Οι μαζικές κινητοποιήσεις στο Σουδάν συνεχίζονται μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ, με στόχο τη μετάβαση της εξουσίας από το στρατιωτικό συμβούλιο σε μια πολιτική κυβέρνηση. Στις 15 Μάη οι στρατηγοί «πάγωσαν» τις διαπραγματεύσεις, καταγγέλοντας την εξάπλωση των οδοφραγμάτων των διαδηλωτών σε πολλούς δρόμους της πόλης, κι ενώ μια παραστρατιωτική επίθεση είχε σκοτώσει διαδηλωτές. Μια νέα επίθεση στα οδοφράγματα αποκρούστηκε από μια ανθρώπινη αλυσίδα και υπό την απειλή των εργαζομένων στα αεροδρόμια ότι θα αποκλείσουν τον εναέριο χώρο της χώρας αν δεν υποχωρήσει ο στρατός. Τελικά οι διαπραγματεύσεις ξανάρχισαν, αλλά αυτή τη διαφορά διακόπηκαν από την αντιπολίτευση, που καταγγέλει την αδιαλλαξία των στρατηγών (επιμένουν σε πλειοψηφία στρατιωτικών στο νέο μικτό Συμβούλιο και σε στρατηγό επικεφαλής του). Όμως έξω από την αίθουσα των διαπραγματεύσεων βρίσκονται τα πιο ελπιδοφόρα και σημαντικά νέα: Εκεί που το μαζικό κίνημα δεν κάμπτεται, αλλά και επιχειρεί να οργανωθεί. Αναδημοσιεύουμε από τη βρετανική εφημερίδα Socialist Worker, μια σχετική ανταπόκριση της Αν Αλεξάντερ, συγγραφέα του «Ψωμί, Ελευθερία, Κοινωνική Δικαιοσύνη: Οι εργάτες και η αιγυπτιακή επανάσταση».
Ένα μήνα αφότου οι διαδηλώσεις επέβαλαν την ανατροπή του δικτάτορα Ομάρ Αλ Μπασίρ, η μοίρα της σουδανικής επανάστασης παραμένει στην κόψη του ξυραφιού.
Αντιπολιτευτικές δυνάμεις έχουν καλέσει σε μεγάλη κλιμάκωση των κινητοποιήσεων για να υποστηριχθούν τα αιτήματά τους για συγκρότηση κυβέρνησης υπό την ηγεσία πολιτικών προσώπων. Αλλά το Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο, η συμμορία στρατηγών που εγκατέλειψε τον Μπασίρ στη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων, επιχειρεί να αποτρέψει κινήσεις που θα περιορίσουν την εξουσία του.
Είναι σαφές ότι αυτό που μισούν και φοβούνται περισσότερο είναι το να βλέπουν τους απλούς ανθρώπους να οργανώνονται. Ο αναπληρωτής επικεφαλής του συμβουλίου, ο εγκληματίας πολέμου στρατηγός Χεμεντί, δήλωσε πρόθυμος να διαπραγματευτεί με τις αντιπολιτευόμενες οργανώσεις, αλλά περιέγραψε τις μαζικές κατασκηνώσεις διαδηλωτών ως «χάος».
Ξεκινώντας από τη γιγάντια κατασκήνωση έξω από το στρατιωτικό επιτελείο στην πρωτεύουσα Χαρτούμ στις 6 Απρίλη, αντίστοιχες καταλήψεις χώρων εμφανίστηκαν στις μεγάλες πόλεις. Αυτές έχουν παίξει έναν κρίσιμο ρόλο στο χτίσιμο της αυτοπεποίθησης των απλών ανθρώπων ότι είναι εφικτό να πετύχουν ένα δημοκρατικό Σουδάν.
Επιτροπές
Ο Muawwiyya Ahmed Kessinger είναι μέλος των επαναστατικών επιτροπών στην κατασκήνωση έξω από το Γενικό Επιτελείο. Είπε στο Socialist Worker: «Οι επιτροπές στήθηκαν στις 6 Απρίλη, στην επέτειο της Απριλιανής Επανάστασης που είχε ανατρέψει τον πρόεδρο Ja’afar al Nimeiry το 1985».
«Χρειαζόταν να οργανώσουμε τις γραμμές των επαναστατών προκειμένου να αντισταθούμε απέναντι στη βίαιη καταστολή του καθεστώτος, ενώ θα επιχειρούμε να διατηρήσουμε τον ειρηνικό χαρακτήρα της επανάστασης. Αρχίσαμε να συζητάμε για τους τρόπους συγκρότησης ενός οργανωμένου σώματος επαναστατών. Αρχικά συνέβη αυθόρμητα, αλλά σύντομα εξελίχθηκε σε μια πιο συνεκτική οργάνωση».
Οι κατασκηνώσεις είναι σοβαρή απειλή για το στρατιωτικό συμβούλιο –και δείχνουν πώς οι απλοί άνθρωποι μπορούν να αρχίσουν την οικοδόμηση νέων μορφών δημοκρατίας στη διάρκεια επαναστάσεων.
Ο Muawwiyya περιέγραψε πώς επιχειρούν οι εθελοντές αγωνιστές-στριες να οργανώσουν τους 500.000 διαδηλωτές που συγκεντρώνονται στην πλατεία κάθε απόγευμα.
Εξήγησε ότι την κατάληψη συντονίζουν 7 διαφορετικά είδη επιτροπών. «Πρώτα έχουμε τις Οργανωτικές Επιτροπές που είναι υπεύθυνες για την οργάνωση και την κατανομή δυνάμεων στις άλλες επιτροπές», είπε.
Οι πρώτες επαναστατικές επιτροπές που συγκροτήθηκαν, ήταν οι Επιτροπές Προστασίας. Ο Muawwiyya είπε: «η πρώτη επιτροπή συγκροτήθηκε στις 6 Απρίλη για να προστατεύει τους διαδηλωτές, οργανώνοντας σημεία ελέγχου. Αυτά είχαν ως στόχο να εμποδίζουν την πρόσβαση σε ανθρώπους των υπηρεσιών ασφαλείας του καθεστώτος. Επίσης αυτές οι επιτροπές έστησαν τα οδοφράγματα».
Οι Επιτροπές Προμηθειών οργανώνουν την παροχή τροφίμων και υγρών για τους διαδηλωτές ενώ οι Ιατρικές Επιτροπές περιθάλπουν τους τραυματίες.
«Υπάρχουν επίσης οι Επιτροπές Εξύψωσης της Συνείδησης», είπε ο Muawwiyya. «Αυτές εκπαιδεύουν τους διαδηλωτές για τη σημασία της μη-βίας στην επανάσταση και για τα δικαιώματα του σουδανέζικου λαού στην ελευθερία, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία».
Δύο επιπλέον επιτροπές είναι υπεύθυνες για την καθαριότητα και για το συντονισμό των κινητοποιήσεων.
Η πολιτική εκπαίδευση είναι προτεραιότητα για το μαζικό κίνημα. Ο Muawwiyya δήλωσε: «Από την πρώτη μέρα στην κατασκήνωση, οργανώνουμε κύκλους συζητήσεων. Επιχειρούν να ανεβάσουν τη συνείδηση και των μελών των επιτροπών και όλων των διαδηλωτών στην κατάληψη γενικότερα. Συζητάμε για τη σημασία της ειρήνης, της αποδοχής του άλλου και της απόρριψης του ρατσισμού σε όλες τις εκδοχές του, είτε εθνικές, είτε θρησκευτικές, είτε ως διακρίσεις κατά των γυναικών. Αυτές οι συζητήσεις έχουν πραγματικά ανεβάσει την πολιτική συνειδητοποίηση των διαδηλωτών».
Προς το παρόν, οι Επαναστατικές Επιτροπές στην κατασκήνωση έξω από το Γενικό Επιτελείο απαρτίζονται από εθελοντές και δεν είναι εκλεγμένα σώματα.
Αλλά μια πρόσφατη ανακοίνωση της Ένωσης Σουδανών Επαγγελματιών (SPA) προτείνει ένα σημαντικό ρόλο για εκλεγμένες Επιτροπές Αντίστασης και Αλλαγής σε επιμέρους περιοχές. Η SPA είναι το σωματείο που βρέθηκε επικεφαλής του μαζικού κινήματος που ανέτρεψε τον Μπασίρ.
Τους τελευταίους μήνες έχουν εμφανιστεί σε πολλές γειτονιές και πόλεις Επιτροπές Αντίστασης για να κινητοποιήσουν διαδηλωτές και την υποστήριξη στις κατασκηνώσεις. Η πρόταση της SPA προβλέπει ότι εκπρόσωποι αυτών των τοπικών Επιτροπών Αντίστασης και Αλλαγής θα καταλάβουν το 30% των εδρών σε ένα μεταβατικό κοινοβούλιο.
Αλλά την ίδια ώρα, οι διαπραγματευτικές ομάδες της SPAκαι της αντιπολιτευτικής «ομπρέλας» Συμμαχία για Ελευθερία και Αλλαγή επιχειρούν να πείσουν το παλιό καθεστώς να αυτό-μεταρρυθμιστεί από τα πάνω.
Το Προσωρινό Στρατιωτικό Συμβούλιο έχει προτείνει τη συγκρότηση ενός συμβουλίου που θα κυβερνά τη χώρα μέχρι τις μελλοντικές εκλογές. Αλλά αρνείται το αίτημα να αποτελέσουν οι πολίτες και όχι οι στρατιωτικοί την πλειοψηφία σε αυτό το σώμα.
Η αντιπολίτευση δεν ενθαρρύνει τους εργάτες και τους δημόσιους υπάλληλους να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και να καθαρίσουν τους χώρους δουλειάς και τους κυβερνητικούς θεσμούς από καθεστωτικούς αξιωματούχους. Ελπίζει να πετύχει μια συμφωνία που θα θέσει πολίτες στην ηγεσία της νέας κυβέρνησης.
Όπως εξηγεί ο Muawwiyya: «Οι εκστρατείες εκκαθάρισης δεν έχουν αρχίσει ακόμα. Αυτό θα αποσπούσε τον κόσμο από το στόχο της συγκρότησης μιας πολιτικής κυβέρνησης και του περιορισμού του ρόλου του στρατού στη χώρα. Η εκκαθάριση του κράτους από τους ανθρώπους του παλιού καθεστώτος θα αφεθεί στην πολιτική κυβέρνηση».
Μια μερική, αλλά σημαντική, εξαίρεση είναι η αστυνομία. Ο Muawwiyya είπε: «Πριν λίγες μέρες υπήρξε απεργία αστυνομικών –η πρώτη εδώ και 30 χρόνια– και αυτό είναι σημαντική στροφή προς τη δημοκρατία. Οι άνθρωποι αισθάνονται ελεύθεροι να εκφραστούν και αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς την εκκαθάριση του κράτους από κάθε μορφή δικτατορίας».
Το πρόβλημα, όταν ζητάς από στρατηγούς να οδηγήσουν μεταρρυθμιστικά τους εαυτούς τους εκτός εξουσίας, είναι ότι συνήθως δεν συμφωνούν. Ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι, της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που ανέλαβε την κυβέρνηση μετά την πτώση του δικτάτορα Μουμπάρακ, το ανακάλυψε αυτό το 2013. Ο στρατός επενέβη για να αποκαταστήσει την τάξη και συνέτριψε την επανάσταση.
Οι Σουδανέζοι στρατηγοί ξέρουν ότι το επίδικο είναι πολύ μεγαλύτερο από το να προστατευτούν από πιθανές διώξεις για τα εγκλήματά τους. Η ανώτερη βαθμίδα του στρατού έχει ενσωματωθεί βαθιά στη σουδανέζικη οικονομία. Έχουν κατορθώσει να αρπάξουν τεράστιο μέρος του κρατικού πλούτου και να δρουν ως βασικοί ενδιάμεσοι πανίσχυρων συμφερόντων περιφερειακών καπιταλισμών του Κόλπου.
Εργατική δράση
Αυτοί είναι οι λόγοι που οι μαζικές διαδηλώσεις από μόνες τους είναι δύσκολο να αλλάξουν το συσχετισμό υπέρ των επαναστατών. Αλλά οι εργάτες έχουν τη δύναμη να τσακίσουν το καθεστώς, και οι μαζικές πολιτικές απεργίες θα μπορούσαν να το κλονίσουν.
Αυτές είναι η καλύτερη μέθοδος για να βαθύνει το επαναστατικό κίνημα τα ρήγματα μέσα στο στρατό –μεταξύ των στρατηγών από τη μία και των χαμηλόβαθμων αξιωματικών και των στρατιωτών από την άλλη. Θα μπορούσαν να προσελκύσουν τις χαμηλότερες βαθμίδες του στρατού προς την ανοιχτή ανυπακοή απέναντι σε διαταγές.
Οι Σουδανέζοι εργάτες έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν την υποστήριξή τους προς την επανάσταση. Το Σάββατο στο Λιμάνι του Σουδάν απεργοί απέκλεισαν τις λιμενικές εγκαταστάσεις. Και εργάτες ζάχαρης στην εταιρεία Κενάνα άρχισαν μια κατασκήνωση έξω από την έδρα του στρατού, απαιτώντας να αναληφθεί δράση ενάντια στα διεφθαρμένα αφεντικά τους.
Το επόμενο λογικό βήμα για τους επαναστάτες στο Σουδάν θα ήταν τα εργατικά συμβούλια. Τέτοιες επιτροπές θα μπορούσαν να συνενώσουν εκπροσώπους που θα σχεδιάσουν κοινές απεργίες και θα διασφαλίσουν τη διανομή κρίσιμων αγαθών και υπηρεσιών.
Σε αντίθεση με τις επιτροπές που συγκροτούνται με βάση τις γειτονιές, τα εργατικά συμβούλια θα μπορούσαν να θέσουν τα λιμάνια, τους σιδηροδρόμους, τις τηλεποικοινωνίες, τις δημόσιες υπηρεσίες και την παραγωγή τροφίμων υπό τον δημοκρατικό έλεγχο του επαναστατικού κινήματος.
Αυτό θα αποσπούσε αυτούς τους τομείς από τα χέρια του υπαρκτού κράτους, θα αμφισβητούσε το σουδανέζικο καθεστώς και θα αποτελούσε τη δύναμη που θα ολοκληρώσει την επαναστατική αλλαγή.