Η αλήθεια για την οικονομική πολιτική των κυβερνητικών εταίρων

Πώς να τετραγωνίσουν τον κύκλο, καθώς ήθελαν ταυτόχρονα και να αυξήσουν τα κρατικά έξοδα για το επίδομα υπηκοότητας και την μερική αναθεώρηση του νόμου Φορνέρο (Στμ: νόμος του 2011 που προέβλεπε αύξηση των ορίων ηλικίας και επανυπολογισμό των συντάξεων), αλλά και να μειώσουν τους φόρους, με επακόλουθο τη μείωση των εσόδων του κράτους. Τα δύο αυτά είναι προφανώς αντικρουόμενα. Η λύση θα έπρεπε να είναι να βρουν τα χρήματα εκεί που είναι, δηλαδή να ξαναδώσουν στο κράτος τις δεκάδες δισεκατομμύρια που μεταφέρθηκαν στις επιχειρήσεις και τους εργοδότες τα τελευταία χρόνια. Αλλά αυτό θα ήταν σε πλήρη αντίθεση με την φύση και τα προγράμματα των δύο κομμάτων καθώς και με τα συμφέροντα των αστικών τμημάτων που εκπροσωπούν. 
Το συσσωρευμένο δημόσιο έλλειμμα είναι πράγματι το αποτέλεσμα των φιλελεύθερων πολιτικών που εδώ και 25 χρόνια οδήγησαν την Ιταλία σε μια σταθερή μείωση των φόρων τόσο για τους πλούσιους ως άτομα όσο και για τις επιχειρήσεις. Τώρα στο κέντρο της πρότασης του Σαλβίνι και του Ντι Μάιο βρίσκεται ακριβώς η πρόθεση να μειώσουν επιπλέον την φορολογική επιβάρυνση και στα φυσικά πρόσωπα (το 2021 θα έχουμε μόνο δύο φορολογικές κλίμακες, με την ανώτερη για τα υψηλά εισοδήματα να πέφτει στο 33% από το σημερινό 43%) και στις επιχειρήσεις των οποίων η φορολόγηση θα πέσει προοδευτικά στο 15%. 
Ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο βρίσκονται λοιπόν μέσα στις επιλογές των προηγούμενων κυβερνήσεων στο δημοσιονομικό επίπεδο και σε συνέχεια με τις κυρίαρχες φιλελεύθερες πολιτικές.
Όσον αφορά το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 2,4%. Κάποιοι μας λένε ότι είναι αυτό που ζητούσαμε πάντα κι εμείς της Αριστεράς: να σπάσουμε τους περιορισμούς του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού συμφώνου, να σπάσουμε με τον παραλογισμό του ισοσκελισμού του προϋπολογισμού που εγγράφτηκε στο Σύνταγμα, να μην φοβηθούμε να χρηματοδοτήσουμε με το έλλειμμα τα δημόσια έξοδα και την επανεκκίνηση της οικονομίας και άρα και της εργασίας. 
Είναι αλήθεια ότι μια πραγματική κυβέρνηση της Αριστεράς, που θα στηριζόταν στις εργατικές τάξεις θα έπρεπε να το κάνει και θα μπορούσε να το κάνει ακόμα περισσότερο. Αλλά θα έπρεπε να το κάνει όχι μειώνοντας τους φόρους στους πλούσιους και τις επιχειρήσεις, αλλά αυξάνοντάς τους για να ανακτήσει το μάξιμουμ των πόρων για ένα πλατύ σχέδιο στήριξης της κοινωνίας και της απασχόλησης. Και θα έπρεπε να το κάνει, λέγοντας ξεκάθαρα ότι δεν προτίθεται να «τιμήσει» το χρέος, το οποίο, αντίθετα, το απορρίπτει συνολικά ή εν μέρει επειδή αυτό συνιστά μια συμπίεση των μισθών, των συντάξεων, της απασχόλησης και του κοινωνικού κράτους για να στηριχθούν τα χρηματοοικονομικά κέρδη.
Πολλές εφημερίδες και το Δημοκρατικό Κόμμα κάνουν πολεμική με το ότι η επιλογή της κυβέρνησης θα κάνει να ανέβει το λεγόμενο spread, θα  τιμωρηθεί από τις αγορές και ότι η Ευρώπη θα ανοίξει μια διαδικασία κυρώσεων για την Ιταλία. Είναι άχρηστο να κάνουμε προβλέψεις για το τι θα συμβεί, επειδή οι μηχανισμοί δεν είναι τόσο αυτόματοι κι επειδή σε αυτήν την ιστορία υπάρχει ένα πεδίο συνάντησης των οικονομικών δυναμικών με τις πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων και των κρατών. 
Από τη μια μεριά βρίσκονται οι φιλελεύθεροι κανονισμοί του δημοσιονομικού συμφώνου, που έχουν τη δική τους λογική. Ο μη σεβασμός του μπορεί να θέσει σε κίνηση τη σπέκουλα των αγορών και να κάνει εξαιρετικά δύσκολη και πολύ ακριβή την πρόσβαση στο δανεισμό από την πλευρά του κράτους.
Αλλά επίσης, υπάρχουν οι πολιτικές διαδικασίες και διευκολύνσεις. Ακόμα και ακραίοι νεοφιλελεύθεροι, τα τελευταία χρόνια απέναντι σε πιθανές κρίσεις επέλεξαν επιλογές πιο πραγματιστικές και οι ευρωπαϊκές νόρμες ερμηνεύθηκαν και «ξεχείλωσαν» ποικολοτρόπως.  
Για να συνοψίσουμε τον προορισμό των πόρων: 12-13 δισ. χρειάζονται για να αντισταθμίσουν την μη-αύξηση του ΦΠΑ, 7-8 δισ. για να την παρέμβαση στο νόμο Φορνέρο, 10 δισ. για το επίδομα υπηκοότητας, και μερικά ακόμα δισ., ίσως 7, για τη μείωση των φόρων. Επιπλέον είναι αναγκαία μερικά ακόμα δισ. για να πληρωθεί η αύξηση των επιτοκίων του χρέους. 
Είναι χοντρικοί υπολογισμοί αλλά κάτι δεν κολλάει προφανώς. Το πέρασμα του ελλείμματος από το 1,6% στο 2,4% δύσκολα θα επαρκέσει για να ανακτηθούν ικανοί πόροι για να χρηματοδοτηθούν όλα αυτά τα μέτρα. Από πού, λοιπόν, θα βρεθούν τα υπόλοιπα χρήματα; «Φυσικά» θα πει κάποιος, «από την περικοπή των άχρηστων δαπανών». Είναι αυτό που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια και το οποίο έφερε σαν αναπόφευκτο αποτέλεσμα την περικοπή των κοινωνικών δημοσίων δαπανών με καταστροφικές επιπτώσεις. Το κακόγουστο ντουέτο του Ντι Μάιο με τον Σαλβίνι θα πάει επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.
Το σχέδιο νόμου για την οικονομία θα μας παρουσιάσει σύντομα πολύ πικρές εκπλήξεις. Μερικά στοιχεία μας οδηγούν στη σκέψη ότι δεν θα υπάρξουν μόνο τα 3-4 δισ. οριζόντιων περικοπών που ήδη έχουν σχεδιαστεί για τα υπουργεία, αλλά και μια νέα ληστεία 5 δισ. στο κοινωνικό κράτος. Ετοιμαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε ένα νομοσχέδιο που επιβραβεύει τους φοροδιαφεύγοντες, που δεν παίρνει τα χρήματα από εκεί που βρίσκονται, που δεν ξαναδίνει τα δικαιώματα στους εργαζόμενους, που θα δώσει κάποια ελεημοσύνη, αλλά μόνο κάνοντας να την πληρώσουμε πικρά με την περικοπή των κοινωνικών δαπανών και με τους φόρους των εργατικών εισφορών. 

*Αποσπάσματα άρθρου που δημοσιεύτηκε στην Politica στις 23 Σεπτέμβρη 2018 και στο site της Sinistra Anticapitalista. Τη μετάφραση  έκανε ο Τάσος Φάκος.