ιστορία και παράδοση

Κάθε χρόνο, στην επέτειο της πτώσης της δικτατορίας στις 23 Ιούλη του 1974, οι καθεστωτικοί ιδεολογικοί και πολιτικοί μηχανισμοί χειραγώγησης δουλεύουν στο φουλ, οικοδομώντας και επανοικοδομώντας την αστική «αφήγηση» για τη δικτατορία και την πτώση της (ακόμα και η επιλογή της λέξης δεν είναι αθώα: προτιμούν την «πτώση» από το σωστότερο «ανατροπή»…).

Οι μεγάλοι αγώνες και εξεγέρσεις στη δεκαετία του ’60, με αποκορύφωμα το Μάη του ’68, είναι μια εποχή ορόσημο για την Αριστερά και το κίνημα σε διεθνές επίπεδο.

Το Σάββατο 19 Μάη συνεχίστηκε στον πολυχώρο Κομμούνα (Ιουλιανού 67) το αφιέρωμα στο ’68 με θέμα: «Ο Γαλλικός Μάης». Η εκδήλωση εστίασε σε τρεις πτυχές της εξέγερσης του ’68 στη Γαλλία: στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, στο εργατικό κίνημα και στα πολιτικά συμπεράσματα. Την εικόνα του εργατικού κινήματος παρουσίασε ο ιστορικός Δημήτρης Κουσουρής.

Το 1968 φαινόταν ότι θα ήταν μια χρονιά όπως κάθε άλλη. Η εξέλιξη όμως ήταν διαφορετική, έγινε η χρονιά που συγκλόνισε τον κόσμο και ακόμα αγγίζει τις καρδιές μας.

Το Μάη του 1968 συνέβη μια κοινωνική έκρηξη στη Γαλλία. Μια έκρηξη που ανέδειξε τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις μιας γερασμένης και συντηρητικής κοινωνίας που έπρεπε να ανατραπεί. Το φοιτητικό κίνημα αποτέλεσε τη θρυαλλίδα γι’ αυτό το ξέσπασμα το οποίο έμελλε να ριζοσπαστικοποιήσει μια ολόκληρη γενιά και να ταρακουνήσει παγκόσμια το σύστημα και τους μηχανισμούς του.

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της αστικής αφήγησης είναι ότι η επανάσταση του 1821 ήταν μια εθνική-θρησκευτική επανάσταση. Η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική. Η αχανής Οθωμανική Αυτοκρατορία αποτελούσε μια παραλλαγή των φεουδαρχικών κρατών που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Η οθωμανική εξουσία επιβαλλόταν σε μια τεράστια έκταση και πάνω σε ποικιλόμορφους και εθνοτικά διαφορετικούς πληθυσμούς.

Το Φλεβάρη του 1968, τα μέλη του ΚΚΕ στην Ελλάδα –που αντιμετώπιζαν τότε τα πιο δύσκολα καθήκοντα της αντίστασης σε μια δικτατορία, που στις 21/4/67 είχε πιάσει την ηγεσία και το μηχανισμό του κόμματος απολύτως απροετοίμαστους για αυτό το ενδεχόμενο- μάθαιναν εμβρόντητα τη διάσπαση του ΚΚΕ.

Η τάξη επικρατεί στο Βερολίνο. Ηλίθιοι δήμιοι! Η τάξη σας είναι χτισμένη στην άμμο! Η Επανάσταση αύριο θα υψώσει τη βροντερή της φωνή ως τους ουρανούς: Ήμουν, είμαι και θα είμαι!
Από το τελευταίο άρθρο της Ρόζας Λούξεμπουργκ στη «Ρότε Φάνε» («Κόκκινη Σημαία»), στις 14 Γενάρη 1919, μια μέρα πριν από τη δολοφονία της από τα Freikorps, ένοπλα αποσπάσματα των ακροδεξιών.

Το κράτος του Ισραήλ γεννήθηκε το 1948, πριν σχεδόν 70 χρόνια, πάνω στα ερείπια των παλαιστινιακών χωριών και γειτονιών που αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν κυνηγημένοι οι κάτοικοί τους για να σωθούν. Ολόκληρος σχεδόν ο πληθυσμός της Παλαιστίνης μεταμορφώθηκε σε λίγες εβδομάδες σε πρόσφυγες. Η 15η Μάη είναι η επέτειος ίδρυσης του ισραηλινού κράτους. Όμως ανάμεσα στους Παλαιστίνιους είναι γνωστή ως Νάκμπα («Ημέρα της Καταστροφής»).

Στο προηγούμενο φύλλο της ΕΑ σε άρθρο για την πρώτη φάση της ισπανικής επανάστασης, είχαμε περιγράψει την ισπανική κοινωνία του μεσοπολέμου σαν δύο χωριστούς κόσμους, από τη μια της ολιγαρχίας και των στηριγμάτων της και από την άλλη των εργατών και φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Στις 18 Νοέμβρη του 1976 η διορισμένη από τον δικτάτορα Φράνκο Βουλή της Ισπανίας (Κορτές) αποφάσιζε την επιστροφή στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ήταν αναγκαίος συμβιβασμός του πολιτικού συστήματος μπροστά στην παρακμή και την παράλυση του δικτατορικού καθεστώτος.

Τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου αποτέλεσαν τη βασική ρωγμή που οδήγησε στην ανατροπή του χουντικού καθεστώτος. Τη ρωγμή μέσα από την οποία ξεπρόβαλε δυναμικά ο λαϊκός παράγοντας, θέτοντας αιτήματα που δεν περιορίζονταν μόνο στην ανατροπή των συνταγματαρχών αλλά και στη διεκδίκηση μιας άλλης κοινωνίας. Σήμερα αυτά τα αιτήματα αποκρύπτονται σκόπιμα από την αστική αφήγηση και τη σχολική βιβλιογραφία. Στα χρόνια των μνημονίων, άλλωστε, αποκτούν επιπρόσθετη επικινδυνότητα για την κυρίαρχη τάξη και τους πολιτικούς εκπροσώπους της.

Το 1917 ήταν κυρίως μια εργατική επανάσταση. Στα δυόμισι εκατομμύρια κατοίκων της Πετρούπολης το μισό ήταν βιομηχανικοί εργάτες στην πιο συγκεντροποιημένη βιομηχανία του κόσμου. Ήταν επίσης φορείς μιας πλούσιας ιστορικής πείρας, από τις πρώτες μαζικές απεργίες και τους σοσιαλιστικούς κύκλους του 1880, μέχρι τα πρώτα Σοβιέτ του 1905, τη σκληρή πέτρινη περίοδο 1907-1911 και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η  επέτειος των 50 χρόνων από την 21η Απρίλη του 1967 δεν συνοδεύτηκε από μια πλατιά δημόσια συζήτηση έντασης ανάλογης με το βαρύ γεγονός της κήρυξης μιας στρατιωτικής δικτατορίας, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που παρά τα προβλήματα και τις καθυστερήσεις της ήταν ενταγμένη στο «σταθερό» κέντρο της Δύσης, δηλαδή στο συνασπισμό των χωρών-κρατών του αναπτυγμένου καπιταλισμού στην εποχή εκείνη.

Η  Ισπανία μετά την επανάσταση ενάντια στο πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο τον Ιούλιο του 1936 δεν ήταν μια απλή χώρα. Ήταν ένα αντιφασιστικό ηφαίστειο που αμφισβητούσε τόσο τον στρατό του Φράνκο, όσο και την ίδια την αστική εξουσία. Η συμπλήρωση 80 χρόνων από τα γεγονότα της Βαρκελώνης τον Μάη του ’37 δίνει την αφορμή να θυμηθούμε στις πολύμορφες συγκρούσεις και τις διαμάχες της εποχής.