ιστορία και παράδοση

Ο ι εκδόσεις Red Marks παρουσιάζουν με υπερηφάνεια το βιβλίο του Βικτόρ Σερζ Έτος Ένα της Ρωσικής Επανάστασης. Είναι, κατά τη γνώμη μας, ένα βιβλίο αναφοράς για όσους θέλουν να κατανοήσουν σε βάθος αυτήν την κορυφαία «στιγμή» του 20ού αιώνα, αλλά και τη μετέπειτα εξέλιξη του καθεστώτος στη Ρωσία.

Στις 3 Γενάρη ξεκίνησε μια απεργία μεταλλεργατών στην Πετρούπολη με αφορμή τέσσερις απολύσεις. Σε λίγες μέρες η απεργία έγινε γενική και αγκάλιασε 380 εργοστάσια, η πόλη έμεινε χωρίς ρεύμα. Δεν ήταν μόνο οι απολύσεις: ο κόσμος ξαναζητούσε το ψωμί, που στερούνταν και πριν τον πόλεμο.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σαπίζει μέσα στο αδιέξοδο του Μνημονίου 3 που η ίδια υπέγραψε το καλοκαίρι του 2015.

Στις 25 Δεκέμβρη 1944 κι ενώ οι μάχες στους δρόμους της πρωτεύουσας είχαν κορυφωθεί με εκατοντάδες νεκρούς καθημερινά, ο Τσόρτσιλ έφτασε στην Αθήνα για συνομιλίες με τους ηγέτες της ελληνικής άρχουσας τάξης και κατέλυσε στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία». Κάτω από το ξενοδοχείο ο ΕΛΑΣ είχε τοποθετήσει μια τεράστια ποσότητα εκρηκτικών υλών.
Επί μέρες το επιτελείο της αντίδρασης συζητούσε πάνω σε μια μπαρουταποθήκη, που το ΚΚΕ επέλεξε να μην πυροδοτήσει. Αυτή η εικόνα δίνει μια γεύση για ολόκληρο τον χαρακτήρα της συγκυρίας που οδήγησε στη σύγκρουση των Δεκεμβριανών.

Σήμερα η εξέγερση στην Ουγγαρία του 1956 φαίνεται ένα εξαιρετικά μακρινό συμβάν, όπως και ολόκληρη η σοβιετική εποχή. Η Ουγγαρία είναι πια μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και τον τόνο στην πολιτική ζωή δίνουν εκεί η ρατσιστική ρητορική και οι φράχτες που υψώνει η κυβέρνηση Όρμπαν απέναντι στους πρόσφυγες.

Μετά το αποτυχημένο Ιουλιανό πραξικόπημα και ειδικά από τον Σεπτέμβρη, ο Ρ. Τ.Ερντογάν αναφέρεται συχνά στη συνθήκη της Λοζάνης, υποστηρίζοντας ότι αυτή κληροδότησε προβλήματα στη σημερινή Τουρκία. Στην Αθήνα αυτές οι δηλώσεις ερμηνεύονται ως πολεμική απειλή σε βάρος της Ελλάδας και εγείρουν υστερία αντιδηλώσεων. Ωστόσο, όποιος θέλει να δει τη συνολική εικόνα, θα διαπιστώσει εύκολα ότι οι δηλώσεις Ερντογάν έχουν δύο κυρίως στόχους και αποδέκτες: τις σημερινές δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (ως φυσική συνέχεια των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που επέβαλαν τη συνθήκη των Σεβρών και τη Συνθήκη της Λοζάνης), αλλά και τους πολιτικούς επιγόνους εκείνων που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λοζάνης εκ μέρους της Τουρκίας, δηλ. τους κεμαλιστές.

Ο ι μύθοι οι σχετικοί με την καταγραφή του παρελθόντος είναι βολικοί και εύχρηστοι. Τα συμβάντα του χτες πλάθονται καταπώς εξυπηρετούν πολιτικές ανάγκες του σήμερα. Και οι ιστορικοί και πολιτικοί, που θέλουν να πατήσουν φρένο στην πορεία της Ιστορίας, να κρατήσουν στη ζωή το εκμεταλλευτικό σύστημα που έχει φάει τα ψωμιά του, αγαπούν να βρίσκουν καταφύγιο σε κατασκευασμένους μύθους.

Πριν από 80 χρόνια όλα φαίνονταν δυνατά στη Νότια Ευρώπη. Το 1936 φαινόταν πως μπορούσε να συντριβεί ο φασισμός και να αποφευχθεί ο νέος παγκόσμιος πόλεμος που πλησίαζε. Πάνω απ’ όλα όμως υπήρχε η προσδοκία πως μπορούσαν να χειραφετηθούν οι καταπιεσμένοι, να φτιάξουν έναν κόσμο αλληλεγγύης και συντροφικότητας πάνω στα ερείπια της παλιάς κοινωνίας που κατέρρεε. Και η χώρα-μοχλός που θα άλλαζε την κατεύθυνση της παγκόσμιας Ιστορίας ήταν η Ισπανία.

Η  μεγαλύτερη και πιο συγκλονιστική απεργιακή κινητοποίηση που έγινε ποτέ στην Ελλάδα ήταν αυτή του Μάη του 1936 στη Σαλονίκη. Όλος ο κόσμος του κινήματος, και όχι μόνο, ξέρει πως, 80 χρόνια πριν, εργάτες και εργάτριες που διαδήλωναν δολοφονήθηκαν από τους χωροφύλακες και την κυβέρνηση Μεταξά. Εκατομμύρια άνθρωποι γνωρίζουν κι έχουν τραγουδήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου και του Μίκη Θεοδωράκη: είναι η μουσική και ποιητική δημιουργία που διασώζει ως σήμερα όλη την κατακραυγή και την οργή της εργατικής τάξης για το έγκλημα.

Στη Γαλλία, μια μεταρρύθμιση του Ολάντ που γκρεμίζει κάθε εργασιακή ασφάλεια για τις νέες γενιές, έχει προκαλέσει έναν μαζικό ξεσηκωμό της νεολαίας, που συμπαρασύρει και τα συνδικάτα. Εν μέσω καταλήψεων, μαχητικών διαδηλώσεων και «ημερών δράσης» από τις εργατικές συνομοσπονδίες, το 58% της κοινής γνώμης πιστεύει ότι το κίνημα θα είναι τόσο μαζικό όσο ένα αντίστοιχο, που –κατά διαβολική σύμπτωση– αυτές τις μέρες έχει την επέτειο των 10 χρόνων από τη νίκη του…

Αυτόν τον Δεκέμβρη κλείνουμε 20 χρόνια από τον πολύ θερμό γαλλικό χειμώνα του 1995, που βοήθησε να σπάσει ο πάγος του «τέλους της Ιστορίας» και άνοιξε νέους δρόμους για τα κοινωνικά κινήματα παγκοσμίως. Μεταφράζουμε εδώ μια συνέντευξη για το θέμα που δημοσιεύτηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα του NPA «l’Anticapitaliste» στις 3 Δεκεμβρίου.
Τη στιγμή του κινήματος του χειμώνα του 1995, η Ανίκ Κουπέ ήταν γενική γραμματέας της SUD PTT (συνδικάτο των ταχυδρομικών) και μία από τους οργανωτές της Ομάδας των Δέκα (G10), που τρία χρόνια αργότερα θα εξελισσόταν στη συνδικαλιστική ομοσπονδία Solidaires.