Η συνάντηση των Πούτιν-Ερντογάν-Ρουχάνι στο Σότσι της Ρωσίας επιβεβαίωσε τον «συντονισμό» των τριών δυνάμεων που έχουν ρόλο πρωταγωνιστή στο μέλλον της Συρίας.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Το γενικά θετικό κλίμα στις δηλώσεις, υπογραμμίζει την προσπάθεια και των τριών κυβερνήσεων να διατηρηθούν σε τροχιά συμπόρευσης. Αλλά αρκετά ζητήματα φαίνεται ότι έμειναν ανοιχτά, και το Σότσι ήρθε ως υπενθύμιση όλων των εκκρεμοτήτων στο μέτωπο της Συρίας.
Κουρδικό
Το ένα ζήτημα που απασχόλησε την «τρόικα» ήταν οι κουρδικές περιοχές της Βορειοανατολικής Συρίας. Η Άγκυρα επανέφερε το αίτημα για «ζώνη ασφαλείας» που θα προκύψει από τον συντονισμό Τουρκίας-Ρωσίας. Άλλωστε η δράση των κουρδικών πολιτοφυλακών στα σύνορά της, είναι ο βασικός πονοκέφαλος της Τουρκίας. Φαίνεται να συνάντησε τοίχο άρνησης. Δημόσια, ο Πούτιν δήλωσε ότι κάθε τέτοια επιχείρηση σε συριακό έδαφος θα πρέπει να έχει την έγκριση της Δαμασκού. Ιδιωτικά, αναφέρθηκε στη συμφωνία του 1998 (όταν ο πατέρας Άσαντ ανέλαβε απέναντι στην τουρκική κυβέρνηση την ευθύνη να περιορίσει τη δράση των Κούρδων της Συρίας και να εγγυάται ότι δεν θα επιχειρούν στην άλλη πλευρά των συνόρων σε υποστήριξη των Κούρδων της Τουρκίας). Ουσιαστικά, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι ο Πούτιν ασκεί τεράστια εξουσία πάνω στο καθεστώς Άσαντ, η παραπομπή στη Δαμασκό μάλλον είναι προκάλυμμα της απροθυμίας της Μόσχας να εμπλακεί σε μια τέτοια ρωσοτουρκική επιχείρηση. Τουλάχιστον όχι χωρίς ανταλλάγματα. Και εκεί έρχεται το δεύτερο ζήτημα που απασχόλησε –η επαρχία του Ιντλίμπ.
Ιντλίμπ
Εκεί, ο τουρκικός στρατός (και οι ντόπιοι σύμμαχοί του) έχει αποδειχθεί ανίκανος να υλοποιήσει την εκκαθάριση της περιοχής από τις τζιχαντιστικές οργανώσεις, στα πλαίσια της «αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης». Οι πληροφορίες μιλάνε για το αντίθετο. Η πλατιά συμμαχία γύρω από την πρώην Αλ Νούσρα (το συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα) κερδίζει διαρκώς έδαφος και με στρατιωτικές επιθέσεις κατά των άλλων αντικαθεστωτικών ανταρτών αλλά και με μια συστηματική εκστρατεία «για τις καρδιές και τα μυαλά» των ντόπιων (παροχή βοήθειας και προστασίας, πολύ πιο ήπιες πρακτικές απέναντι σε αντιφρονούντες και διαφωνούντες κ.ο.κ.) που της έχουν επιτρέψει να «ριζώσει» στην περιοχή. Αυτή η αποτυχία επισημάνθηκε -ευγενικά- από τη ρωσική κυβέρνηση. Είναι υπαρκτό ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι τρεις σύμμαχοι, αλλά ίσως να είναι και τμήμα του «παζαριού» μεταξύ των τριών (πχ την τουρκική απόσυρση από το Ιντλίμπ με αντάλλαγμα πρόσβαση στην ανατολική Συρία).
Οι αποφάσεις και στα δύο κρίσιμα εμπόλεμα μέτωπα, είτε παραπέμφθηκαν είτε δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμες. Όσον αφορά το μέλλον της Συρίας, μετά τη λήξη του πολέμου, έχει ενδιαφέρον ότι αναφέρθηκε πρόοδος στις εργασίες για ένα νέο συριακό σύνταγμα. Το ότι το σύνταγμα της χώρας συζητιέται από τους προέδρους της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν είναι από μόνο του ενδεικτικό. Όσον αφορά την «ανοικοδόμηση», δεν ειπώθηκαν πολλά. Γιατί αυτό αναμένεται να είναι το επόμενο -μεταπολεμικό- μεγάλο ματς, που μπορεί να φέρει εκ νέου αντιμέτωπες όλες τις Μεγάλες Δυνάμεις, αλλά να προκαλέσει και ρωγμές στις υπαρκτές συμμαχίες (πχ μεταξύ Ρωσίας-Ιράν).
Πρόσφυγες
Εν τω μεταξύ, στην ίδια τη χώρα, εμφανίζεται το φαινόμενο της «δεύτερης προσφυγιάς». Τους τελευταίους μήνες, πολλοί πρόσφυγες επιχείρησαν να επιστρέψουν, με βασικό κίνητρο την σχετική αποκατάσταση τη ειρήνη και την άθλια κατάσταση σε Ιορδανία-Λίβανο, όπου επικρατεί μια τακτική «το βίο αβίωτο» με σκοπό να εξωθηθούν οι πρόσφυγες στην επιστροφή. Πλέον καταγράφεται μια νέα τάση όπου άνθρωποι που επέστρεψαν, προτιμούν να ξαναφύγουν για την αθλιότητα των στρατοπέδων του Λιβάνου και της Ιορδανίας. Η υποχρεωτική κατάταξη των αντρών στο συριακό στρατό (που λειτουργεί ως μέσο «αναμόρφωσης» με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό σε ένα κράτος που βγαίνει από εμφύλιο…), η καχυποψία (να το θέσουμε ευγενικά) των Αρχών απέναντι ακόμα και σε συγγενείς ανθρώπων που είχαν πολεμήσει με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό είναι κάποιοι λόγοι, μαζί με την απώλεια ιδιοκτησιών. Πολλές είναι κατεστραμμένες. Αλλά πολλές κατοικίες έχουν καταληφθεί. Αυτό αφορά την ανεξέλεγκτη δράση των πολιτοφυλακών στις οποίες στηρίχθηκε ο Άσαντ για να αντεπεξέλθει στον πόλεμο και την κατάρρευση του στρατού του, και οι οποίες τώρα διεκδικούν με τη δύναμη των όπλων την «πληρωμή» τους. Αλλά έχει και μια κεντρική κάλυψη, καθώς ο νέος νόμος του Άσαντ για τις ιδιοκτησίες σπιτιών, έκανε τόσο δύσκολο (πρακτικά αδύνατο) για κάθε πρόσφυγα να αποδείξει την ιδιοκτησία του, που θεωρήθηκε μια βίαιη εκδοχή «ευξεγενισμού» κατά την οποία χιλιάδες και χιλιάδες φτωχοί έχασαν τις κατοικίες τους. Αυτό το σχέδιο αναμένεται να γίνει πηγή κερδοφορίας για κατασκευαστικές και επιχειρηματίες που έμειναν πιστοί στο καθεστώς. Αλλά εν τω μεταξύ, πάνω σε αυτό το «νομικό κενό» και στο σχετικό χάος, επωφελούνται και οι ένοπλοι πολιτοφύλακες, καταλαμβάνοντας σπίτια και οδηγώντας ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού (συχνά με αντικαθεστωτική διάθεση) σε μόνιμη εξορία...