ως τραγικές υπενθυμίσεις...