Τα έμφυλα ζητήματα του κόσμου της δουλειάς ακόμη «δεν αναδεικνύονται επαρκώς, ίσως και καθόλου». Αντίθετα εξακολουθούν να παραμένουν αόρατα, ακόμη και στην ακραία μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης.
Φωτογραφία
Ημερ.Δημοσίευσης
Η φετινή 8η Μάρτη αποτελεί τον πρώτο, κεντρικό σταθμό σε μία μακρότερης πνοής προσπάθεια να αναδειχθούν τα έμφυλα ζητήματα από αλλά και εντός των σωματείων στους χώρους δουλειάς, με πρωτοβουλία γυναικών συνδικαλιστριών που αναγνωρίζουμε ότι καθημερινός σεξισμός στην εργασία εκδηλώνεται πολύμορφα: από τις πιο «αθώες» λεκτικές μορφές του μέχρι τις πιο ακραίες παραβιαστικές, κακοποιητικές συμπεριφορές, την ανισότητα στις αμοιβές και τις προοπτικές ανέλιξης.
Οι φεμινιστικοί αγώνες της περιόδου έχουν συμβάλει στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τις έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, όπως επισημαίνει η Φανή Καβάλα, πρόεδρος του Συλλόγου Μηχανικών Δ. Αθηναίων και μέλος στο ΔΣ της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, εντός του ίδιου του συνδικαλιστικού κινήματος υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανυθεί. Σύμφωνα με την ίδια, παρά τις κάποιες συζητήσεις που άνοιξαν τον τελευταίο ένα χρόνο, τα έμφυλα ζητήματα του κόσμου της δουλειάς ακόμη «δεν αναδεικνύονται επαρκώς, ίσως και καθόλου». Αντίθετα εξακολουθούν να παραμένουν αόρατα, ακόμη και στην ακραία μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Αντιμετωπίζονται ως κανονικότητα που είναι προτιμότερο να αποσιωπάται για να μην διαταραχθεί το κλίμα στη δουλειά.
Σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και ελαστικής απασχόλησης, το να βρεις κάποια δουλειά ή να διατηρήσεις την ήδη υπάρχουσα σημαίνει για πολλές γυναίκες ότι για λόγους επιβίωσης υπομένουν την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους και της αξιοπρέπειας τους. Τη στιγμή που ο νόμος Χατζηδάκη ήδη υλοποιείται στον ιδιωτικό τομέα, αναθέτοντας την πρόληψη/ καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργοδοσία, ενώ στο Δημόσιο εισάγεται ο θεσμός του «Συμβούλου Ακεραιότητας», αναδεικνύεται ο ιδιαίτερα σημαντικός ρόλος των σωματείων στην αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και στη στήριξη των εργαζόμενων ώστε να αντιληφθούν την ίδια την ύπαρξη και ποικιλόμορφη εκδήλωση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης.
Ο ρόλος των σωματείων
Η εμπειρία της πρόσκλησης του συνδικάτου των εργαζομένων στη NOKIA σε μια προσχηματική συνάντηση με τους εκπροσώπους της εργοδοσίας για τη διαμόρφωση εταιρικής πολιτικής σχετικά την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης είναι αποκαλυπτική. Συγκεκριμένα, το σωματείο τίθεται αντιμέτωπο με ένα υπόδειγμα πολιτικής της επιχείρησης που πανηγυρικά διακηρύσσει ότι ως πολυεθνική με πείρα σε θέματα μάρκετινγκ έχει υπερκαλύψει τα προβλεπόμενα στη σχετική υπουργική απόφαση και καλείται μέσα σε ασφυκτικά χρονικά όρια να δώσει συγκεκριμένες προτάσεις. Την ίδια στιγμή, το πλαίσιο είναι δεδομένο, με τον εργοδότη να είναι αυτός που θα διαχειρίζεται εσωτερικά τις όποιες καταγγελίες.
Μεταφέροντας και πάλι τα λόγια της Φανής Καβάλα, «ο ρόλος των σωματείων σε αυτή τη συνθήκη, είναι ο προφανής: να αναδείξουν αυτά τα ζητήματα και να προχωρήσουν όπως μπορούν στην ψυχολογική και νομική κάλυψη των «θυμάτων». Ο θεσμός του «Συμβούλου Ακεραιότητας» μου θυμίζει τον δήθεν υποχρεωτικό δημοσιονομικό οικονομικό εσωτερικό έλεγχο των φορέων, που αν δεν πάρουν εντολή από τον αιρετό δεν τον προχωρούν. Δηλαδή μια θεσμοθέτηση για τα μάτια του κόσμου».
Με δεδομένες τις ιδιαιτερότητες των χώρων (πυκνότητα των γυναικών εργαζομένων, συνθήκες δουλειάς, αγωνιστικές παραδόσεις των σωματείων) είναι ενθαρρυντικό ότι σταδιακά ανοίγει η συζήτηση στον κόσμο της δουλειάς, τα σωματεία, τις ίδιες τις παρατάξεις μας. Από το σύλλογο εργαζομένων στη ΓΓΙΦ πληροφορηθήκαμε ότι ασχολούνται με τη διαμόρφωση κώδικα δεοντολογίας ώστε να φτιαχτεί ένα πλαίσιο κανόνων για το τι επιτρέπεται και τι όχι κι από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλά στάδια που χρειάζεται να αποτυπωθούν και να λειτουργήσουν.
Αξίζει να συγκεντρώσουμε και να ανταλλάξουμε υλικό τόσο για τις πρόσφατες θεσμικές εξελίξεις, όσο και από επιστημονικές έρευνες εκθέσεις με στατιστικά στοιχεία και τεκμηρίωση, ώστε να το αξιοποιήσουμε -με τη δική μας αγωνιστική λογική- και να διοργανώσουμε σεμινάρια επιμόρφωσης.
Καμία εμπιστοσύνη σε κυβέρνηση και εργοδοσία
Γνωρίζουμε ότι οι όποιες διακηρύξεις της κυβέρνησης και των εργοδοτών περί μηδενικής ανοχής είναι επετειακά επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Ενδεικτική είναι η εμπειρία που μας μεταφέρει η Φανή Καβάλα από τη μέχρι τώρα υλοποίηση του Σχεδίου δράσης του Δήμου Αθηναίων για την καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας και εξυπηρέτησης πολιτών: «επί ένα χρόνο η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου έχει μείνει στα χαρτιά. Μάλιστα γνωρίζουμε σχετικές καταγγελίες που ως Σύλλογος παρείχαμε νομική κάλυψη στις συναδέλφισσες και ακόμη εκκρεμεί το πόρισμα της ΕΔΕ. Είναι προφανές δηλαδή πως η Διοίκηση του Δήμου ενεργεί μόνον αν την «βολεύει» κι όταν την «βολεύει», όπως βέβαια πράττουν παντού κι όχι μόνο στο Δήμο».
Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις για αντι-σεξιστικές πολιτικές που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από την εργοδοσία και την κυβέρνηση που νομοθετεί την ελαστική εργασία, που συμμετέχει επίσημα σε συνέδρια γονιμότητας και που ταυτίζει τις γυναίκες με την κοινωνική αναπαραγωγή. Έχοντας επίγνωση ότι η έμφυλη βία στον κόσμο της δουλειάς είναι μόνο ένα τμήμα της εκμετάλλευσης και καταπίεσης που βιώνουμε ως γυναίκες εργαζόμενες, καθώς η ρίζα του προβλήματος είναι η ανισότητα των γυναικών στον καπιταλισμό, πιστεύουμε ότι το εργατικό και το φεμινιστικό κίνημα είναι αναγκαίο να συνδυάσουν τη δράση τους ενάντια στην έμφυλη βία και τις σεξιστικές διακρίσεις.
Ορόσημο στην αγωνιστική αυτή δράση η 8 Μάρτη 2022 με τη διοργάνωση μιας μεγάλης φεμινιστικής απεργίας και απεργιακής διαδήλωσης στις 8 Μάρτη 2022. Στόχος μας είναι οι διεκδικήσεις της διεθνούς φεμινιστικής απεργίας να φτάσουν παντού, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό χώρο και να διαμορφώσουν τους όρους που θα τροφοδοτήσουν την προσπάθεια -που θα συνεχιστεί και μετά τη φετινή 8η Μάρτη- να αναδειχθούν τα έμφυλα ζητήματα και διεκδικήσεις στους χώρους εργασίας και τα σωματεία.