οικονομία

Από τις τράπεζες περνάει ο έλεγχος της οικονομίας της χώρας και με τις τράπεζες επιβάλλονται οι πολιτικές των μνημονίων. Ακούγεται παράξενο, αλλά είναι πέρα για πέρα πραγματικό. Η σαθρότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος το καθιστά, ταυτόχρονα, και κέντρο του ελέγχου της οικονομίας από το εγχώριο και ξένο χρηματιστικό κεφάλαιο και τους δανειστές αλλά και «μοχλό» για να επιβάλλονται οι σκληρές πολιτικές λιτότητας από την Kομισιόν και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο.

Είναι γνωστή η -τολμηρή στην εποχή της (1923)- τοποθέτηση του Κέινς υπέρ της «ευθανασίας του ραντιέρη», ήτοι του εισοδηματία που ζει από τους τόκους των αποταμιεύσεών του. Ο Κέινς πρότεινε μια πολιτική χαμηλών επιτοκίων και υψηλού πληθωρισμού που θα καθιστούσαν όσο γίνεται πιο περιττούς τους εισοδηματίες του τόκου. Η κυβέρνηση βρίσκεται στον αντίποδα ακόμη κι αυτής της μετριοπαθούς «εισήγησης». Αντί της ευθανασίας του ραντιέρη, ανοίγει το δρόμο για την ευθανασία του ιδιοκτήτη πρώτης κατοικίας.

Είναι γνωστή η -τολμηρή στην εποχή της (1923)- τοποθέτηση του Κέινς υπέρ της «ευθανασίας του ραντιέρη», ήτοι του εισοδηματία που ζει από τους τόκους των αποταμιεύσεών του. Ο Κέινς πρότεινε μια πολιτική χαμηλών επιτοκίων και υψηλού πληθωρισμού που θα καθιστούσαν όσο γίνεται πιο περιττούς τους εισοδηματίες του τόκου. Η κυβέρνηση βρίσκεται στον αντίποδα ακόμη κι αυτής της μετριοπαθούς «εισήγησης». Αντί της ευθανασίας του ραντιέρη, ανοίγει το δρόμο για την ευθανασία του ιδιοκτήτη πρώτης κατοικίας.

Η κυβερνητική και συστημική προπαγάνδα που συνοδεύει τη νέα ανακεφαλαίωση των τραπεζών επαναλαμβάνει στερεότυπα τους μύθους και τις απάτες των προηγούμενων: ότι «σώζονται οι τράπεζες» (για πολλοστή φορά «οριστικά») και μαζί τους «σώζονται οι καταθέσεις», ότι «η βοήθεια στις τράπεζες θα γίνει ρευστότητα για την οικονομία».

Η επτάμηνη εμπειρία της διακυβέρνησης Τσίπρα αποδεικνύει με τον πιο σταθερό τρόπο ότι αν μια πολιτική αντιλιτότητας, για λογαριασμό των υποτελών τάξεων, δεν είναι διατεθειμένη να έρθει σε ρήξη με τις ευρωηγεσίες και το ευρώ, είναι καταδικασμένη να μετατραπεί στο αντίθετό της, σε μνημονιακή πολιτική.

Η «σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος» χάρη στη νέα ανακεφαλαίωση-«μαμούθ», δηλαδή τη νέα ενίσχυση των τραπεζών με δημόσιο χρήμα, είναι ένα από τα «θετικά» που βλέπει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στο τρίτο μνημόνιο. Ότι ο διακηρυγμένος στόχος είναι πλέον να σωθούν οι τράπεζες με δημόσιο χρήμα ώστε στη συνέχεια να ιδιωτικοποιηθούν, ότι οι ιδιώτες διοικητές τους που τις φαλίρισαν παραμένουν ακλόνητοι στη θέση τους, ότι 25 από τα 50 συνολικά δισ. ευρώ του Ταμείου «αξιοποίησης» (δηλαδή εκποίησης) της περιουσίας του Δημοσίου θα χρηματοδοτήσουν την ανακεφαλαίωση των τραπεζών, είναι για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ «λεπτομέρειες» ανάξιες λόγου… Ωστόσο, καθώς η επιχείρηση της νέας ανακεφαλαίωσης των τραπεζών είναι ένα από τα μεγάλα μνημονιακά πρότζεκτ των επόμενων μηνών, καιρός να μιλήσουμε και για κάποια άλλα κρυμμένα μυστικά της όλης υπόθεσης, που πολύ σύντομα μπορεί να σκάσουν με πάταγο: τις ανησυχίες των τραπεζιτών και των hedge funds και τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – που μεταξύ άλλων αφορούν και την τύχη των καταθέσεων, οι οποίες κατά τα άλλα «είναι εγγυημένες»…

Καθώς γράφω, τη Δευτέρα 24 Αυγούστου, τα χρηματιστήρια σε όλο τον πλανήτη βρίσκονται σε μία ακόμη βουτιά. Οι περισσότερες αγορές έχουν ήδη σημειώσει πτώση κατά 10% το μήνα που πέρασε. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η  κατάρρευση των χρηματιστηρίων με επίκεντρο τις ασιατικές αγορές και ιδιαίτερα την Κίνα είναι η κορυφή μόνον του παγόβουνου, δηλ. της νέας κρίσης που χτυπάει τον καπιταλισμό παγκόσμια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα τέλη Αυγούστου, ένας μεγαλόσχημος ανώνυμος τραπεζίτης δήλωσε στους «Φαϊνανσιαλ Τάιμς»: «Αυτή η χρονιά μοιάζει με τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας: οι πάντες αναρωτιούνται πότε θα εκραγεί το ηφαίστειο».

Η  9η διαπραγμάτευση για τη Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Συνεργασία (TTIP), που διεξήχθη στις 20-24 Απρίλη στη Νέα Υόρκη, περιβλήθηκε, όπως και οι προηγούμενες οκτώ, από πλήρη μυστικότητα, ώστε οι λαοί της ΕΕ και των ΗΠΑ να μην πληροφορηθούν για τα θέματα που συζητήθηκαν και για τις συνακόλουθες συνέπειες στις ζωές όλων.

Βασικό ζητούμενο για μας είναι η «αντίστροφη αναδιανομή», που σημαίνει πολιτικές κοινωνικής δικαιοσύνης, μεταφορά των βαρών στους «έχοντες», ένα «μνημόνιο για το μεγάλο κεφάλαιο», που θα αποφέρει τα χρηματοδοτικά μέσα για την υλοποίηση του προγράμματός μας

Αρκεί η στάση πληρωμών στα τοκοχρεολύσια και η διατύπωση επίσημου αιτήματος για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους –η διαβρωτική για την Ευρωζώνη δύναμη από μια τέτοια στάση θα είναι τεράστια

Είναι ασύμβατη η διεκδίκηση οποιασδήποτε απομείωσης του χρέους με την αποδοχή των κανόνων της θεσμοποιημένης ευρωλιτότητας, που στερούν από κάθε κυβέρνηση τη δυνατότητα να εφαρμόσει τη δική της οικονομική και κοινωνική πολιτική.

Όταν συζητούμε για το πλαίσιο και τα όρια μιας αριστερής πολιτικής ανατροπής της λιτότητας και κατάργησης των μνημονίων, τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα είναι εξαιρετικά σημαντικά. Και ανάμεσα σε αυτά, ιδιαίτερα αν μιλούμε για την Ελλάδα του 2015, τα πλέον καθοριστικά οικονομικά μεγέθη είναι το χρέος και το πρωτογενές πλεόνασμα. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο που αυτά τα δύο «μεγέθη» είναι κεντρικά στην αντιπαράθεση τόσο με το εγχώριο αστικό-μνημονιακό σύστημα και τους πολιτικούς του εκπροσώπους όσο και με το διεθνές σύστημα (δανειστές και Ευρωζώνη).

Η διαπραγμάτευση ως διαδικασία ορθού λόγου (Κέινς), η διαπραγμάτευση ως στοιχείο της ταξικής πάλης (Μαρξ) και πώς εξηγείται η σκληρή, «παράλογη» στάση των ηγετών της Ευρωζώνης

Πρέπει να στηριχτούμε στους πραγματικούς μας συμμάχους: τις εκατοντάδες χιλιάδες της Πουέρτα ντελ Σολ που διαδήλωσαν με ελληνικές σημαίες και σημαίες του ΣΥΡΙΖΑ, τα κινήματα και την Αριστερά της Ευρώπης, που έχουν ήδη κινητοποιηθεί για να μας προσφέρουν την αλληλεγγύη που χρειαζόμαστε.

Αν η αποδέσμευση από το μνημόνιο και η έξωση της τρόικας εξελιχθούν σε «αντικατάστασή» τους από θεσμούς και μηχανισμούς που δεν αμφισβητούν τον πυρήνα του δημοσιονομικού ζουρλομανδύα της Ευρωζώνης αυτό θα προκαλέσει ιδεολογικοπολιτική δοκιμασία για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Οι δηλώσεις του Γιάννη Δραγασάκη συνιστούν σύγκλιση με τους δύο θεμελιώδεις πυλώνες του μνημονίου: τις συμφωνίες για τα πρωτογενή πλεονάσματα και τη «γερμανική μέθοδο» για τη νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, χωρίς διαγραφή, αλλά με επιμήκυνση και μείωση επιτοκίου.

Το τεύχος του «Economist» την τελευταία βδομάδα του Αυγούστου έθεσε το ερώτημα «πού βαδίζει η ευρωζώνη;» σε δραματικούς τόνους, προβαίνοντας στη διάγνωση ότι η κρίση της μετατρέπεται από κρίση χρέους και τραπεζών σε κρίση ανάπτυξης.

Σε προηγούμενο άρθρο μας (14/5/2014) είχαμε προσπαθήσει να περιγράψουμε τι είναι αυτή η συμφωνία (ΤΤΙΡ) και πώς με άκρα μυστικότητα από τους λαούς κάποιοι μη εκλεγμένοι «σύμβουλοι» και στελέχη πολυεθνικών αποφασίζουν (υπέρ των καπιταλιστών και των εταιρειών) μια ολομέτωπη επίθεση στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Μπαίνοντας στην τελευταία φάση της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στην Ελλάδα, ολοκληρώνεται το έγκλημα που συντελείται σε βάρος της κοινωνίας προς όφελος των τραπεζιτών, εκτοξεύοντας στα ύψη το δημόσιο χρέος, με τις γνωστές συνέπειες. Μια αναδρομή είναι χρήσιμη, για να συνειδητοποιήσουμε ακριβώς τι συμβαίνει τώρα.

Η τρόικα, παρά τις εσωτερικές τριβές της αντιλαμβάνεται τον εαυτό της με δύο τρόπους: Πρώτον, ως το εργαλείο της αναζωογόνησης του ελληνικού και άλλων καπιταλισμών της Ευρώπης μέσα από το τσάκισμα του εργατικού κόστους, δηλ. των μισθών και των άλλων οικονομικών και θεσμικών κατακτήσεων των εργαζομένων. Δεύτερον ως το θεματοφύλακα της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας και των συμφερόντων των δανειστών, το συμφέρον των οποίων μπαίνει πάνω από όλα.

Έτσι η παράταση, που τελικά αποφασίστηκε, συνοδεύεται από τη λήψη πρόσθετων «θεσμικών» μέτρων, πέραν όσον έχουν ψηφισθεί από τη Βουλή, αλλά ακόμα και νέων χρηματικών μέτρων (δηλ. αιματηρών περικοπών) συνολικού ύψους 6,4 δισ. ευρώ έως το 2016.