Ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε ιστορικές ευθύνες

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει γίνει πόλος του ενδιαφέροντος, της ελπίδας και της προσοχής ενός πλατύτερου τμήματος των αγωνιστών/στριών των κινημάτων αντίστασης. Αυτό επιβεβαιώνεται από την πολιτική εμπειρία: οι συγκεντρώσεις του ΣΥΡΙΖΑ έχουν αποκτήσει ξανά μεγάλη μαζικότητα και ζωντάνια.

Ταυτόχρονα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πιο «ανοιχτό» εγχείρημα της Αριστεράς, το πιο κοντινό στο πρότυπο του μετώπου που αναζητά ακόμα μεγαλύτερο τμήμα του κινήματος, συμπεριλαμβανομένης της βάσης του ΚΚΕ, αλλά και κόσμου της βάσης της σοσιαλδημοκρατίας που έρχεται σε ρήξη με την παράδοση του ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι «εκπαιδευμένος» να λειτουργεί μετωπικά, έχει κάνει κάποιες δημοκρατικές κατακτήσεις και –κυρίως– δεσμεύεται πολιτικά με τις δημόσιες προτάσεις ενωτικής δράσης προς το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Οι επιθέσεις σε κάθε ευκαιρία ή αφορμή των καθεστωτικών δυνάμεων και των παπαγάλων τους στα ΜΜΕ ενάντια στους «Συριζαίους» αποδεικνύουν ότι η εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ θα έχει κομβική σημασία για την Αριστερά, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις.

Δοκιμασία

Οι πρόσφατες επιλογές της ηγεσίας του ΣΥΝ βάζουν σε δοκιμασία αυτή την προοπτική. Ξεχωρίζουμε δύο κεντρικά μέτωπα:

Α. Η συνεργασία με τους «πασοκογενείς» μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτη διάσταση. Δεν είχαμε και δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με την απεύθυνση στη βάση της σοσιαλδημοκρατίας, με την προσπάθεια να κερδηθεί στη ριζοσπαστική Αριστερά κόσμος που ψήφιζε ΠΑΣΟΚ ή πίστεψε στο ΠΑΣΟΚ. Μεγάλα τμήματα του εργατικού κινήματος ή λαϊκών αντιστάσεων καθορίζονται από τέτοιο κόσμο. Η Αριστερά οφείλει να μάθει να δουλεύει με αυτό τον κόσμο, να τον διεκδικεί πολιτικά, να στρέφει προς τα αριστερά πλατιά τμήματα των λαϊκών ανθρώπων.

Μπορεί όμως η συνεργασία με ομάδες πρώην ηγετικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ να υπηρετήσει αυτή την τακτική; Σε ένα βαθμό μπορεί να συζητηθεί. Για παράδειγμα, η αξιοποίηση της Σοφίας Σακοράφα, που έγκαιρα διαχωρίστηκε από την κυβέρνηση ΓΑΠ, ή του Παναγιώτη Κουρουμπλή, που καταψήφισε με έντονα συμβολικό τρόπο το Μνημόνιο 2, έγινε αποδεκτή από τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο να αναδειχθεί η απεύθυνση στην κοινωνική βάση της σοσιαλδημοκρατίας. Όμως η κλιμάκωση αυτής της τακτικής, η συγκρότηση σχήματος εκλογικής και ευρύτερα πολιτικής συνεργασίας με τις πολιτικές κινήσεις των «πασοκογενών» έχει παγίδες. Είναι αλήθεια ότι κάποια στελέχη του χώρου αυτού έχουν φθαρεί εξαιτίας των θέσεων που είχαν στο παρελθόν και απωθούν αντί να προσελκύουν κόσμο. Είναι αλήθεια ότι η δομημένη συνεργασία με τις κινήσεις αυτές δυσκολεύει το οργανωμένο άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Κυρίως όμως είναι αλήθεια ότι η δομημένη συμμαχία με τις κινήσεις των «πασοκογενών» δημιουργεί πολιτική σύγχυση, υπογραμμίζει «ταυτοτικές» αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ. Αδυναμίες που πηγάζουν από το χαρακτήρα του ως συμμαχικού εγχειρήματος, αλλά κυρίως αδυναμίες που πηγάζουν από την πολιτική και ιδεολογική αμφισημία της ηγεσίας του ΣΥΝ.

Β. Επίσης ανεξέλεγκτη διάσταση μπορεί να πάρει η τάση της ηγεσίας του ΣΥΝ προς τη διατύπωση κυβερνητικών λύσεων, τάση συνδεδεμένη με τη ροπή προς έναν προγραμματικό «ρεαλισμό». Η ηγεσία του ΣΥΝ μιλά για μια κάποια «αντιμνημονιακή-αντινεοφιλελεύθερη» κυβέρνηση που μπορεί να προκύψει και από την κάλπη των επερχόμενων εκλογών (διαδικασία «3ης εντολής» αν το άθροισμα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν συγκεντρώνει 151 βουλευτές). Στηρίζοντας αυτή την προοπτική, ο ΣΥΝ και η «Αυγή» επιδίδονται σε μια «προσαρμογή» του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρώντας να παρουσιάσουν πιο ρεαλιστικές και «άμεσα υλοποιήσιμες» προτάσεις (π.χ., ανακατανομή πλούτου αντί ανατροπή της λιτότητας, τράπεζες υπό δημόσιο έλεγχο αντί κρατικοποίηση των τραπεζών, μορατόριουμ πληρωμών του δημόσιου χρέους αντί της στάσης πληρωμών κ.λπ.).

Η τάση αυτή είναι αποπροσανατολιστική. Το καθεστώς δεν πρόκειται να παραδώσει αμαχητί την κυβερνητική εξουσία σε ένα τμήμα της Αριστεράς και κάποιους (διαρκώς διευρυνόμενους;) σοσιαλδημοκράτες συμμάχους της. Η συντηρητικοποίηση του προγράμματος δεν πρόκειται να δημιουργήσει συνθήκες ομαλού «διαλόγου» με το καθεστώς (οι καπιταλιστές έχουν ήδη αποδείξει ότι δεν διαπραγματεύονται μέσα στην κρίση), ενώ εύκολα μπορεί να δημιουργήσει συγχύσεις και αποσυσπειρώσεις στον κόσμο που απευθυνόμαστε.

Συγκρότηση

Παρ’ όλ’ αυτά, το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κριθεί. Μεγάλο τμήμα του κόσμου του, συμπεριλαμβανομένων μελών και τάσεων του ΣΥΝ, επιμένει σε ριζοσπαστική-αριστερή κατεύθυνση. Επιμένει στο στόχο της κυβέρνησης της Αριστεράς, που για να προσεγγιστεί έχει δύο προϋποθέσεις: α) τη σύγκλιση μεταξύ ΚΚΕ-ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΤΑΡΣΥΑ και β) την αποφασιστική κλιμάκωση των εργατικών και λαϊκών αγώνων. Επιμένει, παράλληλα, στο πρόγραμμα διεκδικήσεων που έχει συζητηθεί και λογοδοτεί στις εργατικές-λαϊκές ανάγκες και όχι στα όρια ανοχής του συστήματος. Ο κόσμος αυτός είναι ισχυρός στη βάση του εγχειρήματος, στις τοπικές επιτροπές και στις συνελεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ διαθέτει και σημαντική εκπροσώπηση στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η ΔΕΑ θα επιχειρήσει στο επόμενο διάστημα τη συστηματική συγκρότηση αυτού του κόσμου (από τα κάτω, αλλά και από τα πάνω) ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια του ΣΥΡΙΖΑ στην αριστερή-ριζοσπαστική κατεύθυνση, που τόσες ελπίδες δημιούργησε.