Οι μαθητές στους δρόμους

Δ εκάδες χιλιάδες μαθητές διαδηλώνουν τον τελευταίο μήνα σε ολόκληρη τη Γαλλία. Εκατοντάδες σχολεία και κολλέγια βρίσκονται υπό κατάληψη απέναντι στην αστυνομοκρατία και την αυξημένη καταστολή που επικρατεί απέναντι στο κίνημα των «κίτρινων γιλέκων». Η μαθητική κοινότητα όμως δεν εντάχθηκε ως κάτι εξωτερικό ή ξένο στο συγκεκριμένο κίνημα. Αντιθέτως είχε προχωρήσει ήδη το προηγούμενο διάστημα σε μια σειρά από κινητοποιήσεις που αφορούσαν τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση. 
Συγκεκριμένα οι μαθητές διαμαρτύρονται στις αλλαγές που προωθούνται στο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και συγκεκριμένα στις εξετάσεις στο τέλος του λυκείου (μπακαλορεά). Το «μπακαλορεά» είναι κάτι αντίστοιχο με τις πανελλήνιες εξετάσεις, αποτελεί έναν πανγαλλικό μαθητικό διαγωνισμό εισόδου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά ταυτόχρονα και απολυτήριο Λυκείου.  Οι τροποποιήσεις που φέρνει ο Μακρόν ουσιαστικά δυσκολεύουν την πρόσβαση στα πανεπιστήμια και γι’ αυτό το λόγο οι μαθητές φωνάζουν  «όχι στους φραγμούς στην ελεύθερη πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση». Στρέφονται επίσης ενάντια στην αύξηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια για τους αλλοδαπούς φοιτητές. Όλο το προηγούμενο διάστημα, με μικρότερη βέβαια ένταση, μαθητές, γονείς, φοιτητές και μέλη των συνδικαλιστικών οργάνων του εκπαιδευτικού προσωπικού είχαν βγει στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά  του νέου συστήματος εισαγωγής. Τα αιτήματά τους όμως απέκτησαν άλλη βαρύτητα τις τελευταίες εβδομάδες.
Σύνδεση με τα κίτρινα γιλέκα
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι οι μαθητές στη Γαλλία δεν είναι απλώς θεατές των εξελίξεων. Αντιθέτως υπάρχει μια μακρά παράδοση μαθητικών αγώνων και κινητοποιήσεων που έχουν προκαλέσει προβλήματα σε πολλές κυβερνήσεις ακόμη και με παραιτήσεις υπουργών ή με αποσύρσεις νομοσχεδίων σε πληθώρα περιπτώσεων (κυβερνήσεις Μιττεράν 1984, Σιράκ 1998, ξανά Σιράκ το 2006, Σαρκοζί το 2008 κ.ο.κ.). Οι μαθητές δραστηριοποιούνται γύρω από το βασικό συνδικάτο τους UNL-SD και αντιστέκονται απέναντι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που πλήττουν τα σχολεία τους. Παραδοσιακά επιλέγουν να κατέβουν μαζικά στο δρόμο όταν υπάρχει σε εξέλιξη και κάποιος άλλος μεγάλος κοινωνικός αγώνας, για να τον στηρίξουν αλλά και για να παλέψουν πιο αποτελεσματικά τα δικά τους αιτήματα. Από αυτή την άποψη ήταν αναπόφευκτη η μαζική συμμετοχή τους στο κίνημα των «κίτρινων γιλέκων». Με καταλήψεις σχολείων, συμμετοχή στις διαδηλώσεις, πανό με χρώματα και ευφάνταστα συνθήματα οι μαθητές πλημμύρισαν τους δρόμους. Στο Παρίσι, τη Ρεν, τη Ρουέν, την Τουλούζη και τη Μασσαλία χιλιάδες μαθητές συμμετείχαν σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας υιοθετώντας πλέον και τα αιτήματα των «κίτρινων γιλέκων». Η δήλωση νεαρής μαθήτριας ότι «την αύξηση της τιμής των καυσίμων θα την πληρώσουμε εμείς αργότερα» είναι δείγμα της ριζοσπαστικοποίησης και της σύνδεσης μαθητών-εργαζομένων.
Όχι τυχαία, ο Ολιβιέ Μπεζανσενό (βλ. σελ. 10-11) υπογράμμισε για τις πρώτες υποχωρήσεις Μακρόν: «Πιο συγκεκριμένα είναι η νεολαία αυτή που τρομάζει την κυβέρνηση». Αυτός ο φόβος απέναντι στη ζωντάνια και τη δυναμική που προσδίδει στο κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» η νεολαία, φαίνεται και στην ένταση της καταστολής απέναντί της: εκατοντάδες συλλήψεις, προσαγωγές και τραυματισμοί μαθητών με τον πιο βάναυσο τρόπο. Πολλοί διευθυντές σχολείων αναγκάστηκαν να τα κρατήσουν κλειστά κατά τις ημέρες των κινητοποιήσεων προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Η εικόνα όμως που συγκλόνισε όχι μόνο τη Γαλλία αλλά ολόκληρο τον πλανήτη ήταν η καταστολή των μαθητών στο σχολείο Σεντ Εξιπερί στην πόλη Μαντ Λα Ζολί. Η αστυνομία συνέλαβε 146 μαθητές  αφού προηγουμένως τους είχε υποχρεώσει να στέκονται στα γόνατά τους ο ένας δίπλα στον άλλο έχοντας τα χέρια πίσω από το κεφάλι τους λες και είναι αιχμάλωτοι πολέμου. Η εικόνα αυτή έκανε μέσα σε λίγα λεπτά το γύρο της Γαλλίας και προκάλεσε τον αποτροπιασμό της πλειοψηφίας  της κοινωνίας που δήλωσε αλληλέγγυα προς τους μαθητές. Η συγκεκριμένη στάση στην οποία υποβλήθηκαν από την αστυνομία οι μαθητές αποτέλεσε σύμβολο αγώνα και πολλοί διαδηλωτές σε ένδειξη διαμαρτυρίας στέκονταν στα γόνατα και με τα χέρια πίσω από το κεφάλι μπροστά στις μονάδες καταστολής. Ο Μακρόν προκάλεσε τον «λάθος» αντίπαλο…
Συνέχεια του αγώνα
Η νεολαία δε δείχνει διατεθειμένη να υποχωρήσει. Η ανακοίνωση της εθνικής ένωσης μαθητών λυκείου UNL-SD είναι χαρακτηριστική: «Αυτή η τεράστια κινητοποίηση που αναπτύσσεται κάθε μέρα είναι η σίγουρη απόδειξη ότι η  πολιτική των κυβερνόντων να παριστάνουν τους κουφούς δεν μπορεί να αντέξει: Η νεολαία δε θα το ανεχτεί άλλο. Η κυβέρνηση προτιμά να καταπνίγει βάναυσα τις διαδηλώσεις παρά να ακούσει τα αιτήματα (…) όσο η κυβέρνηση και ο «Πρόεδρός της Δημοκρατίας» συνεχίζουν να μας περιφρονούν και να αποφύγουν τυχόν σαφείς απαντήσεις στα αιτήματά μας, δεν θα υποχωρήσουμε καθόλου και θα συνεχίσουμε να κινητοποιούμαστε».
Η κινητοποίηση των μαθητών στη Γαλλία αποτελεί υπόδειγμα αγώνα διεθνώς. Το «Μακρόν ξόφλησες – Η νεολαία είναι στους δρόμους» όταν ακούγεται από παιδιά 15 χρονών σε ολόκληρη τη χώρα προμηνύει ένα δυσοίωνο μέλλον για Γάλλο πρόεδρο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι βγαίνει στο προσκήνιο μια νέα γενιά αγωνιστών. Μια γενιά που παλεύει μαζικά απέναντι στη βία του νεοφιλελευθερισμού έχοντας πολιτικά αιτήματα αλλά και ποικίλα μέσα πάλης.
Η πολιτικοποίηση, η μαζικότητα και ο ριζοσπαστισμός είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία που διαφοροποιούν το μαθητικό κίνημα στη Γαλλία αυτή τη στιγμή, καθιστώντας το επικίνδυνο για τον Μακρόν. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να τύχει προσοχής και στην Ελλάδα, όπου η πρόσφατη επέτειος του Δεκέμβρη ανέδειξε σημαντικά ελλείμματα στο μαθητικό κίνημα (βλ. σελ. 15).